Heimili og skóli - 01.02.1959, Side 24

18
HEIMILI OG SKÓLI
Af því, sem sagt hefur verið, er ljóst,
að námsefni vangefnu barnanna þarf
að endurskoða og miða það einkum
við nánasta umhvefi og brýnustu þarf-
ir. Þessi börn verða ekki menntamenn.
Þess vegna er rangt að haga námi
þeirra, eins og þau ættu að taka lands-
próf að skyldunámi loknu. Börn með
GV 85—75 geta að öllum jafnaði lært
að lesa, skrifa óbrotið sendibréf og lít-
ils háttar að reikna. Þetta þjálfar þá
hæfileika, sem fyrir hendi eru og kem-
ur því að fullum notum, þótt kunnátta
í þessum greinum komi sjaldan að
beinum notum síðar á lífsleiðinni hjá
vangefnu fólki. Líkamleg störf bíða
þessa fólks, þegar fullorðinsárin færast
yfir. Námið í skólunum á að þjóna
þeim tilgangi að búa einstaklingana
undir það líf, sem bíður þeirra, og
verður þeim tilgangi bezt náð í
kennslu tornæmra barna á þessu stigi
handavinnu, meðferð leirs og lita,
teikningar og líkamsæfingar. Auk þess
sem meðferð efnis í hverri mynd stuðl-
ar að þroska handanna og nákvæmri
skynjun, býr hún yfir möguleika til
þess að ganga frá því hlutlæga yfir í
hið huglægra. Sem dæmi má nefna, að
rétt er að láta börnin telja og reikna
með þeim smáhlutum, sem þau búa til
eða vinna með, til þess að binda hug-
tök bak við kaldar tölurnar. Ekkert
vekur sjálfstraust barna jafn auðveld-
lega og fljótt og föndur. Það stafar
fyrst og fremst af því, hve skammt er
milli upphafs og endis. Barnið sér ár-
angur verka sinna, án þess að eftir-
væntingu þess sé ofboðið. Verkrænn
árangur er barni auðsærri en árangur
andlegra starfa. Þetta stafaraf því, sem
áður er tekið fram, að þroski til hug-
lægs mats kemur tiltölulega seint til
sögunnar hjá börnum, og hjá vangefn-
um börnum er hann ef til vill aldrei
fyrir hendi.
Margir munu álíta, að til þess að
kennsla þessara barna beri árangur og
geti farið fram á þann hátt, sem þess-
um börnum hæfir, þurfi skólarnir að
auka við þau kennslutæki, sem fyrir
eru. Það virðist, sem margir sjái rétta
braut lokast vegna þessa. Það er að
vísu rétt, að skólana skortir ýmis tæki,
en ekki í þeim mæli, að ástæða sé til
að láta hendur í skaut falla. Mar2:ir
o
skólar eiga kvik- og skuggamyndavél-
ar. Þær eru að vísu góðar, en ókostur
þeirra er sá, að nemandinn er óvirkur
áhorfandi, meðan á sýningum stendur.
Það hefur aftur þær afleiðingar, að
athygli vangefnu barnanna orkar ekki
að fylgjast með og ávinningurinn verð-
ur minni en vænta mætti. Þetta á við,
þegar vélar þessar eru notaðar sem
kennslutæki. — Séu þær notaðar til
skemmtunar, gera þær sama gagn hjá
vangefnum börnum og öðrum. Þau
fylgjast naumast eins vel með sögu-
þræði og greind börn, en gleði þeirra
yfir því, sem þau sjá og skynja, er þeim
jafn mikils virði og þótt hún væri
byggð á nákvæmri skoðun og dýpri
skilningi. Þau tæki, sem hentugust eru
við kennslu vangefinna barna, þurfa
að miðast við það, að þau bindi börn-
in við starf, að þau stuðli að bindingu
hugans við verkefnið, létti starfið eða
geri það mögulegt. Tæki eiga aldrei
annan tilgang en þann að auðvelda
það að ná ákveðnu marki. Þess vegna
getur það tæki, sem það hefur búið til
sjálft, verið barninu meira virði en
hitt, sem því er fengið tilbúið til notk-
unar. Með þeim hætti lærir það að
bjarga sér á eigin spýtur og skilja eðli
hlutanna. Skæri eru nauðsynleg