Heimili og skóli - 01.02.1960, Page 11

HEIMILI OG SKÓLI
ræða, að gera sérkennslu einstakra
barna að föstum lið í lestrarkennsl-
unni. (Slík sérkennsla mun hafa verið
hafin í Reykjavík s.l. vetur og einnig
nokkrar tilraunir gerðar í sömu átt i
Kópavogi. Kann svo að vera víðar,
þótt ég viti það ekki.)
Skal þá nefna nokkur atriði varð-
andi sérkennslu barna, sem eiga við
lestrarörðugleika að etja, og þó aðeins
stiklað á stóru.
Fyrst má nefna: Hvaða einkunn í
lestri á að miða við í hverjunr aldurs-
flokki og lrvenær er skynsamlegast að
hefja sérkennsluna?
Eins og áður segir ,er þetta hvort
tveggja háð almennum þroska barns-
ins og þyrfti sérfræðingur að skera
liér úr í Irverju einstöku tilfelli. Verði
því ekki við komið, er sú ein leið fær,
senr raunar yrði alltaf fyrsta skrefið,
að velja úr þau börn til sérkennslu,
sem skera sig greinilega út úr meðal-
lagi síns bekkjar unr lestrarleikni.
Almennt má gera ráð fyrir, að slík
kennsla væri til bóta síðari hluta vetr-
ar í 8 ára bekk, nenra unr verulega
vanþroska barrr sé að ræða.
Hve mörg mega börnin vera og lrve
lengi skal kennt lrverju sinni?
Að ])ví er ég kenrst næst, mun al-
gengt ,að höfð séu saman 3—4 börn,
sem eru á svipuðu reki um lestrar-
leikni. Kennslutími 20—40 mínútur,
el'tir því sem á stendur. Sjálfur tel ég
nauðsynlegt, ef von á að vera unr
verulegan árangur, að börnin séu tek-
in 4—5 daga í viku. Ýmist mun gert,
að taka börnin út úr sínum reglulegu
kennslustundum eða bæta sérkennsl-
unni við skólatíma þeirra. Verður
það að fara eftir aðstæðunr. Auðvitað
er bezt, að lrafa börnin sem fæst. Sé
um mjög erfið tilfelli að ræða, t. d.
langvarandi stöðvun í framför, er oft-
ast nauðsynlegt að kenna barninu
einslega, að minnsta kosti í byrjun.
Er þá konrið að kennslunni sjálfri.
Mest veltur auðvkað á hæfni kennar-
ans, kunnáttu lrans, æfingu og per-
sónulegri nærgætni lrans við barnið.
Þar til heyrir að hann geti skapað sér
sæmilega aðstöðu unr húsnæði, lestr-
arefni og tæki. Oft nrun ekki annrs
kostur en notast við venjulega
kennslustofu, en ég tel þó miklu væn-
legra til árangurs, ef kennt er í sér-
stöku lrerbergi, ekki alltof stóru, en
hlýlega búnu og ekki ósvipað stofu
eða herbergi á heimili. Það er einmitt
mikilvægt skilyrði, að fjarlægja barn-
ið lrinu venjulega skólastofuumhverfi
og því andrúmslofti hópmennskunn-
ar, sem því miður oft ólrjákvæmilega
ríkir þar.
Ég sé að rúnrið leyfir ekki að farið
sé út í skýringar á eðli, upptökum og
orsökum lestrarörðugleikanna, lrinunr
ýmsu afbrigðum þeirra og hversu
lrelzt skuli enduræfa í lrverju tilfelli.
Auðvitað er nauðsynlegt, að sérkenn-
arinn geti rætt við sálfræðing um
lrvert einstakt barn að rannsókn lok-
inni. Hér skal ég aðeins nefna. fáein
alnrenn atriði að lokunr.
Ekki nrá búast við skjótum árangri.
Frunrskilyrði er, að kennarinn nái
góðri sanrvinnu við barnið, konri
franr \ ið það af skifningi og sem jafn-
ingja. Erfiðleikarnir ligg ja ekki
ósjaldan í geðrænni afstöðu barnsins,
nrinnimáttarkennd þess og andúð á
lestri. Því er nauðsyn að gefa sér góð-