Tækni - 01.06.1943, Síða 24

Höskuldur Baldvinsson:
Raíveita Ólatsíjarðar.
1 desembermánuði s.l. tók til starfa ný
rafveita í Ólafsfirði. Afl sitt fær rafveit-
an frá vatnsorkuveri, sem byggt var við
Garðsá, smáá, sem rennur niður í Ólafs-
fjarðarvatn vestanvert um 2 km. innan
við kauptúnið.
Byggingarsaga
rafveitunnar er löng og allmerkileg. Hún
hefst árin 1933—34, en þá voru gerðar
mælingar og áætlanir um virkjunina. Var
gert ráð fyrir að virkja 250 hestöfl, en
áætlaður stofnkostnaður var um 160.000
krónur. Leitað var til Alþingis um ríkis-
ábyrgð á láni til byggingarinnar, og veitti
það ríkisstjórninni heimild til að ábyrgj-
ast 50.000 kr. lán í því skyni. Sýslunefnd
Eyjafjarðarsýslu samþykkti einnig að
veita sýsluábyrgð á láni til virkjunarinn-
ar, skv. kostnaðaráætluninni. Vegna örð-
ugra fjárhagsástæðna hér á landi um þess-
ar mundir fékkst þó ekki nauðsynlegt lán,
og féll málið niður um sinn.
Næst komst skriður á málið árið 1938—
39. Þá var svo komið, að olíuhreyfilsstöð,
er starfað hafði í kauptúninu um alllangt
skeið, var orðin ónothæf og rafveitukerfi
kauptúnsins svo úr sér gengið, að það var
ekki talið viðgerðarhæft. Var þá ekki um
aðrar leiðir að ræða en hverfa frá raflýs-
ingu í kauptúninu, reisa nýja olíuhreyfils-
stöð eða byggja vatnsaflsstöð við Garðsá.
Var þá í fyrstu athugað um byggingu 50
ha. vatnsorkuvers aðallega til að fullnægja
rafljósaþörf kauptúnsins. Þó var fljótlega
horfið frá því ráði, en ákveðið að full-
virkja ána með byggingu 200—250 ha.
orkuvers. Var leitað til Alþingis um end-
urveitingu á ríkisábyrgð á 50.000 kr. Sam-
þykkti Alþingi ábyrgðina eftir mjög harð-
ar og sögulegar umræður.
Vorið 1939 var málinu komið svo langt,
að fengin var trygging fyrir nauðsynlegu
láni til virkjunarinnar með því skilyrði,
að sýslunefnd Eyjafjarðarsýslu endur-
veitti sýsluábyrgðina frá 1934. Sýslunefnd-
in taldi þó ekki rétt að veita sýsluábyrgð-
ina, fyrr en búið væri að athuga nánar,
hvort ekki væri hentugra fyrir Ólafsfjörð
að fá raforku frá öðrum héruðum, t. d. frá
Laxárvirkjun eða Fljótaá. Fór mestur
hluti sumars 1939 í þóf um málið, en seint
í ágúst, eða 5 dögum áður en styrjöldin
hófst, var loks komið svo langt, að samið
var um byggingu rafveitunnar fyrir
215.000 kr. við Höskuld Baldvinsson og
Gísla Johnsen í Reykjavík. Innflutnings-
og gjaldeyrisleyfi fékkst þá aðeins fyrir
efni í innanbæjarkerfi rafveitunnar, og
var ákveðið að byggja það, þótt bygging-
in að öðru leyti yrði að bíða.
Þrátt fyrir truflun þá, er ófriðurinn
olli, tókst þó að fá efni í bæjarkerfið og
byggja það ásamt hluta af stíflu í Garðsá
haustið 1939. Meira var ekki hægt að
framkvæma þá um haustið vegna efnis-
skorts, en samningurinn um bygginguna
ógiltist vegna breyttra aðstæðna af völd-
um stríðsins.
Var lappað upp á gömlu olíuhreyfils-
stöðina og hún notuð næsta vetur ásamt
nýja innanbæjarkerfinu.
18
TÆKN I