Úrval - 01.04.1973, Page 83

VIÐSKIPTI BANDARtKJANNA OG SOVÉTRtKJANNA
81
samskonar verksmiðju á öörum staö I
landinu til þess aö svara sömu eftir-
spurn og þar meö loka fyrir sölu-
möguleika bandariska aöilans?
Fá bandarlsku aöilarnir aö selja
vörur sinar beint til smásalans i Sovét-
rikjunum, eöa veröa þær ætiö aö fara
gegnum einokunardeild rikisins?
Þetta eru nokkur vandamál, en ef
viö dæmum árangur evrópskra aöila,
þá held ég aö bandariskir fram-
leiöendur eigi eftir aö bjarga sér.
Þetta get ég staöfest eftir aö hafa séö
og kynnt mér þessi mál persónulega.
— Teljiö þér, aö Sovétrikin heimili
bandariskum fyrirtækjum aö stofn-
setja eigin skrifstofur þar I landi?
— Ég held, að innan skamms þá geti
bandarisk fyrirtæki opnaö skrifstofur i
Moskvu, en maöur á ekki eftir aö sjá
stór skrifstofuhús byggð úr gleri og
stáli, og nafn viðkomandi fyrirtækis
efst á byggingunni upplýst með neón-
stöfum. Þetta veröa ósköp venjulegar
skrifstofur i hótelum, eöa faldar
þannig, að þær veki ekki athygli hins
óbreytta kommúnista, sem á leiö fram
hjá.
Mörg vestur-evrópsk og japönsk
fyrirtæki hafa fengiö aö opna
skrifstofur i Moskvu á s.l. fjórum til
fimm árum, og Pan American er
einnig meö skrifstofu þar. Ég held
samt, aö bandarisk fyrirtæki eigi
aldrei eftir aö verða eins frjáls og þau
eru I rikjum utan kommúnista-
rikjanna. Þau fá aldrei leyfi til þess aö
kaupa, eöa stofnsetja þarlend
fyrirtæki, eða leggja fjármagn i
hlutafé, eins og i Vestur-Evrópu.
Kosygin fellst á
hagnaðarsjónarmiöiö.
— Þér minntuzt á sameiginlegar
framkvæmdir sovézkra og banda-
riskra aöila. Getið þér nefnt dærhi?
— Þegar ég var i Moskvu s.l. sumar
meö bandariskum hópi, en þar á
meðal voru David Rockefeller,
bankastjóri og James Gavin, hers-
höfðingi, þá komumst viö aö raun um
þaö, að slikar framkvæmdir eru
raunhæfar. Kosygin, forsætis-
ráöherra, viöurkenndi þaö sjálfur, og
féllst á aö slik samvinna yröi aö skila
bandariska aöilanum hagnaöi hverju
sinni. Frá sovézkum sjónarhóli séö, þá
er þessi samvinna hugsanleg I málm-
vinnslu. Ég tel óliklegt að þeir vilji
fara út i, til dæmis, sameiginlega
framleiösiu á neyzluvörum fyrir
innanlandsmarkaðinn þar.
Segjum svo, aö Sovétmenn fylgi
þróuninni I Austur-Evrópu, þá get ég
séö fyrir mér sameiginlegar fram-
kvæmdir á mörkuðum utan Sovét-
rikjanna — I austri og vestri, — og þá
sér i lagi I þróunarrikjunum.
Sovétrikin eru þegar I samvinnu viö
franska, belgiska, brezka og vestur-
þýzka aðila I öörum rikjum.
— Eiga Bandarikjamenn eftir aö
lenda I erfiðleikum I samstarfi viö
Sovétmenn?
— Mannleg samskipti milli Rússa og
Bandarikjamanna eiga ekki eftir aö
vera erfiö, ef pólitiskt andrúmsloft
heldur áfram aö batna, eins og það nú
gerir. Ég tel, að sem menn, eiga
Rússar og Bandarikjamenn margt
sameiginlegt. Samt eru enn til nokkur
hættusvæöi.
Gömlu sovézku kommarnir eru með
„komplexa” gagnvart bandariskum
kapitalistum. Þegar þeir gera
viðskipti viö okkar kaupsýslumenn,
halda þeir jafnan, aö þeir séu aö
hjálpa rikum mönnum aö verða rikari.
Þá má ekki gleyma þvi, að
Sovétrikin eru eitt risavaxiö
skrifstofuveldi. Fyrir þá skiptir timinn
ekki eins miklu máli og hann gerir