Varðberg - 08.01.1944, Page 2

VARÐBERG
A. NIÐURFELLING SAMBANDSSÁTTMÁLANS.
Eftir ig. maí 1944 samþykkir Alþingi að lýsa yfir því, að samn-
ingur sambandslaganna sé úr gildi fallinn, þar sem liðin séu j ár frá
því, að dönsku stjórninni var tilkynnt krafa um endurskoðun hans, án
þess að nýr samningur hafi verið gerður. Síðan verði ályktun þessi lógð
undir þjóðaratkvœði. Atkvœðagreiðslan á Alþingi og þjóðaratkvœðið hlíti
fyrirmælu-m 18. gr. sambandslaganna. Jafnframt samþykkir Alþingi
alyktun um, að þrátt fyrir niðurfellingu sáttmálans haldist jafnrétti
danskra ríkisborgara óbreytt í framkvæmd, svo sem verið hefir eftir
sambandslögunum, unz aðiljum-er mögulegt að semja um það mál. —
Ef hœgt verður að hefja viðræður við Dani fyrir 20. maí 1944, skal
sattmalinn ekki felldur úr gildi, fyrr en slíkar viðræður hafa farið fram.
B. LtÐVELDISSTOFNUN
Þegar samningur sambandslaganna hefur verið felldur úr gildi,
samþykkir Alþingi frumvarp til lýðveldisstjórnarskrár. Samtímis þessu
alyktar Alþingi, að þjóðaratkvæðagreiðsla samkvæmt 4. mgr. jj. gr.
stjórnarskrárinnar skuli ekki fara fram, fyrr en rætt hefir verið við kon-
gp*' sp
Ef Alþingi fellir samninginn úr gildi, án þess að fullnægt sé
minnstu kröfum sambandslaganna, — og stofnar lýðveldi við þær að-
stæður og á þann hátt, sem misbýður drengskapar- og sómatilfinningu
þjóðarinnar og réttarvitund þeirri, sem henni hefur verið innrætt af á-
gætustu leiðtogum hennar í 100 ára sjálfstæðisbaráttu, munu þau
hörmulegu tíðindi gerast, að Alþingi neyði þjóðina til að vera sundur-
lynda um lausn þessa stórmáls. Vér munum telja það siðferðilega skyldu
vora að leggja málstað vorn fyrir alþjóð Islendinga, svo að atkvæða-
greiðsla um málið verði sem sónnust skýrsla um vilja þjóðarinnar. Oss
er ekki nóg, að formlega sé stofnað lýðveldi á íslandi. Vér vitum, að
margvtslegar hættur geta steðjað að frelsi voru, þjóðerni og menningu.
Og gegn þeim hætium verður aðeins barizt til þrautar með samhuga-
atökum þjóðar, sem er jafnófús að fremja rangindi sem að þola rangindi.
Vér erum ekki að rjúfa neina þjóðareiningu um lausn sjálfstæðismálsins.
Sú eining hefur þegar verið rofin með þvi að fara að nauðsynjaiausu með
málið inn á brautir, sem allmikill hluti þjóðarinnar mun aldrei sætta sig
við. Vér erum að bjóða fram liðsinni vort og fjölda annarra manna til
þess að vinna að þeirri einingu, sem nauðsynlegt er að skapa um þetta
mál.
Nú skyldu einhver atriði i þessu máli vera þess eðlis, að þau gerðu
sem bráðastar aðgerðir nauðsynlegar, án þess að leyfilegt væri að birta
þau almenningi, og erum vér þá fúsir til þess að gera nefnd fárra manna
á fund forseta sameinaðs Alþingis (og formanns stjórnarskrárnefndar)
til viðræðna við hann og þá, sem hann vildi kveðja til með sér, um þau
atriði l fyllsta trúnaði, og mundum vér þá Ijá tafarlausum sambands-
slitum fylgi vort, ef þeir sannfærðust um, að óhjákvæmileg þjóðarnauð-
syn krefði.
Vér leyfum oss að vænta svars við málaleitun vorri við fyrsta tæki-
færi.
Forseta sameinaðs Alþingis, for-
sætisráðherra og formönnum þing-
flokkanna verður sent afrít af bréfi
þessu.
Reykjavík, 29. nóv. 194^.
V irðingarfyllst
Arni Pálsson
Gylfi Þ. Gíslason
Hallgr. Jónasson
Jngimar Jónsson
Jóhann Sæmundsson
Jón Ólafsson
Klemens Tryggvason
Magnús Ásgeirsson
Ólaf ur Björnsson
Pálmi Hannesson
Sigurður Nordal
Tómas Guðmundsson
Þorst. Þorsteinsson
Þorvaldur Þórarinsson
Til stjórnarskrarnefndar.
Bréf þetta þarf ekki mikilla skýr-
inga við. Þær tvær þingsályktamr frá
17. maí 1941, sem þar er vísað til,
hljóða svo:
Þingsályktun um sjálfstœðismalið
(síðari liður): „að af íslands hálfu
verði ekki um að ræða endurnýjun á
sambandslagasáttmálanum við Dan-
mörku, þótt ekki þyki að svo stöddu
tímabært, vegna ríkjandi ástands, að
ganga frá formlegum sambandsslitum
og endanlegri stjórnarskipun ríkisins,
enda verði því ekki frestað lengur en
til styrjaldarloka“.
Þingsályktunin um stjórnskipidag
íslands: „Alþingi ályktar að lýsa yfir
þeim vilja sínum, að lýðveldi verði
stofnað á íslandi jafnskjótt og sam-
bandinu við Danmörku verður form-
lega slitið“.
í fyrri hluta þingsályktunar um
sjálfstæðismálið, sem bréfritararnir
eru ósamþykkir, lýsir Alþingi yfir því,
„að það telur ísland hafa öðlazt rétt
til fullra sambandsslita við Dan-
mörku, þar sem ísland hefur þegar
orðið að taka í sínar hendur meðferð