Varðberg - 08.01.1944, Page 5

VARÐBERG
5
vígur einrœðisskipulagi, í hverri
mynd sem það er og livaðan sem
það kemur. — Flokkurinn skorar
því á alla Islendinga að standa vel á
verði um lýðræðið, þetta fjöregg
þjóðarinnar, og halda öruggri vernd-
arhendi yfir þeirn almennu mann-
réttindum, jem eru grundvöllur lýð-
ræðisins, almennum og jöfnum
kosningarétti og kjörgengi, mál-
jrelsi, rítfrelsi, félagsfrelsi og trú-
frelsi“.
(Leturbreytingar gerðar af mér).
Blaðið var svo óheppið að birta þá
sama dag aðra forystugrein, er nefnd-
ist „ÓÞARFUR LESTUR", og var
ríkisútvarpið þar átalið fyrir að segja
frá ummælum danskra blaða um fyr-
irhuguð sambandsslit — „og fyllsti
ó])arfi að boða meira af slíku tagi“.
Það kom ekki meira af slíku tagi. Sá
hljómur var kæfður, enda var blaðið
þá að birta ræðu Bjarna Benedikts-
sonar sama daginn, en í henni eru hin
landfleygu ummæli um hljóminn, sem
verði að kæfa. Lýðræðið lifi! En ein-
ræðið kæfir frjálsa hugsun og lætur
það eitt heyrast í útvarpi, er hentar
foringjunum.
Mönnum eru í fersku minni slcrif
Mbl. síðustu daga og barátta þess
fvrir skoðanafrelsi og málfrelsi!!
I dag, 15. des., er forystugrein, sem
heitir ábyrgðarleysi, og hefst á þess-
um orðum: „Framkoma ríkisútvarps-
ins í lýðveldismálinu hefur verið með
þeim hætti undanfarið, að gersamlega
er óviðunandi“. „Sök“ útvarpsjns er
sú, að það hafi skýrt frá skoðanakönn-
un utan Reykjavíkur, er sýndi, að um
þriðjungur þeirra, er spurðir voru, eru
mótfallnir fyrirhuguðum aðgerðum
leifturstríðsmanna. Onnur „sökin“ er
sú, að útvarpið hefur skýrt frá miðl-
unartillögum, er sendar voru þingi og
stjórn í þeim tilgangi að stofna til
einingar um sambandsslit á grundvelli
öryggis og' sæmdar. Þá hafði útvarpið
skýrt frá einróma ályktun fundar reyk
vískra og hafnfirzkra kjósenda um að
skora á þingið, að leysa málið á grund-
velli miðlunartillagnanna. Það má nú
hvergi koma fram, að til séu menn, er
krefjast sambandsslita, en hafa þó þá
mannnrœnu til að bera, að þeir ÞORA
að horfa framan í konung sinn sem
frjálsan mann, þótt foringjana bresti
kjark til þess. — Fyrir mér er þetta
einn óttalegur leyndardómur, ef vér
eigum að trúa því, að vér séum á vegi
V
til lýðræðis, en ekki einræðis og að
lýðræðið sé fjöregg, en ekki fúlegg.
Rangt væri að gleyma garminum
honum Katli. Vísir kallar alla lögslciln-
aðarmenn undanvillinga nú nýverið.
í forystugrein 21. júlí ávítar hann
harðlega aðalhetjurnar í „skilnaðar-
málinu“ — kommúnistana — með
þessum orðum: „— ættu þessir menn
að forðast ástæðulausan andróður
gegn þjóðum, sem okkur eru vinveitt-
ar og hafa allt ráð okkar í hendi sinni“
(Leturbreyting mín). Síðan kallar Vís-
ir, í öðru blaði: Kibba, kibba, komið
þið, greyin, kibba, kibba, græn cru
heyin — í Vesturheimi. Sér er nú hver
„sjálfstæðisbaráttan“! Kommúnistar
halda því fram, að heyin séu öllu
grænni í austurátt. En þeir, sem eklci
eru undanvillingar, hugsa sem svo:
Islenzka þjóðin á þetta land, og hv.n
vill eklci missa það undir áhrif eins
eða neins. Hún vill losna úr sambandi
við Danmörku, svo að hún geti notið
fulls sjálfstæðis, er ekki sé grímuklætt
á nokkurn hátt. Þess vegna vill hún
slíta konungssambandinu. En þeir, sem
þannig hugsa, krefjast þess af forráða-
mönnum þjóðarinnar, að þessum mál-
um sé ráðið með öryggi og’ sæmd, s.vo
að aðrar þjóðir finni enga hvöt hjá
sér til að vera tilsjónarmenn Islend-
inga um hvað rétt sé og sæmancii,
eins og komið hefur fyrir.
Enn er þetta mál á fyrsta stigi. —
Ekkert frumvarp hefur verið lagt fyr-
ir þingið. Málið hefur ekki enn verið
rætt þar og skýrt. Skjölin cru óbirt
öllum þorra þingmanna og almenn-
ingi. Engin ályktun hefur verið gerð
á Alþingi. Átta menn hafa samið til-
lögur í málinu, og er ljóst af þeim,
að þessum mönnum þykir 17. júní n.
k. henta til lýðveldisstofnunar sök-
um sögulegra minninga. En það má
ekki setja gróm á þær sögulegu minn-
ingar. Þessir átta menn játa, að enga
brýna nauðsyn beri til lýðveldisstofn-
unar þá, því að þeir taka fram, að til
tals gæti komið, að Alþingi ákvæði
gildistöku lýðveldisstjórnarskrárinnar
fyrr, ef brýna nauðsyn bœri til. En
hvað cr það þá? Óttalegur leynd-
ardómur. Flokkarnir hafa þegar svign-
að undan ofurvaldi almenningsálits-
ins varðandi forsetakjörið. Nú segja
þeir. sem kunnugir eru að tjaldabaki á
Alþingi, að helzt sé í ráði að kjósa
fyrsta forsetann til eins árs — af Al-
þingi. Varið yður, íslendingar, —
I
réttið ekki litla fingurinn, svo að
handjárnunum verði ekki læst, áður
en þér vitið af!
Heimtið fulla vitneskju um þetta
mál. Sláið hring um málfrelsi og skoð-
anafrelsi. Látið ekki hótanir né kjass-
mælgi villa yður sýn. Hvorttveggja
eru smekldausar kúgunartilraunir á
þeim tíma, er þér færist nær lokarnark-
inu í sjálfstæðisbaráttunni. — Takið
undir með Einari Olgeirssyni, er hann
krafðist þess á fundi í utanríkismála-
nefnd s. 1. sumar, að öll skjöl varð-
andi þetta mál, yrðu birt, og lét bóka
m. a„ að „fœstir vissu lúð sanna í mal-
inu“. Krefjist þess af ríkisstjórninni,
þessum „börnum óveðursins“ á Al-
þingi, að skjölin verði lögð á borðið,
og það tafarlaust.
15. des. 1943.
ÞORS TEINN ÞORS TEINSSON:
„Þrátt fyrir það þótt síðar hafi ver-
ið róið allfast að því að við ættunx
að víkja fi'á þessari stefnu og nota
okkur hinn vafasama riftingarrétt til
þcss að slíta sambandinu strax, hafa
þó ýmsai' hindranir oi'ðið á þeim vegi,
þar á mcðal ráðleggingar, sem okkur
hafa borizt, bæði frá stjórn Bretlands
og Bandaríkjanna, um að halda okk-
ur algerlega að sambandssamningn-
um. En öflugasta hindrunin ætti að
sjálfsögðu að verða meðvitund Lslend-
inga "sjálfra um það, með hverju bezt
sé tryggður frambúðarréttur þjóðar-
innar, og hvað sé samboðnast sóma
hennar. Rétt okkar tryggjum við bezt
með því að fylgja þeirri stefnu, sem
Alþingi tók í öndverðu, að fresta
formlegum sambandsslitum, þar til
sambandsþjóðirnar geta gcngið frá
þeim á formlegan hátt, svo að um
það geti ekki verið neinn ágreiningur.
Þctta er hin tryggasta lcið og örugg-
asta, sém við getum faxúð, því að í
sambandslögunum er okkur tryggður
réttur til einhliða uppsagnar, ef samn-
ingar nást ekki. Við höfum þá að öllu
farið að lögum og í engu reynt að
nota okkur erfiðar ástæður hins s.amn-
ingsaðilans til þess að ganga á hluta
hans. Og með hverju getum við betur
tryggt stöðu okkar í samfélagi þjóð-
anna en með því að sýna, að við vilj-
um umfram allt fara að lögum og
standa við gerða samninga?“
(Ástandið í sjálfstæðismálinu, bls. 102-108).