Varðberg - 08.01.1944, Qupperneq 6

6
V A R Ð B E R G
\
JÓN BLÖNDAL:
Það er krafizt einingar
þjöðarinnar - en um hvað?
i.
Það er algengt dæmi úr stjórnmála-
sögunni, að þeir, sem vinna að því að
sundra þjóðinni, tali mest um nauð-
syn þess, að standa saman. Þeir vita,
að menn með ábyrgðartilfinningu vilja
heldur samheldni en sundrung, heldur
sættir en deilur. Þegnskapartilfinning-
in er rík í hverjum góðum dreng; sem
betur fer vilja margir setja til hliðar
hagsmuni sína og sérskoðanir, ef þeir
álíta, að þjóðarheill krefjist þess, þeir
eru reiðubúnir til þess að færa fórnir
fyrir hinn sameiginlega málstað þjóð-
arinnar.
Þetta skilja hinir pólitisku spákaup-
menn. Það er ekki lélegt vopn, að
geta hagnýtt sér þegnskap og fórnar-
lund samborgara sinna. Er ekki nauð-
synlegt, að íslenzka þjóðin standi sam-
einuð gegn umheiminum? Er ekki
nauðsynlegt, að hún gangi fram í einni
fylkingu í sjálfstæðisbaráttu sinni?
Litla þjóð, sem átt í vök að verjast,
vertu ei við sjálfa þig að berjast,
segir skáldið.
íslenzka þjóðin hefur um langt skeið
borið gæfu til að standa sarnan í sjálf-
stæðismálum sínum. Nú er sú eining
rofin. Og nú keppast þeir, sem rofið
hafa eininguna, hver við annan í því
að heimta það af þjóðinni, kjósend-
unum, að standa nú saman sem einn
maður um þá lausn sjálfstæðismáls-
ins, sem þeir hafa komið sér saman
um, án þess að taka nokkurt tillit til
óska þeirra þúsunda, sem þeir vissu
fyrirfram, að voru á móti þessari
lausn.
Við heyrðum sóninn 1. des. og við
höfum heyrt hann síðan: íslenzka
þjóðin verður að standa saman sem
einn rnaður um sjálfstæðismálið. Hver
sem bregst í því máli, er ekki góður
Islendingur.
En þeir, sem ekki láta þennan há-
vaða kæfa alla hugsun, sjá auðveld-
lega í gegnum allan reyk hraðskiln-
aðarmannanna. Sameining um vond-
an málstað getur aldrei verið neinni
þjóð til blessunar. Tókst ekki Hitler
að sameina þjóð sína um hefndar- og
yfirdrottnunarstyrjöld? Hversu oft
hefur ekki föðurlandsástin verið mis-
notuð til óhæfuverka?
Nei, við íslendingar skulum hugsa
okkur vel um, áður en við látum
teyma okkur út í foraðið með gyll-
ingum þeii'ra sjálfstæðishetja, sem nú
bíta í skjaldai-rendur og æpa að
hverjum þeim, sem dirfist að x'júfa
það, sem þeir kalla þjóðlega einingu.
Við skulum ekki bregðast þjóðinni
okkar, en það gerum við, ef við stönd-
um saman um rangan eða slæman
málstað.
II.
Ég ætla ekki í þessai'i grein að ræða
sjálft skilnaðarmálið. Urn það er kx'af-
izt einingar, og er sá málstaður kruf-
inn til mergjar á öðrurn stað í þessu
blaði. En það er krafizt einingar um
fleira. Það er einnig krafizt einingar
um sjálfa lýðveldisstjórnarskrána, er
á að vera grundvöllur hins nýja ís-
lenzka lýðveldis, ef til vill um ára-
tugi og jafnvel aldir.
Ennþá hefur almenningi ekki ver-
ið gefinn kostur á því að kynna sér
hið dæmalausa plagg, sem lýðveldis-
stjórnarskráin er. Hinum óbreytta
kjósanda hefur bara verið gefið í skyn,
að ef hann ekki þekktist þetta andlega
afkvæmi hinna vísu stjórnmálafor-
ingja, þá mætti hann búast við því
að fá á sig landi'áðastimpilinn.
Eix hvað ætli þeir yrðu margir ís-
lenzku kjósendurnir, sem fengjust til
þess að athuguðu máli, að ljá þessari
stjórnarskrárómynd atkvæði sitt, ef
þeir ættu nokkurn annan kost?
Tökum ákvæðin um kosningu for-
setans. — í S. gr. stendur: „Samei'n-
að Alþingi kýs forseta lýðveldi.sins“.
5. gr. byrjar þannig: „Til þess að
kosning forseta lýðveldisins sé lög-
mæt, þurfa meir en % hlutar þing-
manna að vera á fundi og skila þar
gildu atkvæði“.
í 11. gr. stendur: „Sameina.ð Al-
þingi getur samþykkt, að forseti lýð-
veldisins skuli þegar láta af störfum,
enda beri 10 þingmenn hið fæsta fram
tillögu um það, % hlutar þingmanna
séu á fundi, og sé tillagan samþykkt
með a. m. k. % gildra atkvæða þeirra,
sem á fundi eru“.
Við skulum hugleiða svolítið þessi
dæmalausu ákvæði, sem þjóðin á,að
segja annaðhvort já eða nei við, og
krafizt er 100% þjóðareiningar um.
Ef % hluti þingmanna, þ. e. 13
þingmenn koma sér saman um að
hindi'a kosningu ákveðins forseta, þá
geta þeir það, einungis með því að
mæta ekki á þingfundi þegar kjósa á
foi'setann.
Ef 10 þingmenn koma sér saman
um að setja forsetann af fyrirvara-
laust og án nokkui'ra saka, þá geta
þeir það, ef 20 þingmenn, auk þeirra,
greiða því atkvæði.
Þannig á að búa að hinum þing-
kosna forseta, æðsta embættismanni
þjóðarinnar. Hann á með öðrum orð-
um að vera algerlega valdalaus topp-
fígúra, sem meiri hlutinn getur sett
af, hvenær sem er, ef honum mislíkar
eitthvað smávegis við hann, og jafn-
vel lítill minnihluti þingsins getur
hrakið hann frá völdum, þ. e. hindrað
endui-kosningu hans, ef hann skyldi
að einhverju leyti ekki falla í kram
einhverra 13 þingmanna. Það er jafn-
vel ekki sýnilegt annað en að þeir
geti lxindrað það, að nokkur forseti sé
kosinn!
Hvað eru það margir íslenzkir kjós-
endur, sem vilja fela Alþingi því, ei'
nú situr, slíkt vald?
Skoðanakönnun, sem nýlega hefur
farið fram, virðist benda ótvírætt í þá
átt, að þjóðin vilji sjálf fá að ráða vali
forsetans, enda er allt, sem nxælir með
því. Þjóðin myndi aldrei sjálf kjósa í
sitt rnesta virðingarsæti aðra en þá,
sem borið gætu forsetanafnið, — heið-
ursnafn Jóns Sigurðssonai' — með
sóma. Hún myndi ekki telja það nóg,
að forsetinn væri hlýðinn og auðsveip-
ur flokksmaður einhvers stjórnmála-
flokksins. En hætt er við, að slíkir
menn veldust í embættið, ef flokk-
arnir mættu ráða því. En auk þess
gæti forsetinn ekki látið til sín taka
á sama hátt og ef hann hefði umboð
sitt fi'á þjóðinni, þar sem hann hefði
stöðugt sverð flokkaváldsins hang-
andi yfir höfði sér.
Hugleiðið þetta vel, áður en þið
takið ákvörðun ykkar. — Um þetta
skipulag er ykkur boðið að sameinast.
Ég veit þið segið nei og aftur nei!