Varðberg - 08.01.1944, Qupperneq 15

VARÐBERG

U
Tvcir fundir
Umrœðujundur um sambandsmál-
ið var haldinn í Kaupþingssalnum
föstudaginn 10. des. — Jóhann Sæ-
mundsson yfirlæknir lýsti tildrögum
fundarins og tilgangi. Fundarstjóri var
kosinn Hallgrímur Jónasson kennari,
en fundarritari Klemens Tryggvason
hagfræðingur.
Frummælendur voru prófessor Sig-
urður Nordal, prófessor Árni Pálsson,
, Kjartan Ólafsson bæjarfulltrúi, Hafn-
arfirði og Pálmi Hannesson rektor. —
Aðrir ræðumenn voru: Árni Jónsson
ritstjóri, Sigfús Halldórs frá Höfnum
og Magnús Ásgeirsson rithöfundur.
Eftirfarandi tillaga var samþvkkt
einróma:
„Fundur reykvískra og hafn-
firzkra borgara haldinn í Kaupþings-
salnum 10. desember 1943, lýsir sig
fylgjandi tillögum þeim til samkomu-
lags i lýðveldis- og sambandsmálinu.
sem 14 rnenn báru frarn í bréfi til
stjórnarskrárnefndar Alþingis 29.
nóv. sl., og skorar á Alþingi, að beita
sér fyrir lausn málsins á grundvelli
þeirra“.
Á fundinum var kosin nefnd til
að „hafa forgöngu um framkvæmdir
til þess að kynna íslenzku þjóðinni
málavöxtu í skilnaðarmálinu". í
nefndinni eiga sæti: Arngrímur Krist-
jánsson skólastjóri, Hallgrímur Jónas-
son kennari, Jóhann Sæmundsson
yfirlæknir, Jón Ólafsson lögfræðing-
að aðvara smáþjóð í tilefni af því,
sem hún hefur gert eða ætlar að gera,
að í aðvöruninni jelist jafnframt á-
minning. —
Annars er það íhugunarvert, hvort
þessar aðvaranir gegn þvi, að vér ein-
hliða lýstum sambandssáttmálann úr
gildi fallinn og segðum konunginum
upp. eru ekki einnig jram komnar af
þvi, að réttur vor til þessara athafna
þykir ekki með öllu tvímœlalaus. En
hvað sem því líður, er œskilegt að
komast hjá aðvörun í þriðja sinn“.
----o-----
Þetta mælti núv. forsætisráðherra
fyrir réttum 18 mánuðum. „Varð-
berg“ vohar, að hamingjan hlífi hon-
um við því sem forsætisráðherra ís-
lands, að þurfa að veita viðtöku úr
hendi Breta eða Bandaríkjamanna
hinni ÞRIÐJU aðvörun!
ur, Klemens Tryggvason hagfræðing-
ur, Lúðvíg Guðmundsson skólastjóri
og Þorvaldur Þórarinsson lögfræðing-
A jundi stúdenta, sem haldinn var
í Kaupþingssalnum 14. des. hafði
Lúðvig Guðmundsson framsögu um
viðskipti stúdenta við stjórn Tjarnar-
bíós, vegna fyrirhugaðrar fullveldis-
samkomu stúdenta 1. des. s.l.
Rakti ræðumaður gang málsins og
sýndi fram á, að yfirlýsingar þær frá
stjórnarnefndarmönnum kvikmynda-
hússins, sem birtar hafa verið um
málið, eru villandi og í sumum atrið-
um rangar. M. a. upplýsti L. G., að
stjórn kvikmyndahússins hafi sett
þau skilyrði um væntanlega ræðu
próf. Árna Pálssonar, að hann ekki
ræddi stjórnmál. En þegar stúdentar
stóðu einhuga að þeirri kröfu, að
engir skilmálar yrðu settir um efni
máls þess, er flutt yrði á samkom-
unni, hafi hússtjórnin horfið frá fyrri
skilyrðum sínum, og fallizt á, að veita
próf. Á. P. óskert málfrelsi,---en
hafi þá bætt við því, að stúdentar yrði
að bera alla ábyrgð á afleiðingum
ræðu hans, m. a. á deilum, sem af
henni kynni að rísa, og gæti það aftur
haft þær afleiðingar fyrir stúdenta, að
þeir ekki fengi húsið síðar lánað til
skemmtihalda sinna!
Þegar próf. Á. P. fékk þessa síðustu
orðsendingu frá fyrrverandi starfs-
bræðrum sínum, ákvað hann þegar að
draga sig í hlé, og firra þannig öllum
vandræðum. Varð þetta til þess, að
stúdentaráðið aflýsti samkomunni.
Páll A. Pálsson, formaður stúd-
entaráðsins, sem mættur var á fund-
inum, lýsti yfir því, að frásögn frum-
mælanda af viðskiptum stúdenta og
stjórnar Tjarnarbíós væri í alla staði
rétt.
Aðrir ræðumenn voru: Pálmi Hann-
esson, Árni Jónsson frá Múla, Ásberg
Sigurðsson stud. jur., Þorvaldur Þór-
arinsson og Jón Ólafsson lögfr.
í fundarlok var eftirfarandi ályktun
samþykkt:
„Fundur stúdenta, haldinn í Kaup-
þingssalnum, þriðjudaginn 14. desem-
ber, lýsir sig samþykkan gerðum stúd-
entaráðsins í Tjarnarbíómálinu, en á-
telur framkomu stjórnar kvikmynda-
hússins vegna tilrauna hennar til að
skerða málfrelsi prófessors Árna Páls-
sonar1.
DANSK-ÍSLENZK . ,
SAMBANDSLÖG
FRÁ 30. NÓV. 1918.
1. gr. Danmörk og ísland eru
frjáls og fullvalda ríki, í sambandi um
einn og sama konung og um samning
þann, er felst í þessum sambandslög-
um.
Nöfn beggja ríkja eru tekin í heiti
konungs.
18. gr. Eftir árslok 1940 getur
Ríkisþing og Alþingi, hvort fyrir sig
hvenær sem er, krafizt, að byrjað
verði á samningum urn endurskoðun
laga þessara..
Nú er nýr samningur ekki gerður
innan 3 ára frá því að krafan kom
fram, og getur þá Ríkisþingið eða Al-
þingi hvort fyrir sig samþykkt, að
meðferð skilnaðarmálsins en þeirri, er
Framh. á bls. 16.
Skoðanakönnunin
1 jólahefti Helgafells eru birtar nið-
urstöðutölur skoðanakönnunar, sem
fór fram í haust meðal 581 kjósenda
um allt land (183 í Rvík, 398 utan
Rvíkur), um lýðveldis- og sambands-
málið.
Úrslitin urðu þessi:
SAMBANDSSLITIN:
„Ca. 58% þeirra (sem spurðir voru)
vildu að gengið yrði frá formleg-
um sambandsslitum eigi seinna
en 17. júní 1944.
Ca. vildu fresta málinu að ó-
breyttu ástandi.
Ca. 8% höfðu ekki myndað sér á-
kveðna skoðun“.
FORSETAKJÖR:
„Ca. 20% vildu, að forseti yrði kos-
inn af Alþingi.
Ca. 70% vildu láta kjósa hann með
alþjóðaratkvæði (þ. á. m. nokkr-
ir, sem vildu kjörmannakosn-
ingu).
Ca. 10% höfðu ekki myndað sér á-
kveðna skoðun um málið".
Þetta eru athyglisverðar tölur, eigi
sízt ef að er gáð, að könnun þessi fór
fram EFTIR látlausan, langan áróð-
ur hraðskilnaðarmanna, EFTIR að
Þingvallaræða Bjarna Benediktssonar
hafði verið send inn á nálega hvert
heimili í landinu, en ÁÐUR en al-
menningi væri að nokkru verulegu
leyti kunn rök lögskilnaðarmanna.