Ný menning - 15.01.1946, Síða 42

42
N Ý M E N N I N G
verður velmegun fólksins. Þess vegna
hafa þjóoir Sovéírikjanna hug á að
margfalda auðæíi Iandsins og reyna því
að auka afköst sín, menntun og tækni-
kunnáttu. Ríkið örvar |)i* vitanlega og
styrkir í þessu efni með því að leggja
fram geysimiklar fjárhæðir til menntun-
ar iðnnema. — Fjárhagsárið 1925—26
voru lagðar 559 milljónir rúblna í þágu
menntamála, en áriðl938 voru það 20
þús. millj. rúblur, eða næstum því fjöru-
tíu sinnum meira. Um einn þriðji af
þessari upphæð rann til iðnmenntunar.
Sérhver verkamaður í Sovétríkjunum
hefur fullkomið tækifæri til að afla sér
menntunar, sem samsvarar vélfræði- eða
verkfræðinámi og auk þess hverrar þeirr-
ar þekkingar, sem miðar að eflingu iðn-
aðarins. Þetta er ekki aðeins gert til þess
að efla viðkomandi einstaklinga, heldur
leggur ríkið fram aðstoð sína af svo
mikilli rausn, vegna þess, að það hefur
sett sér það takmark að hefja andlega
og verklega menntún verkaly'ðsins í land-
inu á það stig, að hún samsvari menntun
verkfræðinga og yélfræðinga.
Við hverja verksmiðju er haldið uppi
námskeiðúm, þar sem hver ólærður
verkamaður, sem óskar þess, getur feng-
ið þá verklegu menntún,,sem hann hefur
þörf fyrir. Við Skorokhodverksmiðjuna,
þar sem sá, er þetta ritar, vann fyrir
mörgum árum sem óbreyttur verkamað-
ur, vinna til dæmis 17000 verkamenn, og
um tíu þúsundir þeirra taka þátt í ýmiss
konar námskeiðum.
Verkamaður, sem óskar þess að auka
hæfileika sína og öðlast meiri þekkingu
á iðnaði sínum, á kost á því að sækja
Stakhanov-tækniskóla í þeirri verk-
smiðju, sem hann starfar við. Þeir hafa
eianig tækifæri íil að öðlast almenna
tæknimenntun. Þeir geta sótt tækniskóla
í frístundum sínum eða tekið þátt í
bréfaskóla. Þannig getur verkamaður
fengið menntun, sem hann kærir sig um,
án þess að hætta vinnu eða fara þurt úr
aðsetursþorpi sínu. Flestallir háskólar og
ýmsir lægri verklegir skólar hafa bréfa-
skcladeild, og það námssvið, sem þessir
bréfaskólar taka yíir, stækkar alltaf frá
ári til árs.
Það er fjöldi af háskólum í Sovétríkj-
unum, þar sem þeir, sem fyrir skömmu
voru óbreyttir verkamenn, eru búnir
undir að stjórna stórum iðnaðarfyrir-
tækjum. í árslok 1936 höfðu tveir þriðju
þeirra verkamanna, sem unnu í stóriðj-
unni þegar náð prófi eða voru á verk-
legum námskeiðum. Um 350.000 ungir
verkamenn stunda nú nám við verk-
smiðjuskólana; 385.000 ungir verka-
menn gengu inn í teknisku háskólana
eina árið 1938.
I sérhverri verksmiðju í Sovétríkjun-
um er iðnaðarsamband og skipulags-
nefnd, auk sérstakrar deildar, sem býr
verkamennina undir að taka að sér
ábyrgðarmeiri störf. Það er leitazt við
að tryggja þeim Sfem bezt námsskilyrði,
anhaðhvort í verksmiðjunni sjálfri eða
á skólum, námskeiðum o. s. frv.
Vöntun á prófi er því ekki til fyrir-
stöðu, að menn séu hækkaðir í tigninni.
Fjöldi manna, sem sýnt hafa hæfileika
við starfrækslu og skipulagningu iðnað-
arins, hafa verið gerðir að forstjórum
yfir stórum iðjuverum eða yfirumsjón-
armönnum á vinnustöðvum, þó að þeir
hafi ekki enn lokið námi. Sérstakir kunn-
áttumenn og jafnvel prófessorar eru oft
fengnir til að aðstoða þetta fólk við að
öðlast sem mesta þekkingu á sem stytzt-
um tíma. Á síðari árum hefur þúsundum
mauna af Stakhanoffistum verið falin
stjórn í öllum grelnum iðnaðarins. I
þungaiðnaðinum hafa um 5 þúsundir
manna verið gerðir að forstöðumönnum
verksmiðja, náma, olíulindasvæða o. s.
frv.
Izotoff og Djukanoff fyrrverandi kola-
námumenn eru nú forstöðumenn fyrir-
tækj a kolaiðnaðarins. Krivonoss, Ogn-
jeff og Bogdanoff áður járnbrautarstjór-
ar stjórna nú umfangsmiklum járnbraut-
arflutningum. Þannig mætti lengi telja.
Nöfn margra Stakhanoffista eru á vör-
um allrar þjóðarinnar, en þeir eru menn,
sem hafa mjög mikla ábyrgðartilfinn-
ingu og hafa náð fullkominni leikni í
starfi sínu. Margir þeirra hafa verið
kosnir í Æðstaráð Sovétríkjanna. Tök-
um til dæmis Alexei Stakhanoff sjálfan,
upphafsmann Stakhanoff-hreyfingarinn-
ar, Evdokiu og Maríu Vinogradovu, sem
vinna í ullariðnaðinum og A. Busygin
járnsmið í Gorky bifreiðaverksmiðj-
u«ni. Þetta eru aðeins fáir af hinum
I. Gudov, vélamaður í kornmylnu. Höfundur aS ýmsum ritgerðum um
vinnuskilyrði og launakjör í Ráðstjórnarríkjunum
1 a