Helgarpósturinn - 02.11.1979, Síða 4

Helgarpósturinn - 02.11.1979, Síða 4
Föstudagur 2. nóvember 1979 —helgarpósfurinrL. Nafn: Ólafur Jóhannesson STAÐA: Fyrrverandi forsætisráðherra FÆDDUR: 1. mars 1913 HEIMILI: Aragata 13, HEIMILISHAGIR: Eiginkona, Dóra Guðbjartsdóttir BIFREIÐ: Chevrolet Capri ÁHUGAMÁL: Óskaplega mörg, þó fyrst og fremst lögfræði, bækur og stjórnmál Pólitíkin eins konar hjákona mín Ertu aö flýja af hólmi i Norðurlandi vestra? „Nei ég haföi tekiö þá ákvörö- un aö ég myndi ekki fara fram aftur I Noröurlandi vestra. Þeirri ákvöröun vildi ég ekki breyta, þótt kosningar yröu fyrr en menn ætluöu. En þaö eru til ágætir menn þarna fyrir noröan til aö fylla lista Framsóknar- flokksins.” Þú hefur ekki skiliö flokkinn eftir I sárum fyrir noröan? „Nei, þvi fer viös fjarri.” Nú hefur þú alloft gefiö i skyn aö þú hyggöist hætta stjórn- máiaafskiptum. Hvers vegna tókstu þá ákvöröun aö fara i framboö hér I Eeykjavfk? „Þaö var fyrst og fremst fyrir áskoranir og hvatningu frá ýmsum aöilum innan flokksins. Þá hefur þaö eflaust kitlaö mig eitthvaö aö hefja og enda minn feril hér i Reykjavlk, en ég var fyrst I framboöi hér I borginni áriö 1942. Ég komst nú ekki á þing I þeirri atrennu, en útkom- an var sæmileg.” Hvers vegna ert þú nefndur „ókrýndur foringi” flokksins, þegar Steingrimur Hermanns- son er formaöur hans? „Ég hef nú engar skýringar á þvi aörar en þær, aö ég lft á þetta sem mikiö oflof.” Ætlar þú aö gefa Steingrfmi Hermannssyni kost á þvi á næstunni, aö veröa f raun for- ingi fiokksins? „Já, þaö ætla ég aö gera.” Viö sföustu rikisst jórnar- myndun komst þú ekki inn i myndina fyrr en I lokin. Haföir iátiö Steingrim og fleiri fara meö umboö flokksins. Siöan mættir þú á staöinn og stalst senunni. Var þetta undirbúin taktik af þinni hálfui? „Nei, þetta var engin taktík. Ég ætlaöi mér ekki aö vera I rlkisstjórn þá. En þaö fer oft ööruvlsi en menn ætla.” Þú hefur ekki taliö aö rfkis- stjórnarviöræöurnar væru aö fara f hnút og þess vegna taiiö nauösynlegt aö koma til skjal- r ía? ,Nei, svoleiöis var þaö nú t _:i. Ég taldi þá persónulega heppilegast fyrir Framsóknar- flokkinn aö vera utan stjórnar og taldi eölilegt aö óumdeilan- legir sigurvegarar kosning- anna, Alþýöuflokkur og Alþýöu- bandalag, fengju aö spreyta sig. Vildi veita þeim hlutleysi og stuöning til aö koma fram góö- um málum. En þaö fór allt I hnút hjá þessum flokkum og viö Framsóknarmenn uröum aö leysa vandann.” Er útilokaö aö slikt geti endurtekiö sig, þ.e. aö þú birtist skyndilega á sjónarsviöinu og takiö aö þér nýja rikisstjórnar- myndun eftir næstu kosningar? „Þaö veit enginn slna ævi fyrr en öll er.” Nú hafa svonefnd „véfréttar- Sundrung hefur viöa komiö upp i stjórnmáfaflokkunum viö samsetningu flokkslistanna. Vlöa liggur viö klofningi. „ókrýndur foringi” Framsóknarflokksins yfirgefur blómlega sveit Skaga- fjaröarsýslu, fer úr Norðurlandi vestra og á lista framsóknar i höfuöborginni — og enginn hreyfir andmælum. Framsóknarflokkurinn og Ólafur Jóhannesson eru f hugum manna eitt. Undanfarin ár hefur almenningur ekki svo minnst á Framsóknarflokkinn, aö Óli Jó komi ekki inn I umræö- una. Ólafur er af samherjum og andstæöingum talinn klókur og kænn póiitfkus, sem erfitt er oft aö átta sig á. Hann reiöir til höggs þegar sist er búist viö. Eins og nú sföast þegar allt eins var gert ráö fyrir þvf aö hans stjórnmálaferill væri á enda. Hann breytti þeim spádómi f einu vetfangi. Ólafur er I yfirheyrslu Helgarpóstsins. svör” þln veriö umrædd. Eru slfk svör meö ráöum gerö eöa þér ómeövituö? „Þau eru ekki meö ráöum gerö. Ég held aö þaö sé ástæöu- laust aö kalla svör mln ein- hverjar véfréttir, en ég hef tam- iö mér aö vera stuttoröur. Nú og stundum hefur mér fundist ýmsar spurningar blaöamanna heldur barnalegar og hef þá ein- staka sinnum snúiö þeim upp I léttara hjal.” Oft er talaö um þig sem klók- an stjórnmálamann. Lftur þú á sjálfan þig sem slikan? „Nei, ég get ekki gefiö mér þá einkunn aö vera klókur, en þaö getur enginn dæmt um sjálfan sig. Þaö eru alltaf til tvær myndir af hverjum einstaklingi. Fyrst sú mynd sem viökomandi býr til af sjálfum sér og svo hin sem aörir sjá.” Hugsar þú I taktik og langt fram I tfmann, eöa lætur þú til- finningar og eölisávfsun ráöa feröinni? „Ég hugsa langt fram I tlm- ann og hugsa lengi og vel”. Nú var um þaö talað á siöasta ári, aö þú hyrfir alltaf viö og viö út úr sviösljósinu. Var þaö meö ráöum gert? „Ég held aö þetta séu aöal- lega hugmyndir Jónasar Kristjánssonar. Mér þykir þó ánægjulegt aö honum skyldi detta ein hugmynd I hug, þótt ekki ætti hún stoö i raunveru- leikanum. En þaö getur veriö aö ég hafi viljaö láta bera meira á formanni flokksins, þar sem ég var maöurinn sem var aö hverfa af sviöinu.” Ertu oröinn þreyttur á póli- tlk? „Ég er afskaplega sáttur viö aö hætta. Ég hef fengist viö póli- tik lengi, enda þótt hún hafi ávallt veriö eins konar hjákona, þvl ég hef ávallt litiö á mitt aöallífsstarf á sviöi lögfræöinn- ar.” Getur þú skoriö úr þeirri deiiu sem hefur komiö upp á milli Alþýöubandalags og Alþýöu- flokks? Voru þessir flokkar I kapphlaupi um þaö hvor yrbi á undan út úr rikisstjórninni? Hafðir þú slfkt á tilfinningunni? „Nei, ég haföi alls ekki neitt slikt á tilfinningunni. Þaö kom mér mjög á óvart aö Alþýöu- flokkurinn skyldi taka þessa ákvöröun. Ég gat alls ekki ráöiö þaö af framvindunni, aö þannig myndi fara. Sannleikurinn var sá aö oft bar meira á milli Alþýöubandalags og Framsókn- arflokks,en Framsóknarflokks og Alþýöuflokks. Mér fannst persónulega eftir síöustu mán- uöi, aö Alþýöuflokkurinn heföi hreint enga ástæðu til aö bregöast svona viö. En ég færist undan þvl aö gera upp á milli þessara samstarfs- flokka, Alþýöuflokks og Alþýöu- bandalags. Mér féll persónulega vel viö ráöherra þessarar rlkis- stjórnar." . Vrnsir I fjölmiölastétt segja þig þurran á manninn og erfiöan i viðtölum, ef þú þá fæst f slfk viötöl. Hvaö viltu segja um þaö? „Ég tel mig nú ekki hafa veriö stiröan I samstarfi viö fjöl- miöla. Ég held aö enginn for- sætisráöherra hafi talaö meira viö fjölmiöla, en ég, þá einkum i fyrri rikisstjórn minni. Bæöi innlenda og erlenda fjölmiöla. En þaö getur auövitaö staöiö þannig á sökum erils og annrlk- is I starfi forsætisráöherra, aö ekki gefist alltaf tlmi til viötals, en ég tel mig þó yfirleitt svara spurningum blaöamanna. Nei, ég tel mig skulda blaöamönnum mikiö. Þeir hafa gert mér margt gott — viljandi og óvilj- andi.” Hvernig koma þér valda- manninum blaðamenn fyrir sjónir? „Ég verö nú aö segja þaö, aö islenskir blaöamenn jafnast ekkert á viö erlenda starfsbræö- ur þeirra. Erlendir blaöamenn eru yfirleitt haröskeyttari og sérhæföari. Þaö stafar ef til af fámenni á herlendum fjölmiðl- um. tslenskir blaöamenn veröa aö vasast I öllu og hafa ekki nægilegan tlma til aö komast inn I málefnin.” Þýkir þá valdamönnum þaö ekki þægilegt aö hafa veika og óupplýsta fjölmiöla og komast þannig undan óþægilegum spurningum? „Nei, þaö er miklu betra aö fá góöar spurningar, og hvassar og ákveönar. Þaö gefur manni betri tækifæri.” Nú veröur ekki sagt aö þú hef- ir veriö verulegur veröbólgu- bani þann tlma sem þú hefur setiö I rikisstjórnum? „Ég er kannski enginn verö- bólgubani, en hins vegar neita ég því aö vera kallaöur verö- bólgukóngur. Þaö er langt frá þvi aö ég sé methafi I þeim efn- um.” Ertu búinn aö gefast upp á veröbólguf jandanum ? „Nei, ég haföi einmitt ákveönar hugmyndir innan rlkisstjórnarinnar sem heföu getaö haft sin áhrif I verðbólgu- baráttunni heföu þær oröiö aö veruleika. Ég veit ekki til þess að aörir hafi gert fleiri tilraunir til aö ráöa veröbólgunni heldur en ég. Ég undirbjó frumvarp 1974, en þaö fékkst ekki I gegn- um þá rlkisstjórn. A slöasta Alþingi beitti ég mér persónu- lega fyrir setningu efnahags- laga, sem hafa haldiö aftur af dýrtföinni hvaö svo sem um þau hefur veriö sagt. Ég held að frekar mætti segja aö ég hafi á stundum oröiö aö standa einn I baráttunni viö veröbólguna, heldur en það aö ég hafi viljað stuöla aö veröbólguþróun. Enda held ég aö allir samstarfsmenn mlnir I siöustu rikisstjórn geti gefiö mér þann vitnisburð, aö ég hafi verið heldur stiröur viö aö samþykkja veröhækkanir. Ef til vill hef égekki alls staöar hlotiö vinsældir fyrir þá afstööu mina.” Nú viröist sem svo aö þú meg- ir aldrei setjast I sæti forsætis- ráöherra, þá dynja olluverös- hækkanir yfir. Þýöir þetta, aö þú eigir eitthvað sökótt viö þessa olfufursta úti I heimi? „Nei, en ef samband væri þarna á milli, þá væri vissara aö ég y;röi ekki forsætisráöherra framar. En olluveröshækkanirnar hafa sett strik I reikninginn þaö er ljóst.” Af hverju stafar þessi andúö þin á Vilmundi Gylfasyni? „Mér getur af sérstökum ástæöum aldrei veriö persónu- lega illa viö Vilmund Gylfason. Ég hef enga andúö á honum per- sónulega. Hins vegar er ég mik- iö á móti þeim starfsaöferöum sem hann hefur viöhaft og hef lítiö álit á honum sem stjórn- málamanni.” Ástæöan er ekki sú aö þú sért iangrækinnog erfir viö Vilmund Klúbbumræöurnar viöfrægu? „Nei, ég er ekki langrækinn.” Heldur þú aö Vilmundur veröi kolómögulegur dómsmálaráö- herra vegna þess aö hann er ekki lögfræðimenntaður? „Ég held aö hann skorti al- fjörlega undirstööuþekkingu á dómstólum, réttarfari og öllu þvi sem aö því lýtur. Þess vegna er hann ekki vel I stakk búinn aö sinna starfi dómsmálaráðherra. En hann getur sjálfsagt lært eins og aörir, en þá veröur hann aö sitja lengi.” Nú haföi Steingrfmur Her- mannsson fyrrum dómsmála- ráöherra ekki lögfræöimenntun og þessa undirstööuþekkingu sem þú talar um. „Ég held aö þaö þurfi alls ekki endilega aö vera lögfræöingur sem gegni starfi dómsmálaráö- herra. En ég held aö þaö sé ákaflega mikilvægt aö maöur I þessu embætti sé I talsveröu jafnvægi og láti stjórnast meira af yfirvegun, en tilfinn- ingum og fyrirfram ákveönum viöhorfum.” Geturðu ekki tekiö undir neitt af þeirri gagnrýni sem Vil- mundur hefur látiö falla um dómsmálin? „Jú, ég get þaö. I minni dóms- málaráöherratlö kom ég fram meö mjög mikilvæg mál varö- andi dómskerfiö og dómsstóla- meöferö. Mér tókst aö koma nokkrum I gegn en önnur uröu aö blöa.” Haföir þú þaö á tilfinningunni I siöasta stjórnarsamstarfi aö þú værir i hlutverki mála- miölunarmanns eöa jafnvel barnapiu? „Ekki barnapiu. En ég reyndi að miöla málum, þaö er rétt. Ég setti mitt mark á stjórnarfram- kvæmdir og menn veröa aö átta sig á þvl, ef einhverju á aö koma til leiöar þá veröur aö hafa lang- timamarkmið 1 huga. Sá tlmi sem þessi slöasta stjórn starf- aöi, var alltof skammur tll aö nokkur raunveruleg reynsla væri komin af henni. Allir ráö- herrarnir utan mín höföu aldrei gegnt sllkum störfum áöur og þaö var eölilegt aö þaö tæki tima fyrir þá aö aölaga sig þess- um störfum.” Hentar þér ef til vill betur aö sitja uppi I Háskóla og leiðbeina lögfræöistúdentum, en aö vera aö vasast i pólitik? „Þaö veröa aörir aö svara þvi. En kennsla er eitt þaö skemmtilegasta starf sem ég get hugsaö mér.” Hvort ertu nú hallari undir samstarf viö vinstri eöa hægri flokkana á tslandi? „Ég er ákaflega miöjusækinn og þvi hallur undir hvorugan vænginn.” Helduröu. aö þú eigir aldrei eftir aö setjast I sæti forsætis- ráöherra á nýjan leik? „Mér þykir þaö mjög ótrú- legt.” Og séröu ekki eftir stólnum? „Jú, I hreinskilni sagt, þá sé ég eftir því aö hafa ekki getað setiö örlitiö lengur og séö fyrir endann á þvi sem maöur var aö glfma viö.” eftir Guömund Árna Stefánsson

x

Helgarpósturinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.