Helgarpósturinn - 02.11.1979, Síða 10

Helgarpósturinn - 02.11.1979, Síða 10
10 Föstudagur 2. nóvember 1979 —he/garpósturinrL Sú stofnun sem sér um þátt Islands í aöstoð viö þró- unarlöndin, „Aðstoð Islands við þróunarlöndin", er I fjárhagslegu sveiti og hefur verið það frá því hún var sett á laggirnar með lögum frá Alþingi árið 1971. A Alþingi hefur á sama tíma ríkt áhugaleysi um málefni stofnunarinnar, og illa hefur gengið að fá þingmenn til að samþykkja samningsbundin framlög til þróunar- hjálpar. Þessar upplýsingar fékk Helgarpósturinn hjá Birni Þorsteinssyni, sem er eini starfsmaður AIÞ, raunar lausráðinn, því aldrei hefur fengist leyfi til að fastráða starfsmann við skrifstofuna. I lögum um Aðstoð Islands við þróunarlöndin segir þó, að vinna eigi að kynningu á þróunarlöndum og málefnum þeirra með það fyrir aug- um að efla áhuga almennings á aukinni aðstoð við þau. I lögunum segir Ifka, að stefna beri að því, að framlög Islands til þróunarhjálpar nemi einu prósenti af þjóðar- framleiðslu. Á fjárlögum ársins i ár er hlutfallið ekki enn orðið hærra en 0,049%, og hafði þá lækkað úr 0,058% frá árinu áður. frá hinum Noröurlöndunum og dreift i skóla landsins Aö ööru leyti var þaö starf unniö i sjálf boöavinnu. Geir Gunnarsson alþingismaöur var eini þingmaöurinn sem rökstuddi andstööu sina gegn kostnaður viö stofnunina er einhversstaðar á milli einnar og tveggja milljóna króna, og þessi fjárskortur stendur stofnunni verulega fyrir þrifum, segir ólafur. Hvaö segir þú um full- yrðingar um áhugaleysi Alþingismenn áhugalausir -Ahugi Alþingis á þróunaraöstoö er hverfandi. Þegar hvorki Hag- sýslustofnun, fjárveitinganefnd né Alþingi skilja, aö þaö þarf aö standa viö millirikjasamninga er eitthvaö aö, segir Björn Þorsteinsson viö HP. 1 fyrrahaust fór AtÞ fram á fimm milljón króna framlag á fjárlögum til stjórnunar, skrif- stofu og upplýsingastarfsemi. Þvi var hafnað. Fyrir næsta Alþingi liggja tillögur frá AIÞ um, aö þau siöan legiö á vöxtum þar til eftir þeim hefur verið kallaö. Vextina höfum viö siöan notaö, meö leyfi ráöuneytisins, til aö styrkja fólk til feröa til þróunar- landa. Þessir styrkir eru þó ekki orön- ir nema þrir. Ariö 1976 styrkti stofnunin Margréti Einarsdóttur til aö þiggja boö norsku þróunar- landastofnunarinnar og norsku kvenfélagasamtakanna um þátt- töku i ,,þ-landa seminari”. Ariö 1977 fékk Kristin Tryggvadóttir kennari styrk til aö fara til Tansaniu þar sem hún safnaði „AÐSTOÐ ISLANDS VIÐ ÞRÓUN- ARLÖNDIN” ER í FJÁRSVELTI Fær ekki að framfylgja eigin lögum eftir Þorgrím Gestsson stofnunin fái aö taka á leigu húsnæöi Fasteignamats rikisins viö Lindagötu. Jafnframt óskar AIÞ eftir þvi, aö ráöinn veröi maöur til aö annast skrifstofu- hald. Sem stendur hefur stofnunin til afnota örlitla kompu I húsnæöi ATVR aö Borgartúni 7. Þaö húsnæöi er svo litiö, aö ómögulegt er að halda þar fundi stjórnar stofnunarinnar, auk þess sem stofnunin veröur aö rýma húsnæöiö innan skamms. A hinum Norðurlöndunum, sem islenska þróunarhjálpin hefur náið samstarf viö, er taliö mjög mikilvægt aö reka viöamikla upplýsingastarfsemi. Þaö er samkvæmt þeirri grundvallar hugsun, aö almenningur eigi rétt á aö fylgjast meö hvernig pening- um hans er variö. Og aö áliti for- ráöamanna þróunarhjálparstofn- ananna er ekki nóg, aö þessar upplýsingar komi frá þeim, heldur leggja þeir áherslu á aö styrkja fjölmiðla til aö senda fólk til þeirra landa, sem fá aöstoö frá viökomandi landi. Auk þess gefa þróunarstofnan- irnar út upplýsingarit og ýmist standa fyrir, eða aöstoöa önnur samtök við aö koma á námskeiðum og ráöstefnum um vandamál þróunarrikjanna, og þróunaraöstoð. Hér er þessum málum ööruvisi variö. Björn Þorsteinsson lýsir upplýsingaþætti Aöstoöar Islands viö þróunarlöndin þannig: — Þaö er varla um skrifstofu- kostnaö aö tala hjá okkur. Viö reynum aö koma á framfæri upplýsingum meö fréttabréfi, sem viö gefum út. Þá höfum viö lausráöinn starfsmann til að sinna bréfaviöskiptum og koma upplýsingum um stofnunina á framfæri i fjölmiölum, i samráöi viö formann stjórnarinnar. Kostnaöur viö þetta er greiddur samkvæmt reikningum, en er ekki tekinn af rikisframlögum til þróunarhjálpar eins og gert er á hinum Noröurlöndunum. Nota vexti til að greiða styrki Einu styrkir okkar til aö send.i fólk til þróunarlanda til aö kynr.a sér máliö af eigin raun, höfum viö fengiö meö þvi aö taka framlógin frá rikinu út jafnóöum og þau hafa fengist greidd, og leggja þau inn á banka, Þar hafa efni i samfélagsfræðiverkefni fyrir þriöja bekk i grunnskóla. Ariö 1978 greiddi stofnunin hluta af ferðakostnaði Páls Heiöars Jónssonar til Cap Verde þar sem hann gerði nokkra útvarpsþætti. Þaö voru Sviar sem skipulögöu þessa ferð og þeir borguöu hlut i ferðakostnaöi Páls Heiöars. Þessu til viðbótar voru nýlega greiddar rúmlega 40 þúsund krónur i f jölritunarkostnað vegna upplýsingaefnis, sem var fengið Ólafur Björnsson prófessor og formaöur stjórnar AIÞ: Stofnun- in er i sjáifheldu. Geir Gunnarsson alþingismaöur: Þetta má ekki veröa eitthvert' skrifstofubákn. þvi aö AIÞ fengi fjárveitingu til skrifstofuhalds og fræðslustarfs, I umræöum sem spunnust um stofnunina á Alþingi i fyrrahaust. Höfum ekki bolmagn til upplýsingastarfsemi —Viö eigum aö sinna þessu máli, og mér finnst viö ekki gera nógu mikiö af þvi. En fyrst og fremst eigum viö aö vera i samfloti meö öörum, svo sem minnst fari i kostnað hér innanlands, segir Geir við HP. — Ef fariö er aö leggja út i eitthvert skrifstofuhald étur þetta sig meira og minna upp sjálft. Þaö er ekki meira fé en svo, sem viö leggjum I þróunaraöstoö, aö þaö á aö renna I hana óskipt. Við höfum ekkert bolmagn til þess aö senda blaöamenn til þróunar- landanna til aö afla upplýsinga — þær eiga aö koma frá stofnuninni sjálfri. Ef viö byrjum á þessu hleöur þaö bara utan á sig og .verður aö skrifstofubákni. — Ertu sammála þvi, aö á Alþingi riki doöi um þessi mál? — Já, þvi get ég veriö sam- mála. Hér vilja umræöurnar fyrst og fremst snúast um okkar eigin mál, og fyrst og fremst um efna- hagsmálin. Ýms önnur mál, eins og þetta, vilja þokast til hliðar. Auk þess er þetta afgreitt meö fjárlögum og viö umræöur um þau hafa menn tilhneigingu til þess aö ota fyrst og fremst hags- munum byggöarlaga sinna. En ég vil nú samt ekki segja, aö þró- unaraöstoöin eigi aö fara út af þeim og fá fasta tekjustofna. Þaö gæti llka skapaö vandamál, segir Geir Gunnarsson Alþingismaöur. „Málið er í sjálf heldu" — Fjárveitingin til stofnunar- innar er rétt miöuö viö þessi verkefni, sem viö erum aöilar aö, og þvi er sáralitiö afgangs til aö sinna upplýsinga- og fræöslu- starfsemi innanlands, eins og okkur er þó ætlaö aö gera. Þaö á sinn þátt i þvi, aö áhugi almenn- ings hefur ekki aukist meir en raun er á, og þess vegna má segja, aö máliö sé I sjálfheldu, segir ólafur Björnsson prófessor, formaöur stjórnar AÍÞ. — Auövitaö ber aö gæta sparn- aöar á þessu sviöi eins og I ööru. En þaö mætti veita meira fé til • þessara hluta án þess aö hægt yröi aö tala um bákn. Núverandi þingmanna á málefnum islenskr- ar þróunarhjálpar? — Ef miöaö er viö þær fjár- veitingar sem viö höfum fengið er áhuginn takmarkaður, þótt ofur litiö þokist I rétta átt. Það þarf náttúrlega alltaf sinn undirbún- ing undir aö vinna aö nýjum verk- efnum, en mér finnst þetta ganga heldur seint, og það er ekki sá skilningur fyrir þessu, sem æski- legur væri. „Stendur á f járveitinga- valdinu" -Stærsta nýja verkefni okkar er aöstoö viö fiskveiðar viö Cape Verdeeyjar, en þaö hefur ekki ver ið tekiö inn i fjarlagafrumvarpiö ennþá. Viö teljum æskilegt, aö þar veröi okkur ekki settur stóll- inn fyrir dyrnar. Stjórnvöld á Cap Verde gera sér miklar vonir um þetta verkefni, þótt viö höfum frá upphafi gert þann fyrirvara, að aðstoð veröi þvi aöeins veitt aö viö fáum fé á fjárlögum. Þaö má kannski segja aö þaö sé afsakan- legt, aö þingiö samþykki ekki til- lögur þar sem ekki liggja fyrir áætlanir. En hér eru fyrir hendi nákvæmar áætlanir, og þaö stendur algjörlega á fjárveitinga- valdinu, segir ólafur Björnsson prófessor og formaöur stjórnar Aðstoöar Islands viö þróunar- löndin. Eins og segir I upphafi voru framlög islenska rikisins á fjárlögum yfirstandandi árs aöeins 0,049% af þjóöarfram- leiöslu, eöa tæplega hálft prómill. Af þeirri upphæö fór 71 milljón króna til Aðstoöar Islands viö þróunarlöndin. Ariö áður voru þaö 40 milljónir, og hækkunin fékkst eftir mikið málþóf á Alþingi viö f járlagaumræöurnar i fyrrahaust. Við fengum líka þróunaraðstoð Þessu til viöbótar lagöi Islenska rikiö 27.966 þúsund krónur til þió- unaraöstoöar Sameinuöu þjóöanna (UNDR) og 114 milljón- ir til Alþjóðaframfarastofnunar- innar (IDA). 011 framlög Islands til þróunarhjálpar eru i hlutfalli viö meölimagjald okkar til SÞ, eöa 0,7% af heildarkostnaöi hvers verkefnis. A móti þessu kemur, að á árunum 1972—1976 fékk tsland 200 þúsund dollara styrk frá Þróunarstofnun SÞ, eöa samtals eina milljón dollara. Þetta fé fór til beitarþols- rannsókna á hálendi tslands. Styrkurinn var af lagður, þegar tsland hætti aö teljast þróunar- land. I fjárlagafrumvarpi þvi sem Tómas Arnason lagöi fram i eigin nafni i haust er gert ráö fyrir aö framlag til AIÞ hækki upp i 135 milljónir króna. Þótt þaö sé nærri tvöföldun aö krónutölu frá fyrra ári gerir þessi hækkun ekki betur en halda i viö veröbólguna. Það er þó framför frá þeirri stefnu, sem hefur rikt hingaö til i mörgum þáttum fjárlagagerðarinnar, að leggja til sömu upphæö og stóö i siöustu fjárlögum, og láta siöan þingmenn um aö karpa um hversu miklar hækkanirnar skuli vera. Það dregur þó allnokkuö úr gildi þessa framtaks Tómasar, að frumvarp hans verður varla nokkurntimann lagt fyrir Alþingi. Stærstu þróunarverkefnin, sem tsland á aðild aö, eru landbún- aöarverkefni i Tansaniu og upp- bygging á samvinnuhreyfingu þar og I Kenyu. Þá tekur Island þátt i aðstoð við Mosambique á svipuöum grundvelli. öll eru þessi verkefni i samvinnu viö þró- unarstofnanir á hinúm Noröurlöndunum. Þá hefur tsland gert tvihliöa samkomulag viö Kenyu um fiskveiöiverkefni, og næst á dagskrá er svipuð aö- stoð viö Cap Verde, sem þarlend yfirvöld hafa beöiö Island um, — ef til þess fæst fjárveiting. Heiðarlegast að afskrifa Cap Verde-aðstoðina Baldur Gislason skipstjóri, sem veriö hefur i Kenya, fór til Cap Verde til aö kanna aöstæöur og gera tillögur um fyrirkomulag þessarar aöstoöar. Samkvæmt þeim þarf ekki undir hundraö miljónum króna til aö byrja starf- iö, en liklega þarf 150—200 milljónir, aö sögn Björns Þorsteinssonar. Stærsti kostn- aöarliöurinn er 150 tonna bátur, og bara leigugjald fyrir slikan bát I eitt ár er um 100 mill jónir króna. — En viö höfum ekkert fengið til þessa verkefnis ennþá, og ég fæ ekki séö annaö en heiöarlegast væri aö senda yfirvöldum Cap Verde bréf, þar sem þeim yrði vinsamlegast skýrt frá þvi, aö þvi miöur geti ekkert oröiö af þessu, segir Björn Þorsteinsson, laus- ráöinn starfsmaöur Aöstoöar tslands viö þróunarlöndin i samtali viö Helgarpóstinn. Björn Þorsteinsson fer i gegnum póst Aöstoöar lslands viö þróunar- löndin i kompu stofnunarinnar. Hún er svo litil, aö stjórnin getur ekki fundaö þar, þótt hana skipi ekki nema fimm menn.

x

Helgarpósturinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.