Helgarpósturinn - 14.12.1979, Síða 23

23
—helaarpósturinn Föstudagur 14. desember 1979.
FRÆGIR MEISTARAR
Á KJARVALSSTÖÐUM
Um þessar mundir stendur
Myndkynning fyrir sýningu að
K.iarvalsstöðum á verkum
þekktra alþjóðlegra myndlistar
manna á tuttugustu öld. Er
þetta 4. sýningin sem Mynd-
kynning stendur fyrir og senni-
lega sú veigamesta, sé þess gætt
hve dýrt þetta fyrirtæki hlýtur
að vera. Hér er um að ræða
litils hóps manna sem áhuga
hefur á myndlist, er það okkur
gersamlega ofviða að setja upp
sýningar á verkum þekktra
listamanna. Þær stóru farand-
sýningar sem gjarnan flakka
milli erlendra stórborga koma
þvi aldrei hingað. Eðlilega er
þetta mikill og stór galli, sem
kemur til af úreltu dreifingar-
semdirnar — og svo sem ekki ný
i ljóðum Snorra.
Það einkenni sem Ijósast
visar til fyrri bóka skáldsins er
myndvisin og sá hagleikur sem
birtist i myndsköpun bókarinn-
ar. Þar get ég ekki séð að
meistaranum Snorra sé enn far-
ið að förlast. Það er meira að
segja eins og myndfágun verði
meiri þegar ádeilan er ekki eins
snör og fyrr. Dæmin má sækja á
hverja siðu bókarinnar sem er.
Einfaldast er að benda á það
ljóðið sem blátt áfram heitir
Mynd:
Rauð
i framrétti hendi
fjallsins
ársólin.
Fleiri orð þarf ekki sá sem
kann til fullnustu myndsmið og
allan galdur hennar.
Hauströkkrið yfir mér er
kveðjubók og ber það mjög með
sér. Og sæla má sú þjóð prisa
sig sem er þess viröi að fá svo
fallega kveðju frá fagurkera
sinum.
HP
óheppinn i spilum og ástum.
Glerhúsin er skemmtileg bók
þar sem á tragikomiskan hátt er
dregið fram ýmislegt miður
þægilegt i fari nútimamannsins.
t þýðingunni tekst vel að skila
þessum grátbroslega en þó hóg-
væra blæ sem er á bókum Finns
Söeborg.
ekki eru fjölfölduð, er mögulegt
að sýna verk eftir helmsþekkta
listamenn hér á landi. Fólk fær
þvi einhverja nasasjón af þeim
mönnum sem list 20. aldarinnar
grundvallast á.
A sýningunni á Kjarvalsstöð-
um kennir margra ólikra grasa.
Segja má að hún sé eins sundur-
leit eins og listamennirnir eru
margir. Þetta eru einkenni okk-
ar aldar og þótt reynt hafi verið
að spyrða ýmsa listamenn sam-
an i hópa, stefnur eða svokall-
aða ,,isma”, eru vinnubrögð
innan hverrar hreyfingar afar
ólik. Það er einnig einkennandi
fyrir þessa sýningu, að blandað
er saman mönnum sem verið
hafa örlagavaldar nútima-
myndlistar, með þeim ægiá-
hrifum sem þeir hafa haft á
samtið sina,og minni spámönn-
um. Má segja að megininntakið
i sýningunni sé ,,Parisarskól-
inn” i öllu sinu veldi.
Ekki hvarflar að mér að fara
að kynna allt það sem hér er til
sýnis, til þess þyrfti ég ansi
marga pistla af þeirri stærðar-
gráðu sem ég hef til umráða.
Þaðer einnig út i hött að ætla að
gagnrýna nokkrar grafikmynd-
ir eftir menn eins og Picasso,
Miró, Chagall, Appel, Vasarely,
Erró eða Dali. t prýðilegri sýn-
ingarskrá gerir Björn Th.
Björnsson úttekt á lifshlaupi
allra sýnenda og er það góð
kynning á þeim.
Vænt þykir mér að sjá
hve Spánverjar eru vel
kynntir. Mér hefur oft fundist
skorta á undirstrikun mikil-
bægis þeirra i listasögunni
og þess mikla frumkrafts
sem býr i list þeirra. Oft hef-
ur verið litið framhjá þvi að
Picasso og Miro eru fyrst og
fremst spænskír i sinni list.
Þarna er og Clavé vel kynntur,
cn þessi roskni útlagi hefur i
seinni tið sprungið út sem
þroskaður og mikilhæfur
listamaður. Kannski er það
hækkandi sól lýðræðis á Spáni,
sem hefur haft áhrif á manninn.
Landi hans Tápies hefði mátt
eiga hér fleiri myndir, eins
skarpur og frumlegur og hann
er. Hins vegar hef ég aldrei
botnað i þessu Dali-æöi. Þegar
ég sé hann hanga i sama sal og
Miró, eða ber saman teikningu
hans og ætingarmyndir Picass-
os úr Lýsiströtu, finnst mér
undarlegt að hann skuli vera
nefndur i sömu andrá og þeir.
Myndir Chagalls eru ákaflega
ljóðrænar. Þótt ég hafi aldrei
fallið fyrir þessum persónulega
listamanni, skil ég vel fólk sem
hrifst af honum. Hollendingur-
inn Karel Appel finnst mér
einna sterkastur á þessari sýn-
ingu. Myndir hans eru eins lif-
andi eins og myndir Vasarelys
eru dauðar. Ungverjinn sem
byrjaði svo vel i anda Bauhaus-
stefnunnar hefur i gegnum
massapródúksjón lent i ein-
hverskonar baðflisaiðnaði, sem
rúinn er öllu innihaldi og mynd-
hugsun fyrri verka. Sannkölluð
tragikómisk endalok hæfileika-
riks manns.
Ég hef þegar hætt mér of
langt i þessum pistli inn á það
sem ég ætlaði að forðast. Þótt ég
hafi ekki tæpt nema á fáum
mönnum, eru margir merkileg-
ir sem ég hef ekki upp talið.
Meðal þeirra eru Erró, Dine,
Corneille ofl... Ég hvet því ein-
dregið fólk til að fara og sjá með
eigin augum þessa sýningu, ef
það mætti verða til þess að það
fengi ofurlitla innsýn i marg-
breytileik myndlistar á 20. öld.
Myndlist
eftir Halldór Björn Runólfsson
ALMENNA BOKAFÉLAGIÐ
Svend Ott S.
MADS 0G MILALIK
Jóhannes Halldórsson islenrkaöi
Falleg myndabók og barnabók frá
Grænlandi eftir einn bezta teiknara og
barnabókahöfund Dana. Hón segir frá
börnunum Mads og Naju og hundinum
þeirra, Milalik. Vetrarrikió í Grænlandi
er mikið og hefói farió illa fyrir Mads
og Naju ef Milalik hefói ekki verió
með þeim.
Grete Linck
Grönbeck:
Arin okkar
GUNNLAUGS
Jóhanna Þröinsdóttir islenzkaði
Grete Linck Grönbeck listmálarí var
gift Gunnlaugi Scheving listmálara. Þau
kynntust I Kaupmannahöfn og fluttust sióan til
Seyðisfjarðar 1932, þar sem þau bjuggu til 1936 er þau
settust aó I Reykjavik. Grete Linck fór utan til
Danmerkur sumaríó 1938. Hón kom ekki aftur
og þau Gunnlaugur sáust ekki eftir þaó. Megin-
hluti bókarínnar er tróveróug lýsing á
íslendingum á árum kreppunnar, lifl þeirra og
lifnaóarháttum, eins og þetta kom fyrir sjónir
hinni ungu stórborgarstólku!
Hens Wson Ahimann:
í RlKI VATNAJÖKULS
Þýðandi Hjörtur Pálsson
I RÍKI VATNAJÖKULS segir frá leióangrí
höfundaríns, Jóns Eyþórssonar, Siguróar
Þórarínssonar, Jóns frá Laug og tveggja
ungra Svía á Vatnajökul vorió 1936. Þeir
höfðu auk þess meöferóis 4 grænlandshunda,
sem drógu sleóa um jökulinn og vöktu hér
meóal almennings ennþá meirí athygU en
mennirnir.
I fyrri hlutanum segir frá strióinu og barn-
ingnum á jöklinum. Seinni helmingurínn er
einkar skemmtileg frásögn af feró þeirra
Jóns og Ahlmanns um Skaftafellssýslu.
.Ísland og ekki sizt Skaftafellssýsla er engu
^öóru lík, sem ég hef kynnzt,” seglr prófessor
Ahlmann. Sigilt rit okkur Islendingum,
nærfærín lýsing á umhverfi og fóiki, næsU
ólíku þvi sem vió þekkjum nó, aóeins 44
árum sióar.
Magnea J. Matthiasdóttir
GÖTURÆSISKANDIDATAR
Reykjavikursagan GÖTURÆSISKANDIDAT
AR hefói getað gerzt fyrir 4—5 árum, gæti veriö
aö gerast hér og nú. Hún segir frá ungrí mennta-
skólastúlku sem hrekkur út af fyrírhugaórí lifs-
braut og lendir i félagsskap göturæsiskandidat-
anna. Þelr eiga þaó sameiginlegt aó vera lágt
skrífaóir i samfélaginu og kaupa dýrt sinar
^ánægjustundir. Hvaó veróur i sttkum félagsskap
L um unga stúlku sem brotió hefur allar brýr aó
baki sér.
Á BRATTANN
- minningar Agnars
Kofoed-Hansens
Höfundurínn er Jóhannes
Helgi, einn af snillingum
okkar í ævisagnarítun með
meiru. Svo er hugkvæmni
hans fyrir aó þakka að tækni
hans er alltaf ný með hverri
bók. I þessari bók er hann á/
feró með Agnari Kofoed-
Hansen um grónar
ævislóóir hans, þar sem
skuggi gestsins meó
Ijáinn var aldrei langt
undan.
Saga um undraveróa
þrautseigju og
þrékraunir meó léttu og^
bráófyndnu ívafi.
Guðmundur G. Hagalín
ÞEIR VITA ÞAÐ
FYRIR VESTAN
ÞEIR VITA ÞAÐ FYRIR VESTAN fjallar
um þau 23 ár sem umsvifamest hafa orðió I
ævi Guðmundar G. Hagattns, fyrst þriggja
ára dvöl i Noregi, sióan tveggja ára blaða-
mennska I Reykjavík og loks ísafjaróarárin
sem eru meginhluti bókarínnar. ísafjörður
var þá sterkt vigi Alþýðuflokksins og kall-
aóur „rauói bærínn”. Hagattn var þar einn
af framámönnum flokksins ásamt Vilinundi
Jónssyni, Finni Jónssyni, Hannibal Valdi-
marssyni o.fl. Bókin einkennist af Ufsfjörí og
kimni, og hvergi skortir á hreinskilni.
Indríði G. Þorsteinsson:
UNGLINGSVETUR
Skáldsagan UNGLINGSVETUR er raun
sönn og kimin nútimasaga. Hér er teflt fram
ungu fólki, sem nýtur gleói sinnar og ástar,
og rosknu fólki, sem lifaó hefur sina gleöi-
daga, allt bráöUfandi fólk, jafnt aóalpersónur
og aukapersónur, hvort heldur þaó heitir
Loftur Keldhverfingur eóa Siguróur á Foss-,
hóli. Unglingarnir dansa áhyggjulausir á
skemmtistöóunum og bráóum hefst svo Ufs^
dansinn meó alvöru sina og ábyrgó. Sumir
stiga fyrstu spor hans þennan vetur. En á þvi
dansgólfi getur móttakan orðió önnur en
vænzt hafói veríó — jafnvel svo ruddaleg að
lesandinn stendur á öndinni.
Guðrím Egilsson:
MEÐ LÍFIÐ í LÚKUNUM
Þessi bók segir frá rúmlega þrjátíu ára starfcferli
pianósnillingsins Rögnvalds Sigurjónssonar. Sagan ein i
kennist af alvöru Ustamannsins, hreinskilni og viósýni Á
og umfram allt af óborganlegrí kimni sem hvarvetna /
skín I gegn, hvort heldur listamaóurínn eigrar i
heimasaumuóum molskinnsfötum um islenzkar
hraungjótur eóa skartar f kjól og hvftu f glæsi-
legum hljómleikasölum vestur vió Kyrrahaf eða
austur vió Svartahaf.
ALMENNA
BÓKAFÉLAGIÐ
Austurstræti 18
Simar:
16997
grafikmyndir einna 30
þekktra listamanna og eru allar
myndirnar til sölu. Sýningin
kemur frá sænsku gallerii sem
spesialiserar sig i verkum
heimsfrægra listamanna.
Það er sjaldan sem Islending-
ar fá tækifæri á að sjá verk er-
lendra listamanna á heimavelli.
Vegna fólksfæðar og tiltölulega
kerfi og þvi gifurlega peninga-
magni sem velt er i listaheimin-
um. Fólk á þvi erfitt með að
nálgast heimslistina öðruvisi en
með ferðalögum og er það þá
alldýr skemmtun. óneitanlega
er þetta dragbitur á eðlilegt
samband við útlönd i þessum
efnum og eru islenskir listunn-
endur likt og listunnendur ann-
arra sma'þjóða nokkuð illa sett-
ir. Það er ekki laust við að mað-
ur öfundi bókmenntafrömuði og
áhugamenn um bókmenntir,
sem geta lallað sér i bókabúð og
náð sér i það nýjasta i alheims-
litteratúrnum án nokkurra erf-
iðleika.
Hér bætir þó grafikin mjög úr
þessum dreifingarvanda. Vegna
þess hve hún er meðfærileg og
ódýr miðað við listaverk sem
G.Ast.