Helgarpósturinn - 29.08.1980, Side 8

8
Þú i minni tölvunnar
—helgar
pásturinn—
Útgefandi: Blaðaútgáfan Vitaðsgiöfi
sem er dótturfyrirtæki Alþýðublaðs-
ins, en með sjálfstæda stjórn.
Framkvæmdastjóri: Jóhannes Guð-
mundsson.
Ritstjórar: Arni Þórarinsson, Björn
Vignir Sigurpélsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Jón Oskar Haf-
steinsson.
Blaðamenn: Aðalheiður Birgisdóttir,
Erna Indriðadóttir, Guðjón Arngríms-
son, Guðlaugur Bergmundsson, Guð-
mundur Arni Stefánsson og Þor-
grímur Gestsson.
Ljósmyndir: Einar Gunnar Einars-
son, Friðþjófur Helgason
Auglýsinga- og sölustjóri: Höskuídur
Dungal.
Auglýsingar: Elín Harðardóttir.
Gjaldkerí: Halldóra Jónsdóttir
Dreifingastjóri: Sigurður Steinarsson
Ritstjórn og auglýsingar eru að Siðu-
múla n, Reykjavík. Sími 81866. Af-
greiðsla að Hverfisgötu 8-10. Simar:
81866, 81741, 14900 og 14906.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Askrift (með Alþýðublaðinu) er kr.
5000 á mánuði. Verð i lausasölu er kr.
400 eintakið.
tsland er á góöri leiö meö aö
veröa tölvuvætt land. Þótt tölvu-
væöingin sé kannski komin
skemmra á veg hér en viöa
annarsstaöar i heiminum má þaö
vera öllum ljóst, aö viö fylgjum
öörum fast eftir f þeirri tækni-
þróun sem annarri. Enda má
segja, aö þróunin stefni i átt tii
sifellt meiri tölvunotkunar á æ
fleiri sviöum, og þaö er engin
ástæöa til aö veröa nátttröii þar
frekar en annars staöar. En engin
þróun kemur af sjálfu sér, þaö er
alltaf einhver sem stýrir henni,
og spurningin er bara hver þaö
er.
1 grein Heigarpóstsins I dag um
tölvunotkun á islandi kemur i
ljós, aö stööugt fleiri fyrirtæki;
ekki siöur opinber en einkafyrir-
tæki, taka tölvuna I þjónustu sina.
Nú getur Gjaldheimtan i Reykja-
vik flett upp stööu allra gjaidenda
hvenær sem er og fylgst meö
greiöslum þeirra. Hjá borgar-
fógeta eru allar vangoidnar
skuidir skráöar inn á sama kerfi.
þannig aö Gjaldheimtan hefur þá
skuidseigu Ilka á skerminum hjá
sér. Bifreiöaeign landsmanna er
komin inn á tölvu hjá Bifreiöa-
eftirlitinu, laun allra opinberra
starfsmanna eru skráö I tölvu-
kerfi Skýrsluvéla ríkisins og
Reykjavikurborgar.
Reiknistofnun Háskólans skráir
niöurstööur visindalegra rann-
sókna, bæöi á sviöi raunvisinda
og þjóöfélagsvisinda. Sjúkra-
húsin hafa tekiö tölvuna I
þjónustu sina og hafa á skrá sjúk-
dómasögur sjúkiinga og niöur-
stööur rannsókna.
Aö öilu samanlögöu fer aragrúi
af upplýsingum inn á allskonar
tölvukerfi, bæöi opinberar upp-
lýsingar og persónulegar og
sifellt bætast nýjar upplýsingar
viö. Þá vaknar spurningin um
þaö.hvort þaö er mögulegt aö
nota þessar upplýsingar I vafa-
sömum tilgangi, ekki sist á þann
hátt, aö lesa saman upplýsingar
af mismunandi toga I þeim til-
gangi aö kanna feril einstaklinga.
Föstudagur 29. ágúst 1980

ywcp*1-
Meöal slikra upplýsinga má
nefna fjárhag, sjúkdóma, af-
brotaferil, jafnvel kynlif og
drykkjuvenjur manna.
Ráöamenn stærstu tölvuþjón-
ustu landsins segja I samtölum
viö Helgarpóstinn, aö sllkir
möguleikar séu fyrir hendi, aö
minnstakosti tæknilega, en glfur-
lega kunnáttu og þjálfun I meö-
ferö tölvuforskrifta þurfi til aö
nýta þá.
Opinberar umræöur um mögu-
leika á tengingu tölvuskráa I
vafasömum tilgangi komu fyrst
Jie/garpósfurinn
upp i kjölfar hins svonefnda VL-
máls. Ariö 1976 var skipuö nefnd
til aö semja lög um eftirlit meö
kerfisbundnum skráningum á
persónulegum upplýsingum.
Frumvarpiö var lagt fyrir þingiö
voriö 1978 án þess aö veröa tekiö
fyrir. Ætlunin er aö leggja þaö
fyrir aö nýju á næsta þingi. I
þe ssu frumvarpi eru lagöar
hömlur á skráningu upplýsinga
um einkahagi manna, og þar er
gert ráö fyrir opinberu eftirliti
meö starfsemi tölvuþjónusta. En
eins og einn viömælandi Helgar-
póstsins segir, þá er ekki hægt aö
koma I veg fyrir tölvuglæpi meö
lagasetningu frekar en t.d. aö
hindra menn i aö taka sér al-
ræöisvöld.
Samt sem áöur hlýtur opinbert
eftirlit meö tölvunotkun persónu-
legra upplýsinga aö vera nauö-
synlegt. Þaö er varla þægileg til-
finning aö vita af upplýsingum
um einkahagi sina á tölvuskrám
— hver veit i höndunum á hverj-
um. Þessvegna eru bundnar
miklar vonir viö þetta frumvarp,
og timi til kominn aö tölvuvæö-
ingin nái inn I sali Alþingis lika.
Með ástarogsaknaðarkveðjum
Þaö er alveg hræöilegt aö vera
plndur til aö skrifa Vestfjaröa-
póst og vera staddur I svipinn I
Reykjavik. Þetta er auövitaö mál
sem lesendum kemur ekkert viö,
maöur fær bara útrás aö geta
deilt þessu fargi meö öörum.
Hræöilegasti Ijóöurinn á einum
skrlbent er þó þegar hann dettur
oni naflaskoöunina og heimtar
þar meö aö allur lesendaskarinn
sláist I skoöunarferöina um nafl-
fjármálasteik, bíllinn úrbræddur
o.s.frv.
Einn góöan veöurdag finnst
manni komiö nóg, engum komi
þetta viö sem veriö er aö festa á
blaöiö nema hæsta lagi rit-
stjóranum og/eöa þeim I prent-
smiöjunni. Þannig er þaö núna.
En eitthvert áreiti hlýtur alla
jafna aö hafa áhrif á menn I þessa
veru, hvort sem þaö er nú sýni-
hvötin, eöa köllun aö létta þján-
ann og nágrenni.
Annars er þessi ritmennska
sem tiökast i pistlum einsog Vest-
fjaröapósti og öörum póstum á
viö hverja aöra sálgreiningu, þar
sem lesendur geta fylgst meö
ferli höfundanna frá mánuöi til
mánuöar. Þannig geta sálfræö-
ingar, bæöi alþýöusálfræöingar
og hinir, séö hvort höfundurinn er
i öldudal þessa dagana eöa hina,
hvort aö steöji heimiliserjur,
ingar meöbræöranna eöa þyngja
eftir atvikum. En meöan svo
horfir aö reyrt er fyrir skeffu-
görnina á fimmta hverjum
tslendingi amk. þá er vissara aö
slá á hina léttari strengi, drengir
góöir, einsog þaö heitir á máli
alþýöunnar, sem er auövitaö
alltaf rétt mál.
En líklega er maöur i svona
ljúfsárum þönkum eftir aö hafa
upplifaö alla nostalgiuna hérna
inn á Njálsgötu i kvöld.
Þaö var nefnilega veriö aö taka
upp atriöi úr Punktinum, þegar
Haraldur var aö koma af sjónum
og rændi Astu f bakariinu.
Innrömmunin hjá Skafta Sig-
þórssyni var oröin aö bakarii og
Erlingur Gislason kom á strauinu
eftir gangstéttinni fyrir framan
hjá Grimi Engilberts, meö
sjópoka og hattaöskju, og inn i
bakaríiö og út meö Kristbjörgu
Kjeld, á öxlinni (var kallaö
brunamannatak 1 gömlu bókinni
Hjálp I viölögum). Svakalega var
þetta gaman. Og Sigurö Sverri
sem hét bara Sverrir þegar hann
átti heima á ,,37” bar viö himin
upp á litlum pikköppbil og filmaöi
I griö og erg. Duna skrifta sveifl-
aöi klapptrénu á gömlum slööum
forfeöra sinna ,,Þá úngir þeir
voru á niörá Laugavegi 32, þegar
Gústi málari kvaö upp úr um, aö
Kristbjörg væri amk. 70 kg og
Erlingurværi bara vel aö manni,
jafngigtveikur og hann væri nú.
Og Þorgeir bróöir Péturs
Gunnarss. sagöi mér aö ekki
þyrfti annaö en nefna Punktinn
þá seildust menn i vasa sinn eftir
lyklinum og hús og ibúöir væru til
reiöu, enda lif og tími liöinn siöan
Pétur og Geiri Sigurgests voru
teknir niöri Pósthússtræti á

Gamlafordinum hans Geira og
færöir fyrir fógeta, ákæröir fyrir
aö hlæja gáleysislega undir stýri.
Nú voru löggur I bak og fyrir aö
vernda „tlmiö”, tvær löggur I
Volvó viö Frakkastiginn og
hleyptu engum í gegn nema
strætó og ein lögga á mótorhjóli
viö Vitastíginn og fékk köku
einsoghinir leikaramir þegar allt
var búiö. Og þaö munaöi ekki
nema tveimur númerum, aö
Punktarnir heföu hitt á gamalt
bakari, þvi i skúrnum hjá Gvendi
Brunó var einu sinni útibú frá
Alþýöubrauögerðinni og inn-
anbúöar var Indiana Garibalda-
dóttir frá Siglufiröi, nú látin og
bjó i bakhúsinu á „39”.
Einhver hefði sagt aö
þaö sannaöi endurholdgunar-
kenninguna, ef þeir heföu hitt á
gamla bakaríiö. Og svo er maöur
haröur og töff og er aö hlæja aö
óskalögum sjúklinga og sjó-
manna — öllum þessum rosalegu
ástarogsaknaöarkveöjum og von-
umgóðaveiöi, sem ekki er siöur
mikilvægt einsog sjómannskonan
sagöi: ,,þeim var ekki skapaö
nema aö skaffa” aumingja köll-
unum — er svo ekkert nema brot
af þvi sem var og er, og sér Sigurö
Sverri fyrir sér meö „höggina”
sina i staöinn fyrir filmgálknið
þarna uppá pikköppnum aö filma
Erling og Kristbjörgu og konuna
meö barnakerruna. Og þegar
hann kom auga á gamlan leik-
félaga frá 1948, þá heilsaði hann
alveg nákvæmlega eins og þá
(ekki ósvipað Hitliskveöjunni).
Eini munurinn að hann var orö-
inn 2.00 m, ég 112 kg.
HÁKARL
Ótrúlega litiö hefur veriö rætt
um tillögur efnahagsmálanefnd-
ar rikisstjórnarinnar sem aö visu
á aö heita aö séu ennþá trúnaöar-
mál. Aöalatriöi tillagna nefndar-
innar er auövitaö aö rjúfa sjálf-
virkar vixlhækkanir, sem aldrei
hafa komiöeins hart niður á laun-
þegum þessa lands, og einmitt
þessa dagana.
Sér þess merki á mörg-
um sviöum, og enn á ástandiö eft-
ir aö versna, þrátt fyrir aö I
augsýn séu kjarasamningar fyrir
launþega landsins. Eins og
ástandiö er i þjóöfélaginu i dag er
eitt alveg vist: Fái launþegar ein-
hverja launahækkun sem talandi
innar nokkumveginn i tvennt.
Annarsvegar eru beinar tillögur,
sem fulltniar flokkanna þriggja
eru sammála um i meginatriöum,
þótt þeir viöurkenni þaö kannski
ekki allir þegar þeir veröa inntir
eftir áliti sinu á tillögunum. Hins-
vegar eru hugmyndir, sem settar
hafa veriö fram í nefndinni og
sumir eru meömæltir en aörir á
móti.
Myntbreytingin
Eitt af þvi fáa sem nefndin gat
gengiö út frá sem visu var, aö um
áramótin veröur skipt um mynt
hér á landi jafnframt þvi sem tvö
grafar varðandi myntbreyt-
inguna, og ótal erfiöleikar eigi
eftir aö veröa henni samfara, þá
er eitt víst, aö meö henni gefst
gulliö tækifæri til aö gera tilraun
til aö breyta veröbólguhugsunar-
hætti fólks hér á landi. Bara viö
þaö aö tvö núll eru skorin aftan af
okkar verölitlu krónu þarf fólk aö
fara aö velta krónunni aðeins fyr-
ir sér áöur en þaö eyöir henni.
Fyrstu atriðin
þegar i framkvæmd
Fyrstu tillögur efnahags-
nefndarinnar viröast þegar vera
aö koma til framkvæmda. A
Kauphækkun og verðbólguholskefla
eða óbreytta samninga
er um, skellur á þvílik veröbólgu-
holskefla, aöþjóöin færekki undir
henni risiö. Þaö er sárt aö þurfa
að viöurkenna þaö, en eina skyn-
samlega I stööunni I dag, er aö
samþykktir veröi samningar
BSRB og rikisins og ASl félögin
fái ekki krónu meira. Allt um-
fram BSRB samningana mun
kollsigla þjóöfélaginu, hafa I fór
meö sér kosningar og margra
vikna stjómarkreppu.
Beinar tillögur
og hugmyndir
Eftir þvl sem næst veröur kom-
ist skiptist álit efnahagsnefndar-
núll veröa skorin aftan af krón-
unni.
Þetta erbúiö aö vera vitaö lengi
og nefndarmenn jafnt sem aörir
notendur simaskrárinnar hafa
tæplega komist hjá þvi aö sjá
nýju seölana I öilum regnbogans
litum I skránni.
Þegar Benedikt Gröndal reyndi
stjómarmyndun á Þorra I vetur
komhann, eða efnahagsráögjafar
rikisstjórnarinnar, auga á þetta
atriöi. Tillögur Alþýöuflokksins i
efnahagsmálum vom svo aö
segja byggöar utan um mynt-
breytinguna, nema hvaö i upphafi
var gert ráö fyrir byrjunarráö-
stöfunum.
Þótt öll kurl séu ekki komin til
mánudaginn átti aö koma til
framkvæmda vaxtahækkun sam-
kvæmt Ólafslögunum svonefndu,
sem samþykkt voru siöla vetrar
1978. A undanförnum mánuöum
hefur veriö rekinn mikill áróöur
fyrir þvi aö sparifé landsmanna
sétryggt gegn veröbólgu. Gamalt
fólk, sem reynir aö safna sér fé til
elliáranna, hefur reynt aö öngla
saman og lagt inn á bankabækur,
og um tima fylgdi vaxtahækkun
veröbólgunni aö nokkru marki.
Nú þegar veröbólgan geysar án
þess aö nokkur leiö sé aö hemja
hana, er allt útlit fyrir aö sparifé
rýrni meira en nokkru sinni á
undanförnum mánuöum, vegna
breyttrar vaxtastefnu. Aö visu
eru nú komnir veröbótareikning-
ar, en margt gamalt fólk vill ekki
binda fé sitt á þeim I tvö ár I upp-
hafi eins og skylt er, og nýtur þvi
ekki þeirra kjara sem þar eru I
boði.
Nýr starfskraftur
til dr. Gunnars
A undanförnum árum hefur
skapast sú hefö, aö forsætisráö-
herra er jafnframt einskonar
efnahagsmálaráöherra. Undir
forsætisráöuneytiö heyrir Þjóö-
hagsstofnun og þaöan hafa komiö
flestar þær efnahagstillögur sem
fram hafa veriö lagöar á undan-
fömum árum. 1 Þjóöhagsstofnun
er liö úrvalsmanna meö Jón
Sigurösson I broddi fylkingar. Nú
mun hann vera á förum til
Washington og hvort það er vegna
brottfarar hans, eöa ekki, þá hef-
ur forsætisráðherra nú ráöiö hag-
fræöiráðunaut til aö hafa viö
hliöina á sér i ráöuneytinu. Þórö-
ur Friöjónsson var sóttur til
starfa I forsætisráöuneytiö á
„stjórnarheimiliö” ef svo má aö
oröi komast, þvi hann er sonur
Friöjóns Þóröarsonar dóms- og
kirkjumálaráöherra. Þóröur er
annar maöurinn sem doktor
Gunnar Thoroddsen sækir I raöir
ungra sjálfstæöismanna til starfa
i ráöuneyti sinu, og mun hafa
brosaö breitt, þegar frá ráöningu
þessara pilta var gengið. Jón
Ormur Halldórsson aöstoöar-
maöur forsætisráöherra er lika
sonur góös sjálfstæðismanns,
Halldórs Jónssonar sem Friöjón
hefur nýveriö skipaö bæjarfógeta
á Siglufiröi. Halldór var áöur
fulltrúi sýslumanns á Sauöár-
króki og stuöningsmaöur Pálma
landbúnaöarráöherra I þeim
átökum sem nú eru I Sjálfstæöis-
flokknum. Þannig styrkja þeir sig
stööugt inn á viö sjálfstæöis-
mennimir þrir sem nú sitja I
rikisstjórn.
Hákarl