Helgarpósturinn - 10.04.1981, Qupperneq 13

Ingvi Hrafn kom til dyra meö
fellibylinn Hafstein á handleggn-
um, rosaiegasta sjokkið i Iffi
hans. ,,En þaö er ekki hægt aö
hugsa sér stórkostlcgra sjokk. Aö
eignast fyrsta barnið 37 ára
gamall kaliar á meiri breytingar
en nokkurn gæti grunað. Allar
gömlu venjurnar eru fyrir bi”.
Sonurinn heitir reyndar
Hafsteinn Orri en Ingvi og
Ragnheiöur Sara Hafsteinsdóttir
fiugfreyja kona hans kalla hann
stundum fellibyl og þaö þarfnast
varla skýringa. Þeim finnst hann
fyrirferöarmikill. Pabbinn getur
reyndar trútt um talaö þvi hann
hefur sjálfur veriö fyrirferöar-
mikiil aö undanförnu: hefur
gægst inni allar stofur landsins
kvöld eftir kvöld og horft beint
framan i fólk. Sennilega er þaö
einmitt tilefni viötalsins. Aö
minnsta kosti var Ingvi Hrafn
tregur til, — hann sagöi aö okkur
heföi aidrei dottiö 1 hug aö tala viö
hann væri hann ennþá blaöa-
maöur á Morgunblaöinu. ,,En þaö
er vist þessi blessaður kassi sem
allt snýst um hér á landi”.
,,Nú er pabbi að fara að vinna.
en ég fer fyrir vélina, og jafn-
framt þvi að horfa i þessi sterku
ljós, þá er ég aö einbeita mér aö
minum texta. Þetta _er kannski
skýringin. Ég er bara svona”.
— Af hverju legguröu þaö á þig
aö læra þetta utanaö?
„Ég tók BA próf i stjórnmála-
fræöum og blaöamennsku frá
háskólanum i Wisconsin I Banda-
rikjunum, og þar fékk ég strax
mikinn áhuga á sjónvarpi. Ég tók
auövitaö eftir þvi aö þar horfa all-
ir fréttalesarar beint i vélina, þeir
hafa svokallaöan telepromter
fyrir framan sig, þannig aö
textinn rennur vélritaöur i gegn
alveg viö myndavélarlinsuna.
Svo þegar ég hljóp mjög snögg-
lega i aö leysa Sonju Diego af þá
ákvaö ég aö reyna aö læra
textann utanaö. Aö minnsta kosti
þann hluta sem ég les i mynd.
Þetta tekur mig svona tiu
minútur. Ég les þetta svona
tvisvar þrisvar yfir, og álika oft i
vegginn, og þá kann ég þetta.
Mér finnst þetta furöulega
auðvelt, og ég man stundum
fréttir sem ég las fyrir nokkrum
mánuöum. Sem er stórskrýtiö þvi
ég gat aldrei lært kvæöi i skóla.”
Lítill friOur
„Nei Hafsteinn! ekki þetta”,
sagöi hann svo, þegar sonurinn
var farinn aö athuga linsur ljós-
myndarans. „Biddu, hvar vorum
við?”
— Voru þaö mikil viöbrigöi aö
koma af blaöi og fara aö vinna i
sjónvarpi?
„Stökkiö var stórt, já. Mesti
munurinn er ef til vill sá aö nú er
ég þekktur maöur, sem t.d. sýnir
sig i þvi að þiö viljiö fá við mig
viötal. Það er I leiöinni helsti gall-
inn: maður missir privatlifiö.
Þaö horfa allir á mig ef ég fer í
búðir o.s.frv. og þaö er erfitt fyrir
okkur hjónin að fara út að boröa
eöa fara á ball lengur, sem okkur
þykir gaman, þaö er litill friöur.
Hvaö vinnuna sjálfa snertir, þá
er munurinn fólginn i þvi aö nú
skrifa ég stuttan texta. Meöal
'frétt uppá svona 40 sekúndur er
ekki nema svona tæpt hálft vélrit-
aö blað. A þvi veröur maöur aö
koma fyrir þvi sem maöur notaöi
margfalt meiri umbúöir utan um
á blaöi. Þetta er mikil breyting og
fyrir flesta sem koma úr blaöa-
Föstudagur 10. apríl 1981
mennsku i sjónvarp tekur tölu-
veröan tima aö aðlaga sig aö
þessu.”
Mæia sekdndurnar
— Finnst þér þú áhrifamikill
eöa valdamikill i þeirri aöstööu
sem þú ert?
„Ég veit þaö ekki. Auövitaö hef
ég áhrif þegar ég veö inná heimili
fólks i gegnum þennan miöil,
alveg eins og aörir sem koma þar
fram. Fólk litur á okkur sem
kunningja og vill heilsa okkur á
götu. Ég hugsa aö þetta sé
kannski rétt. Sem sjónvarps-
fréttamaður ræö ég alveg sjálfur
hvaö ég tek fyrir úr þinginu, og
miöaö við hve sjónvarp er gifur-
lega sterkur miöill og mikilvægur
fyrir stjórnmálaumræöuna, þá
hef ég eflaust einhver völd. En
þaö gerir sér áreiðanlega enginn
grein fyrir þvi hve mjó hún er
þessi lina sem fréttamenn rikis-
fjölmiðlanna verða aö feta sig
eftir. Ég veit um dæmi þess að
stjórnmálamenn sitja heima og
horfa á umræðuþættina meö
skeiðklukku og mæla sekúndurn-
ar sem hver fær til aö tala.”
alltaf fulltrúa frá öllum flokkum i
hvern þátt. Ég hef haft nokkuö
gott samstarf viö þingflokks-
formennina, og hef komist aö
samkomulagi aö þessu jafnvægi
milli flokka sé náö yfir árið, en
ekki i hverjum einstökum þætti.
Þaö gengur auövitaö ekki aö einn
flokkur fái meiri tima en aörir.
Nú heyri ég ekki lengur kvartan-
ir frá þingmönnunum, en hvort
þaö er gott eöa vont, það veit ég
ekki”.
Sjáifsagi kapfiaiisii
— Ert þú sjálfur ekki langt til
hægri I pólitlk?
„Ég var blaðamaöur á
Morgunblaöinu 112 ár, og þó ég sé
ekki flokksbundinn i neinum
stjórnmálaflokki, þá fer ekki
milli mála að maöur sem vinnur
þar svona lengi er i hjarta sinu
sammála þeim viöhorfum sem
koma fram i blaöinu. Auk þess
fékk ég mina menntun i Banda-
rikjunum. Ég kalla mig frjáls-
hyggjumann, og er sjálfsagt
kapitalisti. En ég hef ald? i feng-
iö gagnrýni fyrir aö vera pólitiskt
Aftur krafðist sonurinn athygli
pabbans, og þegar viö héldum
áfram spjallinu var tekiö til viö
Morgunblaöiö, þennan risa I
islenska blaöaheiminum.
„Ég byrjaöi á Morgunblaöinu
þegar Matthias Johannessen stóö
á hátindi sinnar blaðamennsku.
Og hann er mesti blaöamaöur
sem Island hefur aliö. Alveg
einstakur maður, sem tók okkur
þessa stráka og geröi okkur aö
blaöamönnum, gæddi okkur þeim
neista sem þurfti og fór meö okk-
ur alveg eins og strákana sina. Ef
viö beygöum vitlaust vorum viö
teknir og hengdir til þerris svo aö
maöur hélt að maöur heföi framið
morð, eöa eitthvaö þess háttar.
Hann baröi inn i okkur islensku og
blaðamennsku, með ótrúlegri
blöndu af ljúfmennsku og hörku.
Ég hugsa að þaö séu fáir menn
meö eins mikil skaphrif og
Matthias, en hann skilur fólk
öðrum mönnum fremur. Ég segi
hiklaust aö mina velgengni i
þessu starfi á ég honum aö þakka.
Þaö hjálpar til að ég er aö eölis-
! fari frakkur, kjaftfor og hæfilega
Föstudagur 10. apríl 1981
„Frakkur, kianior «g hxiiiega moniinn”
Ingvi llrain Jónsson
farðu og skoöaöu stóra bilinn”,
sagöilngvi viö soninn, og ég skaut
á hann fyrstu spurningunni: af
hverju svona myndarlegur
maður væri svona grettinn I
sjónvarpi. „Já, þetta er þaö sem
ég heyri oftast hjá fólki”, sagði
Ingvi eftir aö hafa þakkað
komplimentið. „Ég er nú frekar
pireygöur að eölisfari, hef við-
kvæm augu, og ljósin þau hafa
stundum pirrandi áhrif á mig.
Annars er ég nú ekkert mjög ólik-
ur sjálfum mér i sjónvarpinu. Ég
tala mikið meö andlitinu og hönd-
unum.
Kannski hefur þaö sitt aö segja
að ég læri minn texta utan að áöu»-
i neigarposisvlðiaii
„Nei, Nei, Nei — ofan i aftur,
ofan I aftur.”
Hafsteinn var enn að athuga
linsurnar.
„Þetta lærist eins og hvaö ann-
aö”, hélt Ingvi Hrafn áfram. „Ég
er kominn með innbyggöa tilfinn-
ingu fyrir þvi þegar farið er aö
hallast á einn þátttakanda, og
kannski einum of mikla tilfinn-
ingu. Oft langar mig að gripa
frammi og fylgja eftir ákveðnum
fullyröingum, og fylgja svo enn
betur eftir, en geri það ekki vegna
þess aö ég finn að aðrir eru farnir
að ókyrrast. Þaö er skiljanlegt.
Þetta er óskaplega viökvæmt.
Þaö tók mig nokkuö langan
tima aö brjótast undan þvi aö fá
litaöur. Þaö eru bara sjálfstæöis-
menn sem hafa kvartað yfir að ég
sé kröfuharöur viö þá, til aö láta
koma fram aö ég væri nú örugg-
lega ekki hlutdrægur. En það held
ég að sé ekki rétt — ég bara vil
ekki aö Sjálfstæðisflokkurinn eöa
aðrir stjórnarandstööuflokkar
geti komið meö gagnrýni án
sterkra raka fyrir henni. Það er
alltof algengt aö stjórnmálamenn
fari undan i flæmingi þegar á þá
er gengiö og segi að hitt og þetta
„komi I ljós slðar”. Og ég
skammast min ekkert þó ég sé
vondur viö þá menn.
SKÍIðdjopp
Ég lit á það sem skyldu mina aö
reyna aö draga fram eins skýr
svör og hægt er, en eins og þú
veist ef þú hefur eitthvaö fylgst
með pólitiskri umræðu hér á
landi, þá er þaö nánast vonlaust
verk. Yfirleitt stendur fólk upp...
...Já mamma er aö koma, uss
biddu aðeins.... yfirleitt stendur
fólk upp, dæsir og hugsar meö sér
aö þaö hafi séö þennan þátt
fimmtiu sinnum áöur. Hér hefur
ekki veriö talaö um annað i mörg
ár en aö vinna bug á verðbólgunni
— árangurinn er ekki sjáanlegur
ennþá, og fólk er orðið óskaplega
þreytt á þessu.
Á sama tima er alveg ótrúlegur
pólitiskur áhugi hérna. Ég verö
var við þaö aö þaö er fylgst meö
þessum þáttum, og ef einhver æs-
ir sig upp og segir eitthvaö, þá er
það umræöuefni hjá almenningi
daginn eftir. Þetta eru ekki slður
skemmtiþættir fyrir fólk.”
— Þingmennskan heillar þig
ekki?
„Mér finnst þingmennskan
vera skitadjobb og illa launuö,
miðaö viö það sem þessir menn
veröa að gera. Þrýstingurinn og
álagiö er meira en hægt er aö
imynda sér. Ég hef ekki minnsta
áhuga á aö fara úti pólitik, og
heföi ekki efni á þeim lúxus aö
vera þingmaöur.
Þingmenn eru að ósekju....
Einsiakur maöur
Nú var Hafsteinn farinn aö láta
i sér heyra svo um munaöi og
fékk pabba sinn til aö fara og ná i
slatta af kókópuffs fyrir sig á
disk.
„Þingmenn eru gagnrýndir
fyrir leti, en staðreyndin er sú aö
þeir vinna all flestir óhemju starf
og eru aö allan sólarhringinn. Og
þeir vinna viö slæm skilyröi, og
án nauösynlegrar sérfræöiaö-
stoöar”.
montinn... Nei, ekki! ekki!.
Svona, vertu nú hjá mömmu. Ha?
! Farðu til mömmu.....” Sonurinn
dreyföi kókópuffsinu um sig, en
ég spuröi hvort Ingvi Hrafn heföi
1 ekki verið kominn með annan fót-
inn i sjómennsku á sinum tima.
; Fílabeinslurn
„Jú, Þegar ég var strákur var
ég átta sumur i sveit, en fimmtán
ára, eftir landspróf á Núpi stakk
ég af til sjós og ætlaði að verða
sjómaöur. Ég var þá i þrjú ár á
sjónum, en alls á ég 54 mánuöi i
, sjóferöabók, tók pungaprófiö og
komst lengst i þvi aö veröa stýri-
maöur á 60 tonna snurvoöarpung
frá Reykjavik.
Nú eru liðin fimm ár frá þvi ég
fór siðast á sjó, en þá reri ég frá
Grindavik á tólf tonna netapung
frá Grimsey. Þegar ég var i
.menntaskóla var ég nefnilega I
tvö sumur á trillu i Grimsey, og
þaö er kannski sá staöur sem mér
hefur liöib best á. En fyrir fimm
árum komu þrir vinir minir
þaöan og ég fór með þeim á
vertiö. Það er svo hætt viö þvi i
blaðamennsku að menn setjist
upp I einhvern filabeinsturn. Ég
held aö menn yfirleitt geri alltof
1 litiö af þvi að leita aö rótum
islensks þjóölifs, og ég get engum
betra ráð gefib en aö fara á
vertið, og kynnast fólkinu viö
sjóinn.”
— Einstaka vinir þinir vilja
halda þvi fram aö þú hafir hætt á
Morgunblaöinu til að komast
.• meira i laxveiöar, er eitthvaö til i
þvi?
„Nei ég hætti á Morgunblaðinu
, einfaldlega vegna þess að mér
var farið aö leiöast starfib. Ég
var búinn að vera þar i 12 ár,
oftast i erlendum fréttum og þetta
var orðin rútina. Þaö var oröiö
lifsnauðsynlegt fyrir mig að
hætta.”
Meiri leKjur en
pingmennirnír
— Hefurðu oröiö rikari eftir?
„Eftir aö ég hætti á Morgun-
blaöinu og fór úti þessa freelance
vinnu hef ég miklu meiri tekjur
= en t.d. hin almenni þingmaöur.
Ég hef haft mikið aö gera —
sjónvarpsvinnan er ekki nema
háflt starf — og ég hef getað
skammtaö mér tekjur. Ég hef
mikla ánægju af laxveiöum og
útilifi og er búinn aö eignast hálfa
jörö viö Langá á Mýrum meö
; tengdapabba minum. Ég vinn
eins og skepna yfir veturinn en
um miöjan júni fer ég og kem
. ekkert aftur fyrr en i ágúst ein-
Vlðlal: Guðjðn Arngrímsson Mynðír: Jim Smarl
'steipn
0rritakast
hverntima. Ég er bara uppi sveit i
sumarbústaönum. Og svo veiöi ég
einnig i perlu laxveiöiáa Laxá i
Aðaldal.”
— Hvað er þaö eiginlega sem
þú gerir?
„Ég hef séð um auglýsingar
fyrir Daihatsu, og haföi mjög
gaman af aö taka þátt i þvi
ævintýri þegar viö seldum hér
2000 bíla á tveimur árum af
tegund sem aldrei haföi heyrst
nefnd hér á landi. Auk þess er ég
meö fjölmiðlaráðgjöf fyrir hina
og þessa, Félag stórkaupmanna
og ýmsa abila i viðskiptalifinu.
Þá hef frá upphafi verið tengdur
Sjávarfréttum, er titlaöur þar
ritstjórnarráögjafi, og hef skrifaö
fyrir Iþróttablaöiö og fleiri blöð
þeirrar útgáfu. Svo er ég frétta-
ritari Sunday Times á tslandi og
bandariska útgáfufyrirtækisins
McCraw Hill sem gefur út Busi-
ness Week og um 20 blöö önnur.
Svo hef ég veriö meö útvarps-
þætti, og náttúrulega þingfréttir
fyrir sjónvarpiö. Þetta hefur
veriö skemmtilegt, fjölbreytt og
lifandi starf, sannkallaö drauma-
verkefni fjölmiðlamannsins.....
Do do do”, sagöi hann- svo
höstugri röddu — sonurinn lét
ekki aö sér hæöa.
— Þú sagðist vera menntaður i
Bandarikjunum.
„Ég varð stúdent 1965, var einn
af þeim sem taldi mig ekki fá
nóga menntun á fjórum árum og
og var þvi fimm. Ég var reyndar
aldrei góöur námsmaður og
leiddist alltaf frekar i skólanum.
Ég fékk akkúrat 6.00 á landsprófi
og tel ennþá aö minn góði læri-
faðir séra Eirikur J. Eiriksson,
skólastjóri á Núpi hafi gefið mér
prófiö. I islenskum stil missti ég
eina set.ungu úr á einhvern
óskiljanlegan hátt, 13 orð i allt, og
þar semorðib gilti á við 0,5, heföi
ég átt að fá 3,5 heföi allt hitt verið
rétt. En ég fékk 6,5 eða 7 og er
ansi hræddur um aö ég eigi Eiriki
þaö aö þakka.
Eftir þetta fór ég á sjóinn, en
féll svo með heiöri og sóma I
þriöja bekk menntaskólans. Eftir
aðhonum lauk svo vann ég á vell-
inum um sumarið og innritaöist
svo I viöskiptafræöi I Háskólan-
um. Þar mætti ég I tvo tima, en
hætti svo, þvi hafi menntó veriö
dauöur þá var Háskólinn eins og
llkhús. Ég talaöi þá viö Matthias
og hann réöi mig I erlendar fréttir
á Mogganum.
ísiendinyar I húo og nar
Tveimur árum seinna, eöa ’67
vildi ég ná mér i meiri menntun
og skellti mér þvi út til Banda-
rikjanna, til Wisconsin þar sem
bróðir minn var að læra hagfræöi.
Eitthvaö hefur bisnissinn setiö i
mér á þessum árum, þvi ég
innritaði mig fyrst i „business
administration”. En fljótlega
skipti ég um og fór I fög sem gætu
gefið mér góða undirstöðu i
blaðamennskunni — alþjóöa-
stjórnmál og blaðamennsku,
þjóðfélagsfræði, landafræöi, sögu
og fleira sem ég heit aö yrði mér
aö gagni. Ég náði mér þarna i
býsna breiða og góöa undirstöðu-
menntun.
A þessum árum skrifaði ég allt-
af svolítið fyrir Morgunblaðiö, og
meöal annars sendu þeir mig til
Atlanta, þar sem ég var viðstadd-
ur útför Martin Luther Kings.
Mér likaði geysilega vel viö
Ameriku. Þar er allt stórbrotiö,
og varla er hægt að tala um fólkiö
þarna sem eina þjóö. Þarna er aö
finna allt þaö besta og allt þaö
versta, og alltaf fer ég vestur eina
til tvær feröir á ári til aö anda aö
mér nýjum vindum sem þar blása
bæði I pólitik og menningu”.
— Erum viö tslendingar
amerikaniseraöir eða erum viö
fyrst og fremst skandinavar?
„Ég held aö viö séum
skandinavar i húö og hár, evrópu-
menn. En númer eitt tvö og þrjú
erum viö tslendingar. Viö litum á
okkur sem nafla alheimsins og
höfum gengið til orrustu við
breska heimsveldiö og teljum
okkur hafa lagt þaö aö velli upp á
eigin spýtur, þó allir viti aö ein af
ástæöunum fyrir þvi að þaö tókst
var sú að viö erum óhemjumikil-
vægir Atlantshafsbandalaginu.
En þaö fer samt ekkert á milli
mála aö viö erum miklir
frumkvöölar i hafréttarmálum,
og aö ná yfirráöum yfir þessum
200 milum var alveg stórkostlegt.
Ég held aö öll okkar sjálfstæðis-
barátta sé nánast smámál miðað
viö þetta risastökk. Það jafnast
áreiðanlega á við það þegar
Norömenn uppgötvuöu sina
Noröursjá varoliu”.
„Þér er skemmt”, sagði Ingvi
Hrafn svo viö soninn, sem tekist
haföi ab leggja sófaboröiö i heild
sinni undir leik sinn meö kókó-
puffsið.
— Ertu ánægöur meö persónu-
legu hliöina á lifinu?
„Já ég er ánægöur maður. Ég
er búinn aö koma mér vel fyrir,
ég á góöa konu og englason, þó
hann sé fyrirferöarmikill. Viö
höfum komið okkur upp góöri
ibúö, bil og sumarbústaö. Eins og
staöan er núna er ég mjög
ánægbur. Þó geri ég mér grein
fyrir aö þetta er ekkert
eiliföardjobb og auövitað kemur
aö þvi aö maöur kemur sér niöur
á einhvern fastan grunn. En núna
hef ég ekki hugmynd um hver
hann verður”.
— En að minnsta kosti ekki
stjórnmálin?
„I dag er þaö eins fjarri mér og
hugsast getur”.