Helgarpósturinn - 11.09.1981, Blaðsíða 2

__________________________________________Föstudagur 11. september 1981 helgarpÓStUrínn
HELGARPÓSTURINN MEÐ DR. GUNNAR/ THORODDSEN, FORSÆTISRÁÐHERRA,
Hrauneyjafoss undanfarin ár og
gerirþaölfka nú. Iannan skamms
veröur ákveöin næsta stórvirkj-
un. Ég geri ráö fyrir aö samt sem
áöur hækki erlendar lántökur
minna en veröbólgunni nemur”.
í íslenskum
stjórnmálum er
aldrei friður
— Finnst þér ekki, aö heldur
séu kviövænlegir timar framund-
an? Samningar eru að losna,
þingið aö koma saman. í stuttu
máli sagt: Er ekki friöurinn Uti?
„1 islenskum stjórnmálum er
aldrei friöur. Hvort ekki séu kvið-
vænlegir timar framundan, þá er
ég bjartsýnn, en ekki kvíðinn og
trUi þvi fastlega, aö kjarkurinn
bili ekki”.
— Kjarkur hvers?
„Minn”
— Ef litið er til samningamál-
anna, viröast þar ýmsar blikur á
lofti. Aö minnsta kosti má heyra
kurr úr mörgum hornum verka-
lýðshreyfingarinnar, svo og aö
fólk ætlar sér nú aö fá beinar
kauphækkanir framur en igildi
þeirra i félagsmálapökkum. Er
þetta ekki einnig tilfinning þi'n?
„Mér finnst, aö ekki megi tala
með litilsvirðingu um félagslegar
umbætur. bær eru oft betri en
peningalegar kjarabætur. Aukn-
andi. Þaö er von min, aö þegar til
lengri tima er litiö veröi með
þessu bætt kjör láglaunafólksins.
Kaupmáttur ráðstöfunartekna
skiptir meginmáli. Og gjaldþoli
atvinnuveganna má ekki ofbjóða
meö þessum kjarasamningum”.
Hægt að tryggja
kaupmáttinn
án beinna
kauphækkana
Þolir þjóðarbúið einhverjai
beinar kauphækkanir?
,,Það er mikilvægt fyrir laun-
þega, aö kaupmátturinn veröi
tryggður eins vel og tök eru á og
þaö er náttúrlega hægt aö gera
meö ýmsum öörum hætti en bein-
um kauphækkunum, t.d. meö
lækkun skatta og útsvars, og með
því aö ná veröbólgunni niður.
Auövitað er þaö áfram ætlun
rikisstjórnarinnar aö ná verö-
bólgunni niöur. Hingaö til hefur
þaö gengiö vonum framar, úr 60%
i byrjun ársins, niður i 40% i árs-
lok, og þannig veröur reynt aö
halda áfram. Kjarasamningar
eru mikilvægur þáttur i viðnámi
gegn verðbólgu, þótt að visu sé
hægt að gera of mikið úr þeim
þætti. Sumir telja aö allt velti þar
á launum og veröbótum. Sann-
leikurinn er sá, aö þaö þarf aö
taka á mörgum þáttum samtimis.
Þaö var til þess tekiö í Bandaríkjunum hversu langt og gott
sumarleyfi Ronald Reagan, þessi helsti valdamaöur heims, tók
sérnúna I sumar, þótthonum væri gert rúmrusk undir iokin meö
kvabbi um efnahagsmál. Meöal þessara liölega 200 þúsund sálna
sem nefnast íslendingar er forsætisráðherra mestur valdamaö-
ur og þar átti dr. Gunnar Thoroddsen ekki jafn náöuga daga,
enda islensk efnahagsmál eilift viöfangsefni eins og heimilis-
verkin. ,,Ég reyndi að taka mér frií júli og tókst það einn eöa tvo
daga i senn, ööru hvoru,” sagöi Gunnar og I kjölfariö kom i ljós
aö forsætisráðherra á alveg eftirað fara heföbundna sólarlanda-
feröeins og þorri tslendinga. „Ætli ég geri þaö fyrr en ég er sest-
ur i helgan stein,” bætti hann viö.
Þannig hófst fundur Gunnars Thoroddsnes forsætisráöherra
meö þremur fulltrúum Helgarpóstsins, þar sem hann sat fyrir
svörum i tilefni af þvi að um þetta leyti árs byrja hjól þjóðllfsins
að snúast fyrir alvöru á ný eftir kyrrstöðu sumars og sumar-
leyfa. Senn kemur þingiö saman á ný, kjarasamningar eru
framundan og ýmsar smærri uppákomur, svo sem landsfundur
Sjálfstæðisfiokksins, sem þó getur orðið býsna örlagarikur fyrir
pólitiska stöðu forsætisráðherra. Framundan er sem sagt alvara
lifsins, aö mati okkar Helgarpóstsmanna, þótt forsætisráöherra
tæki ekki aö öllu leyti undir þaö I sinu fyrsta svari:
„Þegar þing stendur, er mikið annriki hjá ráöherrum og ýmis
mál veröa aðbiða sumars, þegar þingi er lokið. Þá geta ráöherr-
ar oft tekið til við aö leysa þessi mál, og ekki síst undirbúa mál
fyrir næsta þing. En alvara llfsins stendur allan ársins hring hjá
ráöherrum”.
„Engin ástæða til að úti
loka framboð að nýju”
Þar má nefna útlán og innlán
banka, viöskiptajöfnuð viö útlönd
afkomu rikissjóös og margt
fleira. Dæmi eru þess, að laun
hafi verið óbreytt um tima, en
veröbólgan geisaö áfram engu aö
siöur, vegna þess, að ekki hefur
verið tekiö samtimis á öllum
þeim þáttum sem nauðsynlegt
var”.
Fjárlagafrumvarpið
þegar mótað
— Hver eru þá helstu alvöru
málin, sem eru á döfinni hjá
rlkisstjórninni núna?
„Mikill timihefur farið i þaö aö
undanförnu aö undirbúa þingiö
sjálft. Þaö er lokiö undirbúningi
undir fjárlagafrumvarpiö, og
undirbúningi lánsfjárætlunar á að
ljúka i lok þessarar viku. HUn
veröurlögð fyrir Alþingi i kjölfar
fjárlagafrumvarpsins i október.
Undanfarin ár hefur ekki tekist
að koma henni fyrir þingiö svo
snemma.
Af öörum höfuömálum má
nefna virkjanamálin og iðnaðar-
málin, bæöi hvaö varöar almenn-
an iönað og stóriðju”.
— Veröa fjárlög næsta árs góö
fjárlög?
„Miöaö viö allar aöstæöur
veröa þetta góö fjárlög. Það verö-
ur reynt eftir föngum aö halda
þeiminnan hóflegra marka. Auö-
vitaö hækka ýmsir liöir vegna
veröþenslunnar. En þess veröur
freistaö aö halda útgjöldunum i
skefjum eins og hægt er.
Hækkun lánsfjáráætlunar fer
eftirþvihvað mikiö veröur fram-
kvæmt og fjárfest. Ríkisstjórnin
setti sér þaö mark i stjórnarsátt-
málanum, aö fjárfesting yröi um
fjóröungur af þjóöarframleiöslu
og viö gerum ráö fyrir, að hlut-
fallið veröi 24-25% á næsta ári.
Stórar fjárupphæðir fara i
virkjanaframkvæmdir, mikiö i
ing á byggingu verkamannabU-
staöa þýöir t.d. beina kjarabót
fyrir launafólk, þegar athuguö
eru þau kjör sem fylgja.
Þaö er athyglisvert i þessu
sambandi aö lita á samþykkt,
Verkamannasambands tslands,
sem er samtök láglaunafólks.
Þaö leggur megin áherslu á þrjú
atriði: fulla. atvinnu, aukningu
kaupmáttar og hjöönun verö-
bólgu. Með þessa skynsamlegu
afstööu I huga má fastlega vænta
þess, aö kjarasamningar veröi
ábyrgir og ekki veröbólguhvetj-
— Verka ekki læknasamning-
arnir einsog olfa á kaupkröfubál-
iö?
„Þaö má vera, aö einhverjar
stéttir vitni til þeirra og beri sig
saman viö þá. En ég efast um, að
það veröi almennt hjá stóru laun-
þegasamtökunum. Skæruhernað-
ur og þvingunaraögerðir i launa-
málum eru engum til góös og
leiöa eingöngu til sprengingar og
stóraukinnar veröbólgu”.
— Sýnistþérþað ekki helst vera
hálaunahópar sem beita þvingun-
araðgerðum?
,,Það viröist sem þessir hópar
Ritstjórar og blaöamaöur Helgarpóstsins á fundi meö „Miöaö viö aöstæöur veröa þetta góö fjárlög”
forsætisráðherra.
„Og gjaldþoli atvinnuveganna má ekki ofbjóöa meö
þessum kjarasamningum”
eftir Þorgrim Gestsson