Helgarpósturinn - 02.04.1982, Blaðsíða 20

20
Föstudagur 2. apríl 1982 -helgarpásturinrL-
LEÐUR A
KROPPINN
Leöurfatnaður og leðurmunir
af ýmsu tagi, hafa verið til sýnis
og sölu undanfarna daga i Galleri
Langbrók i Torfunni. Fötin eru
handverk Evu Vilhelmsdóttur
fatahönnuðar og munirnir eftir
Kjartan Ólafsson leðursmiö.
Sýningunni lýkur nú um helg-
ina, en Eva tjáði Helgarpóstin-
um, að Reykvikingar myndu
væntanlega verða varir við þau
Kjartan á nýjan leik, þegar þau
opna galleri i húsinu númer eitt
við Bergstaðastræti, en þar ætla
þau að sýna og selja leðurföt og
reyndar allt það sem þeim tekst
að búa til úr leðri og öðrum nátt-
úrulegum efnum.
„Okkur langar til að búa til
fatnað úr leðri, föt sem henta is-
lenskri veöráttu og islenskum
smekk. Leðrið stendur sig vel i
veðrinu hér. það er einna helst
rússskinnið sem er viðkvæmt, en
við erum með sérstaka tegund
rússskinns, sem heitir „rúss-
spalt” og það er ekki eins við-
kvæmt.
1 galleriinu verðum við með allt
sem okkur dettur i hug að búa til.
Vonandi tekst okkur að lifa af
þessu handverki okkar”.
Sýnishorn handverksins gefur
enn að lita i galleri Langbrók og
þangað rata vist flestir núorðið —
og á meðan leðurvarningur Evu
hangir þar enn er auðvelt að
ramba á leðurlyktina.
— GG
„Viöopnum bráðum galieri þar sem verða munir úr leðri og öðrum
náttúrlegum efnum” — segir Eva Vilhelmsdóttir fatahönnuður.
Teikning eftir Vigni Jóhannsson, sem nú hefur opnað sýningu á
teikningum i Listmunahúsinu, Lækjargötu.
Vignir Jóhannsson sýnir í Listmunahúsinu
Togstreita hugmyndanna
Vignir Jóhannsson opnar um
helgina fjórðu einkasýningu sina
og að þessu sinni i Listmunahús-
inu.
Reykvikingar muna kannski
ekki margir eftir Vigni, en hann
hefur starfað erlendis sfðustu ár-
in. Reyndar er ferill Vignis inn i
myndlistina næsta merkur. Hann
fæddist 1952, hefur numið bú-
fræði, rafvirkjun og siðan gengið
á Myndlista- og handiöaskólann
hér heima. Eftir myndlistamám-
ið starfaði hann um fimm ára
skeið við leikmyndateiknun i Iðnó
undir stjórn Steinþórs Sigurðs-
sonar, vann siöan viö ieikmynd
við þýsku sjónvarpsstöðina NRD
fyrir Rolf Hádrich, kenndi við
Myndlista- og handiðaskólann áð-
ur en hann hélt til náms viðRhode
Island School of Design,en þaðan
lauk hann prófi I fyrra. Vignir
hefúr sýnt vestra og hefur unnið
sjálfstætt að list sinni i Banda-
rikjunum með góðum árangri, er
núna t.d. á föstum samningi hjá
tveimur þekktum söfnurum.
Vignir er Akurnesingur, sýndi á
Akranesi einu sinni, sýndi á
„Loftinu” siðast þegar hann var I
Reykjavik, en hefur auk þess tek-
ið þátt I fjölda samsýninga I
Bandarikjunum og um Norður-
lönd. Vignir er menntaður sem
grafiker, en fæst nú mest við
teikningu. Og á sýningunni i List-
muna hús inu sýnir hann teikn-
ingar. Sýningin núna er að þvi
leyti óvenjuleg, að hann teiknar
ekki bara á veggi, tviviðafleti,
heldur yfirfærir teikningarnar i
efni til að laða fram togstreitu
þeirra hugmynda sem hann fæst
við. — GG
Ezra Pound 1958 — nýútskrifaður af St. Elizabeth’s geðveikra-
spltalanum.
Skáld
Sovésk yfirvöld eru fræg um
hinn vestræna heim fyrir að
skirrast ekki við aö notfæra sér
sálarfræði og geðlækningar f
þeim tilgangi að koma skáldum
og öðrum þeim sem óþægan tal-
anda hafa á kne'. Dæmi um höf-
unda sem dæmdir hafa verið til
vistunar á geðsjúkrahdsi I Sovét-
rikjunum munu vera legió. Og
það er vafalaust að sovéskir hafa
gengiö manna lengst i þvl aö not-
færa sér þessi gúmmikenndu vís-
indi., sem vissulega gefa lög-
reglustjórum og fangavörðum
færi á aö hreyfa sig frltt á ein-
hvers konar þekkingarlegu einsk-
ismannslandi, milli kenja kropps-
ins og hins óskiljanlega sálarlífs.
En sovéskir eru vissulega ekki
einirum að grípa til sálarvisinda,
þegar allt annað bregst, og nauð-
synlegt er talið að fá skáld til að
þegja.
í nóvemberhefti timaritsins
„Psychology Today” heldur sál-
fræðingurinn og höfundurinn
Fuller Torrey þvf fram, að vistun
Ezra Pound i St. Elizabeth’s
sjúkrahúsinu I Washington, sé
dæmi um misbeitingu sálarvis-
inda. Fuller Torrey hefur rann-
sakað mál Ezra Pound og gefur
innan skamms út bók sem hann
mun nefna „Rætur drottinsvika:
Geðsýkisaga Ezra Pound”.
Ezra Pound var fasisti. Banda-
riskir hermenn tóku hann hönd-
um i striðslok á ttalíu, en þar
hafðihann búiðfrá árinu 1924. Við
handtöku sina lýsti hann þvi yfir,
að hann teldi Hitler vera dýrling
og pislarvott. Aöur hafði hann
dýrkað Benito Mussolini, sem
hann hitti reyndar einu sinni. Það
var árið 1933 að Mussolini tók á
í búri
móti hinu bandariska skáldi i
Palazzo Venezia i Róm.
Pound hafði það þá fyrir sið að
halda fyrirlestur yfir öllum ráða-
mönnum sem hann kom nærri um
bölvun okursins og segja heimild-
ir, að Mussolini hafi hlustað eins
og annars hugar og sjálfsagt ekki
skilið margt af þvi sem Ezra
Pound sagði. Mussolini var að-
eins að gegna einni af hversdags-
skyldu þjóðhöfðingja: Aðhlusta á
rugludall. Siðan rétti Pound ein-
ræðisherranum eintak af bók
sinni „A Draft of Cantos”. Musso-
lini á að hafa flett stundarkorn i
bókinni og muldraði svo: „Snið-
ugt”. (Divertente). Ezra Pound
mátti varl vatni halda af hrifn-
ingu og trú hans á litla karlinn
varð enn staðfastari. Skáldið leit
svo á, að á einni sekúndu hefði
Benito Mussolini skilið „Cantos” I
botn, enþað höfðu hinir skörpustu
gagnrýnendur ekki ráðið við fram
til þessa dags. Þeir Pound og
Mussolini skildu siðan sem góðir
vinir og eftir þetta talaði Ezra
Pound aðeins um Mussolini sem
„The Boss”. „The Boss” fékk
reyndar pláss I smáljóði eftir
Pound, þvi i Canto 41 segir:
„Ma qvesto”,
said the Boss, „e divertente”,
catching the point before the
aesthetes had got there.
Pound-sérfræðingar hafa svo
deilt um það löngum, hvort hiö
góða skáld hafi verið heittrúaður
fasisti eður ei. En hvað um það.
Pound var handtekinn I striöslok
og ákærður fyrir landráö.
Verjendur hans báru við geð-
veilu skáldsins og almennt er tal-
iðfuilsannaö, að „geðveilan” hafi
orðið til að bjarga lffi hans. Hann
hefði verið dæmdur til dauða og
skotinn, hefði ekki tekist að falsa
á hann sjúkdómsgreiningu og i
krafti hennar koma honum á
stofnun.
Höfuðvitni ákærandans i mál-
inu gegn Pound var frægur geð-
iæknir, Overhoiser að nafni. Þessi
Overholser var yfirlæknir St. El-
izabeth’s sjúkrahússins og aðdá-
andi skáldsins. Overholser er nú
látinn, en eftir þvi sem starfs-
bróðir hans segir I bók Fuller
Torrey, var Overholser þeirrar
skoðunar, að beita yrði sálfræð-
inni til að hlifa Ezra Pound, þvi að
Pound væri stórskáld, sem að
visu hefðuorðið á ýms mistök.
Réttarhöldin yfir Pound voru
aö sögn Torreys næsta farsa-
kennd og skáldið sjálft hjálpaði
heilmikið til við „skemmtunina”.
Kviðdómur úrskurðaði loks, að
Pound heföi „unsound mind” og
Ezra Pound varð sjúklingur núm-
er 58102 á St. Elizabeth’s.
Á sjúkrahúsinu hafði Pound svo
allt til ails. Hann fékk herbergi á
besta stað með útsýni yfir Capi-
tolium.Og var vist sjálfur ánægð-
ur meðstaðinn og friðinn, þvi ut-
an múra stofnunarinnar voru Mc-
Carthy og Nixon, aðstoðarmaður
hansfá fullri ferð við að útvega
svikara á hreinsunareldinn. Ezra
Pound hafði tima og næði. Hann
lét færa sér hauga af bókum frá
bókasafni þingsins og vinir og aö-
dáendur heimsóttu hann i löngum
röðum. Meðal manna sem litu til
hans voru þeir T.S. Elliot, Will-
iam Carlos Williams, Stephen
Spender og Marshall McLuhan.
Hann bauð vinum sinum i veislur
og ræddi bókmenntir við yfir-
lækninn þegar hann nennti. Ýms-
ar sögur og heimildir eru frá
þessum tima i geðsjúkrahúsinu
og meðal annars fjallar Fuiler
Torrey um kvennafjöld þann sem
heimsótti Pound i þennan „turn”
og er ljóst, að Overholser yfir-
læknir kom ekki til hugar að
neyða hann til munklifis. Enda
hefði Pound þá fyrst orðið geðbil-
aður i alvöru.
Kringum 1955 varð andrúms-
loftiö i Washington hliðhollara
Ezra Pound en veriö hafði og þá
tókst vinum hans að fá yfirvöld tii
að ógilda landráðaákæruna. 1958
var Ezra Pound svo sleppt.
Arin sem hann sat I einangrun
sinni, en þau urðu alls tólf.sendi
hann frá sér átta bækur. Auk þess
skrifaði hann yfir hundrað grein-
ar — og aðeins þær bera með sér,
að karlinn hefur varla verið al-
varlega ruglaður. Hann fékk
heldur enga „meðferð” á sjúkra-
húsinu. Hann var hinsvegar löng-
um þögull um sinn fasisma, en
skrifaði einhvern tima á meðan
hann var á sjúkrahúsinu: „Hefði
églesið Konfúsius fyrr.... hefði ég
aldrei lent i þessari súpu”.
Þótt fasisminn verði ekki af
Ezra Pound skafinn, þá mega
menn ekki láta hina pólitisku
heimsku hans blinda sig. Hann
var eitt af hinum stóru skáldum
þessarar aldar. Sjálfur sagði
hann einhvern tima um Dante:
„Hann skrifaði til að fá fólk til að
hugsa sig um ”. Þau ummæli gætu
eins átt við Pound sjálfan.
— GG(endursagðiogjók).