Helgarpósturinn - 16.04.1982, Síða 11

sem áður var korngeymsla. Þessi
salur er 6—700 fermetrar að
flatarmáli og lofthæö 7—8metrar.
Auk þess er þar skrifstofu-
aðstaða. Neöri hæöin er jafnstór
að flatarmáli en lofthæð minni og
skiptist rýmiö i tvo sali.
— En þar með er ekki allt upp
taliö. A bakvið húsið er port og
þar eru nokkrir skiirar sem vel
mætti nota sem litil verkstæði.
Auk þess er þar stærri bygging, á
annað hundraö fermetra, sem
gæti hentað sem sýningarsalur.
Húsið er i ágætu standi og það
eina sem þyrfti að gera við það er
að einangra og koma upp loft-
ræstingu og brunavörnum.
Menningarmidstöðin
Skúlaskáli
Verður gömlu vörugeymslunni breytt i æskulýðs
og menningarhöll Reykjavíkur?
1 umræðum sem fariðhafa fram
um svonefnt unglingavandamál i
Heykjavik, hefur oftar en einu
sinni verið minnst á óskir
unglinganna um stóran skemmti-
stað i miðborginni. i Mogganum
þriðjudaginn fyrir páska kemur
Ómar Einarsson, framkvæmda-
stjóri Æskulýðsráðs, inn á þessa
kröfu unglinganna og er fremur
neikvæður. Hann vill fremur
reisa fleiri f élagsmiðstöðvar úti I
hverfunum.
En hann heldur áfram og sting-
ur upp á ,,að miðsvæðis i
Reykjavik yrði opnuð félags- og
menningarmiðstöð fyrir ungt
fólk. Þar væri hægt að hafa
tónleika, ieiksýningar, kvik-
myndasýningar auk dans-
skemmtana. t þessu húsi þyrfti
einnig að vera rúmgóð veitinga-
sala og salarkynni þar sem ung-
lingarnir gætu hist og rabbað
saman án nokkurs tilefnis.
Skemmtilegt væri ef aðilar eins
og Æskulýðsráð Reykjavikur,
Útideildin, SATT, Unglinga-
klúbburinn, FtH, Jazzvakning,
Visnavinir og fleiri aðilar sem
hefðu áhuga á máiinu (jafnvel
sveitarfélögin i nágrenni
Reykjavíkur) gætu tekið höndum
saman um rekstur sliks staðar,
án þess að það kostaði allt of
mikla peninga....”
Nú hefur Helgarpdsturinn kom-
ist á snoðir um að nokkrir þeirra
aðila sem ómar nefnir hafa ein-
mitt verið að velta fyrir sér stofn-
un menningarmiðstöðvar í
miðborg Reykjavikur. Má segja
að þessar vangaveltur hafi
sprottið upp úr sorglegum og
ótimabærum endalyktum Klúbbs
NEFS sem SATT, Visnavinir og
Jazzvakning ráku i Félagsstofnun
stúdenta fýrri hluta vetrarins.
„Húsin” iDanmörku
En áður en nánar er farið út i
þann undirbúning sem er að hefj-
ast, væri ekki úr vegi að greina
stuttlega frá rekstri menningar-
miðstöðva af þvi tagi sem Omar
nefnir, i Danmörku. Þar hafa
borgaryfirvöld viða orðið við
óskum almennings og komið upp
félagsmiðstöðvum miðsvæðis i
borgunum.
1 Kaupmannahöfn er Húsið og
stendur ekki langt frá Strikinu.
Þar eru reknir nokkrir litlir veit-
ingastaðir, bókabúð, sýningar-
salir, kvikmyndahús, skemmti-
staðir og salir fyrir leiksýningar.
Einn skemmtistaðanna sérhæfir
sig í rokktónlist, annar i djass og
sá þriðji i klassik. Eru þessir
staðir reknir af samtökum
tónlistarmanna sem stofnuð hafa
verið i þvi skyni að gera hljóm-
sveitirnar óháðar milligöngu um-
boðsmanna og annarra ámunda
sem vilja maka krókinn.
1 Árósum er lika Hús en rekstur
þess er með nokkuð öðrum hætti.
Þaö er eins konar „brúkshús”,
þar sem rekin eru verkstæði af
ýmsu tagi. Þar er trésmiðaverk-
stæði, járnsmiðaverkstæði, kera-
míkverkstæði, myrkraherbergi
fyrir ljósmyndir, saumastofa,
grafikverkstæði, prentsmiðja og
tvisvar i viku geta áhugamenn
um listmálun komiðog æft sig á
að teikna módel sem fengið er til
að sitja fyrir. Auk þess er þar
leikherbergi fyrir börn, tvö veit-
ingahús, annað fyrir unglinga,
bókabúð og salur fyrir tónleika og
leiksýningar. Myndlistarmenn
geta sýnt verk sin og fá
smáaðstoð til að prenta sýningar-
skrá.Húsiö rekur bókaforlag, þar
sem óþekkt skáld geta fengið
bækur sinar útgefnar með þvi
skilyrði að þau taki sjálf fullan
þátt i prentun og gerð bókanna.
Þarna er fullkomin ljósritunar-
aöstaöa og hægt að leigja sér
aðgang að ritverkum.
Það er borgin sem rekur þetta
hús og stendur undir reksturs-
kostnaði. Notendur greiða fyrir
efni sem þeir nota og örlitið i
viöbót sem á að nægja fyrir
viðhaldi tækjanna. Borgin greiðir
laun starfsmanna, nema þeirra
sem vinna i veitingasalnum sem
ætlaður er fullorðnum, hann á að
standa undir sér sjálfur.
Undirritaður getur boriö um að
Húsið i Arósum er mikið notað.
Eftir vinnutíma er þar oftast
mikið af fólki á öllum aldri, sumir
eru aðframkalla myndir, aðrir að
smiða sér mublur, enn aðrir að
sauma eða gera við föt og alltaf er
slangur af fólki að kneyfa bjór i
veitingasalnum. Meginreglan i
rekstri verkstæðanna og prent-
smiðjunnar er sú að þar fá þeir
aögang sem ekki hafa gróða-
sjónarmið að leiðarljósi.
Skúlaskáli
En svo viö hverfum aftur til
Reykjavikur, þá hafa þeir Egill
Ólafsson, söngvari Þursanna og
framámaður i SATT, og Friðrik
Þór Friðriksson kvikmynda-
gerðarmaður fest sjónir á
ákveðnu húsi hér i bæ sem allt
bendir til að gæti hentað afar vel
fyrir rekstur menningarmið-
stöðvar. Og það sem meira er,
húsið er laust og þarfnast litilla
breytinga.
Húsið sem hér um ræðir er
Skúlaskáli Eimskipafélags
Islands við Skúlagötu.
Blámálað vöruhús, sem stendur
gegnt smurstöðinni á klöpp.
Þarna hefur Eimskip rekið vöru-
geymslu fyrir sekkja- og
stykkjavöru um áratugaskeið en
framfarir i flutningamálum, eink-
um tilkoma gáma og kornsilda,
hefur gert húsið óhentugt fyrir
slikan rekstur. Aðkoma að þvi er
of þröng fyrir gámana og
framtiöarskipulag svæðisins ger-
ir ekki ráð fyrir mikilli vörubila-
traffik á þessum slóðum. Stendur
húsið þvi að mestu autt, utan
hvað eitt hornið er notað sem
verkfærageymsla. Hefur Eim-
skipafélagið boðið húsið til leigu
fyrir 60 þúsund krónur á mánuði.
í samtali við Helgarpóstinn
sagði Egill að þeir Friðrik hefðu
skoðað húsið og litist stórvel á
það. — Húsið er á tveimur
hæðum. A efri hæð er stór salur
Ýmsirhópar
Þeir Egill og Friðrik hafa sett
sig i samband viö ýmsa hópa og
samtök sem hugsanlega gætu
tekið þátt I rekstri hússins og i
sumum tilvikum hafa hópar gefið
sig fram við þá og sýnt áhuga á
málinu.
— Núna fyrir örfáum dögum
var til dæmis hringt i mig frá
hópnum sem stóð að söngleiknum
Jazz-inn. Hann hefur áhuga á að
koma sér upp aðstööu, þar sem
hægt væri að setja upp svipaðar
sýningar einusinni, tvisvar á ári.
En við erum búnir aö orða þessa
hugmynd við SATT, Alþýðuleik-
húsið, ýmsa grafikera og högg-
myndasmiöi. Svo hafa komið upp
hugmyndir um að þarna gæti
kvikmyndasafn Fjalakattarins
fengiö inni og einnig norræna
kvikmyndahúsið Nordica sem
Norræni menningarsjóðurinn
hefur veitt fé til. Einn hefur
minnst á að koma upp prent-
smiöju.
— Enn hefur þó ekkert
áþreifanlegt gerst i málinu. Viö
Friðrik höfum verið önnum kafn-
ir; eftir páska ætti þeim önn-
um að linna og þá má búast við að
viö förum af stað fyrir alvöru.
Hugmyndin er góð og húsið alveg
fyrirtak. Það má lika segja að
þaö sé fáránlegt að Reykjavik
skuli ekki eiga neitt almennt
félagsheimili. Slik hús eru til i
hverjum sveitahreppi úti á landi.
Hér þurfa listamenn að greiða
einkaaðilum háa leigu ef þeir
vilja koma list sinni á framfæri.
sagði Egill.
Samráð við
unglinga
Eins og sést af þessari lýsingu
Egils ætti Skúlaskáli að geta
fullnægt kröfum þeirra félaga
og húsið virðist einnig passa
ágætlega inn i hugmyndir Ómars
Einarssonar. Þarna væri hægt að
koma upp alhliöa menningar-
miðstöð, þar sem hinarýmsulist-
greinar fengju inni og þar sem
listamenn gætu unnið að list sinni
og sýnt hana almenningi.
Þetta hús gæti einnig að ein-
hverju leyti gert Hallærisplanið
óþarft og unglingarnir gætu kom-
ist undir þak með sina félagsþörf.
í þvi sambandi verður þó að hafa
til hliðsjónar orð Ómars i
áðurnefndri Moggagrein: ,,Að
sjálfsögðu yrði að hafa fullt sam-
ráð og samvinnu við unglingana
sjálfa og fá þá til samstarfs við
J1
uppbyggingu og rekstur
staðarins.”
Það má segja stutta sögu frá
Húsinu i Arósum til stuðnings
þessum orðum ómars. Þegar
reksturþess hófst var aöeins rek-
inn þar einn veitingasalur og
hann ætlaöur fullorönum. Fljót-
lega fóru leðurjakkaklæddir ung-
lingar að gera gestum og starfs-
fólki staðarins lifiö leitt með
ýmsum hrekkjum.Stjórn Hússins
tók sig þá til, hélt fund með
unglingunum og bauö þeim annan
sal til afnota. Þar réðu þau sjálf
lögum og lofum, settu sér reglur,
skiptust á að afgreiða og báru að
öllu leyti ábyrgð á rekstrinum.
Þar með var sá vandi úr sögunni.
Torfusamtökin hafa lfka sýnt
Skúlaskála áhuga og beinist sá
áhugi að þvi að koma þar upp
diskóteki fyrir unglinga.
Hvað gerir
Reykjavikurborg?
Egill ólafsson sagði að þeir
félagar hefðu einnig velt fyrir sér
þeim bilastæðisvanda sem svona
hús skapar. Besta lausnin á hon-
um væri sú að leigja lika stórt
port, sem Eimskip á og er aö
mestu hætt að nota, austan
Vatnsstigs. Fengist það ekki væri
kostur á ýmsum stórum bila-
stæöum utan skrifstofutima, við
Rikið á Lindargötu, við Linda-
götuskólann gamla og við Vita-
torg.
Nú hefur það gerst að
Reykjavikurborg hefur tekiö
áðurnefnt port á leigu. Þar er
ætlunin að hreinsa til og komaupp
bflastæðum. Er það ásamt bila-
stæðunum i kjallara væntanlegs
Seðlabankahúss liður ilausn bila-
stæðisvanda miðbæjarins. En þar
með ætti vandi menningarmið-
stöðvarinnar lika að vera leystur.
Að öðru leyti fer lftið fyrir af-
skiptum borgarinnar af Skúla-
skála. Vonandi gripa borgar-
fulltrúar þó við sér þegar frum-
kvæði einstaklinga er komið til.
Hlýtur það að teljast sjálfsagður
hlutur að borgin hlaupi undir
bagga með að koma húsinu upp
og taki einhvern þátt i rekstri
þess þegar þar að kemur.
Ein stofnun tengd borginni
renndi hýru auga til Skúlaskála á
siðasta ári. Það var Leikfélag
Reykjavikur sem hafði hug á að
fá húsið lánað undir sýningar á
Sölku Völku. Þá var húsið fullt af
drasli og þótti ekki svara kostnaði
að gera það i stand fyrir eina upp-
færslu.
Eimskip
til ituskið
Þórður Magnússon, fram-
kvæmdastjóri fjármálasviðs
Eimskipafélagsins,sagði i spjalli
við HP að búið væri að ræða við
ýmsa aðila um leigu á húsinu, en
ekkert væri enn afráðið. Hins
vegar hefðu þeir aðilar sem að
ofan eru nefndir enn ekki settsig i
samband viö félagið. Þeir væru
hins vegar reiðubúnir að ganga til
samninga um að leigja hvort sem
er allt húsið eða hluta þess og
kæmi starfsemi af þessu tagi eins
til greina og annað.
Ekki sagði Þórður að ákveðið
væri til hve langs tima húsið yrði
leigt, en ekki væri hægt aö sjá það
fyrir núna aö Eimskip þyrfti á þvi
að halda. Hæpið væri að húsið
yrði notað aftur sem vöru-
geymsla, þvi starfsemi Eimskips
væri öll að flytjast inn i Sunda-
höfn.
Nú veröur farið aö rýma húsið
ogá því að vera lokið með vorinu.
Þá er ekkert þvi til fyrirstöðu að
húsinu verði breytt i félags- og
menningarmiðstöð. En um slika
miðstöö veröur að skapast breið
samstaða áhugahópa, félagssam-
taka og borgaryfirvalda. Náist
hún er hægt að slá margar flugur
i einu höggi: leysa hluta þess
vanda sem unglingar borgar-
innar eiga i, koma upp góðri að-
stöðu til alls kyns menningar-
starfsemi sem nú á i húsnæðis-
hraki og leggja fram verulegan
skerf til að auðga mannlif og
menningu borgarinnar.
eftir Þröst
Haraldsson