Helgarpósturinn - 30.04.1982, Page 4

„Ég er enginn útspekúleraður
pólHíkus”
NAFN: Páll Pétursson HEIMILI: Höllustaðir, Austur-Húnavatnssýslu STÖRF: Bóndi og
alþingismaður HEIMILISHAGIR: Giftur Helgu Ólafsdóttur og eiga þau þrjú börn
BIFREIÐAR: Blazer, Volkswagen og gamall Willys station ÁHUGAMÁL: Með hrossadellu
Blönduvirkjun var ofarlega á baugi 1 þessari viku sem og mörgum öðrum vikum I vetur. Eftir margra
mánaða þref á Alþingi og heima i héraði hillir loksins undir lausn á málinu og má búast viö þvf að Al-
þingi samþykki iög um Blönduvirkjun áður en sumarleyfi þingmanna hefst I næstu viku.'
Undir það síðasta var einkum beðið eftir að Framsóknarfiokkurinn tæki afstöðu til málsins. Það gerö-
ist á mánudaginn var þegar þingflokkur Framsóknar samþykkti einróma ályktun þar sem lýst var
stuöningi við Blönduvirkjun, mcð þvl skilyrði þó að ef gera ætti stærra miölunarión en sem næmi 220
gigalitrum þyrfti aö leggja það i dóm Alþingis. Sú virkjunarleið sem Iönaöarráöuneytið og fimm af scx
hreppum sem land eiga að virkjunarsvæðinu höfðu orðið ásátt um gerir hins vegar ráð fyrir 400 giga-
litra miðlunarlóni.
í andófinu gegn virkjunarleið I scm svo er nefnd hefur borið meira á Páli Péturssyni bónda á Höllu-
stööuni og formanni þingflokks Framsóknar en öðrum mönnum. Þegar Helgarpósturinn falaðist eftir
viötali viö hann I vikunni færðist hann undan i fyrstu, sagði að málið væri enn ekki til lykta leitt og á við-
kvæmu stigi. Aö morgni fimmtudags þótti honum þó alit I lagi aö ræða viö blaðið. Páli Pétursson er I
yfirheyrslu.
— Ég vil nú byrja á aö segja að
ég er ekki alls kostar sáttur við að
vera I yfirheyrslu. Ég er nefni-
lega ekki sekur, ekki einu sinni
grunaður. Það má segja að ég sé
hafinn yfir allan grun.
— Ertu ánægður með þá lausn
sem nú blasir við?
— Já, ég er mjög ánægður. Það
sem af er hefur verulega áunnist
þó ég gæti hugsað mér betri úr-
slit. En það er tvimælalaust feng-
ur að þvi sem gerst hefur i mál-
inu.
— Nú segir Steingrimur Her-
mannsson aö Framsóknarflokk-
urinn setji það ekki fram sem
skilyrði að ekki verði farið með
lónið upp fyrir 220 gigalitra. Er
ekki bara verið að stíga tvö litil
skref i stað eins stórs? Verður
ekki farið upp i 400 gigalitra þeg-
ar allt kemur til alls?
— Maöur hefur náttúrlega
enga tryggingu fyrir þvi hvaö
kann að gerast einhvern tima i
framtiðinni. En ég er ekki alveg
dús við þann skilning sem Stein-
grimur leggur I samþykkt þing-
flokksins. Mér finnst óviturlegt að
gera stærri stiflu en á að nota og
leggja þannig út i meiri fjár-
magnskostnað en þörf er á. Þaö
er hins vegar allra hagur að
byggja trausta stiflu. En það er
nú lagt i vald Landsvirkjunar
hvort hún undirbýr stærri stiflu
en 220 gigalitra. Ég hef ekki trú á
að fariö verði með hana upp i 478
metra (sem er hæð á efri brún
stiflu yfir sjávarmáli miðað við
400 gigalitra lón). Mitt samþykki
var bundið þvi skilyrði.
En það eru nokkur atriði i þess-
ari samþykkt þingflokksins sem
mig langar að itreka. 1 fyrsta lagi
er þar lögö áhersla á aö Blöndu-
virkjun verði fyrst i virkjanaröð-
inni. 1 öðru lagi telur þingflokkur-
inn það mjög mikilvægt að ná
samkomulagi allra aðila um
virkjunina, þvl deilur geta valdið
seinkun og orðiö dýrar. 1 þriöja
lagi er bent á aö forsendur fyrir
orkuspá eru mjög veikar, það
hafa t.d. ekki verið gerðar neinar
áætlanir um orkufrekan iðnað.
Min persónulega skoðun er sú að
það hafi ekki sýnt sig að orkusala
til stóriðju borgi sig. En þetta
þýðir að ekki liggur fyrir aö þörf
sé á svo stórri miðlun sem um
hefur verið rætt. Það hefur heldur
ekkert komið fram sem segir að
þessi miðlun geti ekki verið ann-
ars staðar. Af þessum ástæðum
lögðum við til að hafist yrði handa
á 220 gigalitra virkjun. Ef mönn-
um dytti það i hug siðar að stækka
hana er það háð samþykki Al-
þingis.
Auk alls þessa viljum við að
Landsvirkjun taki sem fyrst við
framkvæmdum viö Blönduvirkj-
un. Þegar orkulög voru samþykkt
á sinum tima var þvi klúörað inn i
þau að Rarik skuli fara með um-
boð Landsvirkjunar þar til samn-
ingar um virkjun hafa tekist.
Rarik er fyrst og fremst heild-
sölufyrirtæki og þvi óeðlilegt að
það sé að standa i þvi að reisa
meiriháttar orkuver. Viö höfum
þess vegna verið að tala við menn
sem ekki koma til með aö bera
ábyrgð á verkinu, menn sem i
einhverju klaufalegu millibils-
ástandi reka erindi ráðherra en
eru ekki réttu mennirnir til að
tala við.
Við framsóknarmenn teljum
rétt að eitt fyrirtæki sjái um
byggingu og rekstur orkuvera
landsins og þar er Landsvirkjun
ákjósanlegasti aðilinn, þvi þar er
samankominn kjarni tækni- og
verkfræðingastéttarinnar. Auk
þess hefur Landsvirkjun sýnt að
hún metur mikils kurteislegt
samkomulag við það fólk sem hún
þarf að eiga samskipti viö.
— Þú ert þá ekki sammála
þeirri túlkun að þingflokkurinn
hafi einungis verið að bjarga and-
liti Páls Péturssonar?
— Nei. En að sjálfsögöu eru
þingmenn Framsóknarflokksins,
sem og annarra flokka, persónu-
legir kunningjar minir og ég finn
fyrir góövild þeirra I minn garð.
En i þessu máli er um allt annað
aö ræöa en mina persónu. Þarna
er tekist á um afstöðuna til lands-
ins sem sliks. Það skiptir þjóðina
miklu hvernig farið er með llfrik-
ið og með þvi að gera stiflu á Ref-
tjarnarbungu er hægt að bjarga
1600 hekturum af algrónu landi
undan vatni. Það er ekki hrist
fram úr erminni að græöa upp ör-
foka land i staðinn fyrir það.
Þeim kostnaöi er hins vegar
sleppt i þeim dæmum sem menn
hafa verið að leika sér með að
undanförnu.
Með þeirri lausn sem nú er að
verða ofaná er þvi bjargaö 29%
þeirra 56 ferkilómetra gróins
lands sem til stóö aö sökkva,
amk. um nokkra framtíð. Viö get-
um ekki bundið hendur komandi
kynslóða ef þær ætla að ana út i
einhvern óvitaskap, en þær þurfa
ekki að álasa okkur.
Mér finnst það alveg hlálegt
þegar menn eru aö breiða sig út i
fjölmiðlum eða á Alþingi, slefandi
af hræsni, um að greiöa skuld
genginna kynslóða með land-
græöslu og peningaaustri i áburð
og frædreifingu, á sama tima og
þeir ljá máls á aö eyða að óþörfu
miklu stöðugra gróðurriki en
nokkur mannshönd getur búið til.
Hér er verið að tala um 0,24% af
öllu gróðurlendi landsins svo
þetta er ekkert smámál. Við þurf-
um að nýta okkar auðlindir
hverja með öörum og ekki
gleyma neinni þeirra.
— En áttu von á aö heimamenn
sætti sig við þessa lausn?
— Það er nú ekki séð fyrir end-
ann á málinu svo ég get ekki full-
yrt neitt, auk þess sem ég get ekki
talað fyrir alla. Ef mönnum
skrikar ekki fótur á næstu dögum
sýnist mér liklegt aö hér sé fund-
inn prýðilegur grundvöllur fyrir
skynsamlegt samkomulag. En
það er enn hægt að eyöileggja
möguleikann á sliku samkomu-
lagi með þjösnaskap og ribbalda-
hætti.
— Þótt málið snúist um nátt-
úruvernd er þá ekki af þvi dálitið
hreppapólitisk lykt?
— Jú, það má áreiðanlega
finna i þvi dágóðan slatta af
hreppapólitik. Það hefur töluvert
veriö gert af þvi að egna eina
sveit á móti annarri og lævisleg-
um brögðum beitt til að eyði-
leggja samstöðu manna sem
raunverulega vildu það sama.
Það hafa blandast inn i málið
pólitisk trix, mönnum hefur t.d.
dottiö það i hug að með þvi að
koma höggi á mig kæmu þeir
höggi á Framsóknarflokkinn.
Þeir hafa lika spekúlerað i aö
breyta valdahlutföllunum i þessu
samfélagi fyrir norðan og eins i
þjóðfélaginu og ætlað að notfæra
sér þetta mál til þess.
Ég hef hins vegar ekki látið það
hafa áhrif á afstöðu mina þótt
menn þættust finna höggstað á
mér. Ég hef gert þaö sem ég hef
talið mig þurfa að gera. Svo má
deila um það hvort ég hafi alltaf
gert það rétta á hverjum tima. En
þetta er ekki neinn privatslagur
hjá mér, það hefur fjöldi manns
staðið i þessu með mér og margir
framar þó ég hafi haft aðstöðu til
aö láta i mér heyra.
— Hverjir voru þaö sem vildu
breyta valdahlutföllunum?
— Ég veit ekki hvort ég á aö
nefna einhver nöfn eins og málin
standa. Þeir verða að taka þetta
til sin sem eiga. En ég vil undir-
strika það að samherjar minir
eru ekki allir framsóknarmenn,
meðal þeirra er fjöldi manna úr
öðrum flokkum, m.a.s. áhrifa-
menn og þeir hafa lagt fram
heilladrjúgan skerf.
—■ Nú lentir þú i oröasennu við
Kaupfélag Austur-Húnvetninga.
Er ekki hættulegt fyrir þingmann
Fra msóknar að komast upp á
kant við kaupfélagsvaldiö?
— Ég á ekki i deilum við hinn
almenna kaupfélagsmann i Aust-
ur-Húnavatnssýslu og milli min
og sumra stjórnarmanna kaupfé-
lagsins rikir góður vinskapur,ég
segi ekki samstarf. En ég er
frambjóðandi Framsóknar-
flokksins.ekki Kaupfélags Aust-
ur-Húnvetninga og ég minnist
þess ekki að það hafi stutt mig
sem slikt.
— Hvernig metur þú stöðu þina
i kjördæminu eftir þessi átök?
— Ég geri mér enga grein fyrir
henni, en heldur enga rellu út af
þvi. Ég datt inn i þingmennskuna
á sinum tima án þess að hafa bar-
istfyrir þvi. Ég er fyrst og fremst
bóndi og get hætt þingmennsku
þegar kjósendur vilja ekki gefa
mér umboð lengur. En þetta um-
boði meðhöndla ég eftir þvi sem ég
hef skynsemi til. Ég er ekki að
spekúlera i stöðu minni meðal
kjósenda, hún er breytileg eins og
vindurinn.
— En hvernig stendur þú i
flokknum?
— Það er eins með það, staða
min þar verður að ráðast. Ég veit
ekki um neina valdabaráttu innan
flokksins.amk. tek ég ekki þátt i
henni. Ég er enginn útspekúler-
aöur pólitikus.
— Hefur þessi deila haft áhrif á
stjórnarsamstarfið eða breytt
þinum viðhorfum til stjórnarinn-
ar?
— Þetta mál hefur vitaskuld
verið heilmikið viðfangsefni fyrir
stjórnina. Viðhorfin breytast frá
degi til dags en Blöndumáliö hef-
ur ekki breytt viðhorfi minu til
stjórnarsamstarfsins i grundvall-
aratriðum. Ég þekkti þessa menn
— ráðherraklikuna — fyrir og
vissi hver viðhorf þeirra voru á
hverjum tima. En það skiptir
höfuðmáli fyrir mig hver niður-
staðan varð hjá Framsóknar-
flokknum og á Alþingi. Stjórnir
koma og fara, en Alþingi varir og
Framsóknarflokkurinn lika.
— Nú eru ýmsar blikur á lofti i
kjara- og efnahagsmálum, áttu
von á þvi að stjórnin lifi þá glimu
af?
— Eins og Storm P. sagöi þá er
erfitt að spá og sérstaklega um
framtiðina. Blanda hefur tekið
hug sumra ráðherra ansi fanginn
en nú þegar hún er frá gefst þeim
vonandi tóm til að sinna sinum
embættum. Mér ógnar hvernig
farið hefur veriö með timann i
landbúnaðarmálum. Þar hefur
verið látið flatreka siðan Stein-
grimur lét af störfum haustið
1979. Og mér list ekki á þróun
efnahagsmála á siðustu mánuð-
um. Við náöum góðum árangri i
fyrra en nú óttast ég að menn hafi
ekki dug til að gera þaö sem gera
þarf. Það er meginmálið að þeir
verkamenn sem fengnir eru til
verka standi i stykkinu. Við styöj-
um þá ekki til þess eins að leyfa
þeim að bæla ráðherrastólana.
En ég vil engu spá um hve lengi
stjórnin lifir.
— ÞH.
eftir: Þröst Haraldsson
mynd: Olafur Lárusson