Helgarpósturinn - 28.05.1982, Blaðsíða 9

Jfek
\c^fi irinn ^óstúdagúr 28. maí 1982
Hver er
sniUingur?
„Maðurinn er algjör snill-
ingur” heyrist oft sagt — jafnvel
of oft. Nú til dags er þetta orð
noiað um hina og þessa, og
margir eru snillingar i hinu og
þessu. En hinir eiginlegu snill-
ingar, þeir eru fáir. En hvað er
snilli?
Flettum upp i bók Matthiasar
Jónassonar, Mannleg greind.
Þar segir: „Gleggst auðkenni
snilli er sköpunarþrá og
sköpunarmáttur: þvi er
sköpunargáfan samþætt henni
órjúfanlega. Og imyndunarafl
er einn meginþáttur sköpunar-
gáfunnar. Sú hugarsýn, sem
imyndunarafl snillings bregður
upp fyrir vitund hans, tekur hug
hans fanginn, kveikir honum
ástriðu og eldmóð að raunhæfa
hana — i listaverki, visinda-
kenningu eða trúkerfi. Þar sem
slik hrifning sprettur úr djúpi
ástriðumagnaðs vilja og sam-
einast afburðahæfileikum,
þróast snilligáfa”.
Mata Hari, njósnarinn og dans-
meyjan fræga, ferðaðist oft með
I Austuriandahraðiestinni.
Austurlandahraðlestin er lik-
lega frægasta lest allra tima. Um
hana hafa verið skrifaðar bækur
og gerðar ótal kvikmyndir.
Andrúmsloft lestarinnar þótti
lævi blandið, enda margir farþeg-
anna vopnasalar eða njósnarar,
eins og sú fræga Mata Hari. En
þetta var i gamla daga. Lestinni
hrakaði með árunum og fyrir
nokkrum árum var hún tekin úr
umferð. Núna stendur hins vegar
til að skella henni á teinana aftur
og fer hin nýja Austurlandahrað-
lest sina fyrstu ferð á morgun,
laugardaginn 28. mai.
Ferðin verður þó ekki farin frá
Paris til Istambul, heldur frá
London til Feneyja um Paris.
Lestin verður gerð aítur að þvi
lúxusfarartæki sem hún var og
allt verður I upprunalegri mynd.
Það er bandariskt fyrirtæki, sem
stendur fyrir endurreisn lestar-
innar, og meðal gesta i jómfrúar-
ferðinni verða Roger Moore,
Michael Caine, og Liza Minelli.
Farmiðinn aðra ieiðina l'rá Paris
til Feneyja i eins manns klefa
kostar svo eitthvaö á fjórða þús-
und krónur.
Miljón myndir eða fleiri
Ljósmyndasafnið heitir safn,
sem stofnað var I Reykjavík á
siðasta ári. Tilgangur þess er
m.a. að varðveita og skrá gamlar
ljósmyndir og annast hvers konar
þjónustu viðnotendur ljósmynda.
Gluggapósturinn haföi sam-
band við ívar Gissurarson starfs-
mann safnsins og spurði hann
hverjar væru elstu ljósmyndir
sem vitað er um, að Islendingur
hafi tekið hér á landi.
„Þetta er allt frekar óljóst en
það er mjög liklegt að séra Helgi
Sigurðsson frá Jörva og siðar
prestur á Melum i Melasveit hafi
tekið fyrstu ljósmyndirnar, sem
teknar hafa verið á Islandi”,
sagði Ivar.
Helgi kom til Islands árið 1846,
frá Kaupmannahöfn, þar sem
hann stundaði nám. Hann
notaðist við svokallaðar
daguerrotýpur eða sólmyndir,
eins og þær eru kallaðar á is-
lensku, en það eru myndir, sem
teknar eru á silfraða koparplötu.
Elstu myndir Ljósmyndasafns-
ins eru hins vegar nokkuð yngri
eða frá árinu 1887. Það eru frum-
myndir Liwingston Learmonth,
sem teknar voru i Reykjavik og
viðar.
tvar sagðist ekki hafa ná-
kvæma tölu yfir fjölda mynda i
safninu en liklega væru þær
myndir, sem eru númeruð eintök
nærri 350 þúsund og alis væru
myndirnar kannski þrefalt fleiri
en undir eitt númer heyra
kannski fimm myndir af sama
viðfangsefni.
•• 'i
- jsjsjjj
.. ........
tvar Giss-
urarson
með gaml-
ar myndir
á ljósa-
borðinu i
L j ó s -
mynda-
safninu.
Hús Þórðar Zoéga við Vesturgötuna. Myndina
tók Tempest Anderson árið 1890.
Bækistöðvar Gramms við Vesturgötu 53 b. Allir velkomnir.
Gramm á Vesturgötunni:
„ALLIR VELKOMN-
IR AÐ KÍKJA’7
— segir Ásmundur Jónsson hjá út-
gáfufyrirtæki Purrksins
Vestarlega á Vesturgötunni,
nánar tiltekið númer 53b, er
starfrækt fyrirtækið Gramm,
sem i hugum margra tengist
Purrknum. Til þess að vita nánari
deili á fyrirtæki þessu, hringdi
llelgarpósturinn i Asmund Jóns-
son, starfsmann Grammsins og
spurði hann fyrst hvað Gramm
væri.
„Það er skráð i'yrst og fremst
sem útgáfuíélag, og er með önnur
verkefni, sem þvi tengjast. Við
höfum fyrst og fremst verið i út-
gáfu með Purrk Pilnikk og það
hefur verið mikil vinna i kringum
hljómsveitina”, sagði Ásmundur.
önnur útgáfuverkelni Gramms
á næstunni sagði Ásmundur vera
breiðskifu með allsherjargoðan-
um Sveinbirni Beinteinssyni, og
er hún væntanlega i næsta mán-
uði. Þá er hljómsveitin Jonee-
Jonee i upptökum þessa dagana
og er 12 tommu 45 snúninga plata
væntanleg frá þeim i lok júni eða
byrjun júli.
Gramm stendur einnig fyrir
innflutningi á hljómplötum og er
það hliðstætt þeirri útgáfustarf-
semi, sem fram fer, auk þess,
sem fyrirtækið flytur einnig inn
djassplötur l'rá merkjum eins og
Steepla Chase i Danmörku, ECM
i Þýskalandi og Biack Saint á
ltaliu. Einnig eru íluttar inn bæk-
ur, og þá einkum „svartar bók-
menntir” eins og Ásmundur orð-
aði það, einkum bækur ei'tir rit-
höfunda lrá Jamaica, menn eins
og Linton Kwesi Johnson.
„Mér finnst þetta tengjast
djassinum og svartri menningu,
sem er litt þekkt hér á landi. Það
á sér stað mikil gerjun meðal
fólks i þriðja heiminum, sem
menn átta sig ekki á hér”, sagði
Ásmundur.
Grammarar vinna einnig að þvi
að koma eigin framleiðslu á
markað erlendis og eru þeir
komnir i samband við breska fyr-
irtækiðCrash Records, sem hefur
dreift nýjustu plötu Purrksins i
Bretlandi og viðar og er stefnt að
þvi, að allt rokkelni lrá Grammi
komisti dreifingu erlendis i gegn-
um Crash Records.
En Gramm er ekki bara útgáfa
og innflutningur, þvi samhliöa
reka þeir smá verslun i húsnæði
sinu.
„Það er öllum lrjálst að kaupa
sem koma hingað, og allir eru
velkomnir að kikja á það, sem viö
höfum upp á að bjóða”, sagöi As-
mundur Jónsson hjá Grammi.
Vonin
sem
Allir menn ciga mæður, þótt
faðerni sumra sc nokkuð ú reiki.
Já, meira að scgja illmenni eins
og Adolf Hitler, sem landsmenn
fylgjast nú með á sjónvarps-
skjánum sinum, eiga lika sinar
mæður. Móðir Hitlers hét Klara
Pölzl Hitler og segir sagan, að
hún hafi verið einföld og ómennt-
uðstúlka af Bæjaralandi.
Átjánára réðst hún til Starfa
hjá frænda sinum, Alois Hitler, og
varð ástmey hans og siöar eigin-
kona. Aður en Adolí fæddist, eign-
aðist hún þrjú börn, sem öll létust
i æsku, og var Klara aiitaf hrædd
um lif Adolfs. Hjónaband Klöru
var engin dans á rósum og voru
allar vonir hennar bundnar við
Klara Pölzl Hitler, móöir Adólfs.
Brást sonurinn vonum hennar?
brást?
soninn. Þegar hún svo lést af
krabba árið 1908 varð Adolí yfir-
bugaður af harmi. Hvort móðir
hans hefði orðið ánægð með hann,
ersvoannaðmál.
í kjölfar Leifs heppna
Norski heimskautafarinn
Ragnar Thorseth ætlar aö standa
fyrir heimssiglingu voriö 1983.
Það væri svo sem ekki i frásögur
færandi, ef hann ætlaði sér ekki
að gera það i eftirlikingu af
Skuldelev vikingaskipinu, en
Ragnar telur að Leifur heppni
hafi notað þvilikt skip i Ameriku-
ferð sinni foröum daga. Skipið
verður 56 feta langt og hefur
Ragnar þegar fengið rúma eina
milljón króna i styrki og gjafir til
fyrirtækisins. Á næsta ári er
meiningin að fara til Norður-
landa, Englands og Norður-
Evrópu. Arið eftir ætlar hann að
sigla til Ameriku og áriö 1985
stendur til að sigia^ umhverfis
jörðina.
Vefið > inýj. ( relkomin j veiðivörudeildinQ okkar Athugið: Veiðileyfi fást hjá okkur, jislholtsvatn, Kleifarvatn, Djúpavatn.
W! |p|§| (P«? i l'Á. - i \\k' \ 1,:^: f Wk i lö'l 1 11 - JHfckjL C, | t • t pQ m'.Jfl\ Jh|. fi h' ‘' > yHi g ÍS *• ■■ ■ :; • ■ .; i %•- .
Dafwa MITCHELL S’&zÁerSfieÆ/u ^-^g^yVerslið hjá fagmanni GRENSÁSVEGl 50 108 REYKJAVÍK SÍMI: 31290 Opið á laugardögum kl. 9—12.