Helgarpósturinn - 24.11.1983, Blaðsíða 7

Vændi í
Reykjavík
Síðari grein

Blíða
fyrir
dóp
eftir Egll Helgason
Greinin sem hér fer á eftir er sjálfstætt fram-
hald af grein sem birtist í síðasta Helgarpósti
um miðaldra vændiskonu sem hefur komið
sér þœgilega fyrir í hási í gamla bœnum og
stundar þar þessa iðju sína eins og hverja aðra
vinnu. Nú skyggnumst við undir steininn og
vekjum athygli á vandamáli sem lítið hefur
farið fyrir hérlendis, en þeim mun meira í
nágrannalöndunum — vœndi unglinga. Þar
hefur víðast hvar mátt greina ákveðið munst-
ur eða ferli: með aukinni fíkniefnaneyslu sem
krefst sífellt meiri fjárútláta verða góð ráð dýr
til að verða sér úti um fé til eiturlyfjakaupa og
þá er oft nœrtœkt ráð að grípa til þess að selja
sinn eigin líkama. Fíkniefnaneysla fœrist mjög
í vöxt hér á landi og því er kannski ekki óeðli-
legt að álykta að hið sama geti oröiö uppi á
teningnum hér. í eftirfarandi grein kemur
fram að sú er raunin. Helgarpósturinn hafði
áreiöanlegar spurnir af að minnsta kosti
þremur stúlkum sem stunda vœndi í einhverri
mynd. Heimildamenn blaðsins í þessu máli
eru aö mestu leyti ungt fólk, unglingar sem
eiga greiðan aðgang að því sukksama mann-
lífi sem dafnar í kringum skiptistööina á
Hlemmtorgi.
...Einusinni hafði ógeðslegur kall
boðið þeim stuð og pening ef þeir
redduðum honum píu en hún varð
að vera ókynþroska pældíðí
ókynþroska og þeir höfðu sagt að
þeir vildu fyrst fá í nokkrar pípur
og kallinn fór með þá uppá hótel-
herbergi sem hann var með og gaf
þeim að reykja en þeir létu hann
alltaf fýra þangaðtil hann koxaði,
þá rændu þeir hann....
Ofanskráð er tilvitnun úr nýrri
bók, Beðið eftir strætó eftir Pál
Pálsson; bók sem fjallar um mann-
lífið, sukklífið, unglingalífið í
kringum skiptiskýlið á Hlemmi,
og er byggð á samtölum við sjálfa
unglingana sem þar halda til.
Unglinga sem eru flestir upp á
kant við þjóðfélagið, eins og sagt
er. Samkvæmt skáldlegri skil-
greiningu Megasar mundi „ógeðs-
legi kallinn" í frásögninni líklega
fylla flokk svokallaðra „krókó-
dilamanna," en flestum mun í
fersku minni þegar atferli þeirra
komst í hámæli síðastliðinn vetur
og vor. Ef einhver ekki man, þá er
eðli krókódílamanna að aka um í
nóttinni á höttum eftir unglings-
stelpum, sem þeir reyna að lokka
upp í bíla sína. Óviljugar væntan-
lega í flestum tilvikum.
Unglingavændi — sannarlega
alvarlegt vandamál í nágranna-
löndunum, til dæmis í nánd við
Karl Jóhannsgötu í Osló og við
Banhof Zoo í Berlín, eins og frægt
varð af bókinni og bíómyndinni
Dýragarðsbörn, og þó oftast tengt
neyslu eiturlyfja; áfengis, hass,
amfetamíns, heróíns og svo fram-
vegis. Eftirspurnin eftir ungum
stúlkum og jafnvel börnum er líka
alltaf næg — fyrir því sér hálfært
hvatalíf Vesturlandabúans. Og í
framhaldi af því og umræðunni
um krókódílamennina má líta í
eigin barm. í grein í nýlegum
Helgarpósti kom berlega fram að
sala og neysla sterkra fíkniefni
færist mjög í vöxt hér á landi eins
og víðar í okkar heimshluta, jafn-
vel svo nánast er hægt að tala um
flóð. Og hvað þá með fylgifiskana,
eða öllu heldur fylgikvillana — er
ekki rökrétt að álykta að þeir
komi í kjölfarið, til dæmis ungl-
ingsstelpur sem stunda vændi til
að fjármagna kaup á eiturlyfjum?
— Unglingavændi er útbreitt er-
lendis, verður það
einnig raunin hér?
Áreiðanlegar heimildir Helgar-
póstsins segja að slíkt sé einmitt
farið að gera vart við sig í Reykja-
vík, einkum í tenglsum við það
sukksama mannlíf sem blómstrar
í nágrenni biðskýlisins á Hlemm-
torgi. Opinberir aðilar sem Helg-
arpósturinn talaði við sögðu flestir
sömu sögu — Útideildin, Ungl-
ingaathvarfið, fíkniefnalögreglan:
þar hafa menn heyrt af slíku at-
hæfi, beint eða óbeint, þótt mál af
þessu tagi hafi enn ekki komið inn
á borð hjá þessum stofnunum.
Einstaklingar sem þekkja vel til
unglingamála tóku í sama streng.
Heimildamanneskja okkar ein,
stúlka sem vann í biðskýlinu á
Hlemmi í vor en er nú hætt, segir
að starfsfólkið þar hafi talsvert
orðið vart við ungar stúlkur sem
dvöldu löngum stundum í skýlinu,
en áttu það til að hverfa annað
veifið í fylgd með hinum og þess-
um karlmönnum, stundum eldri
mönnum. Ekki treysti hún sér til
að dæma um það hverjar voru
bara lausar í rásinni og hverjar
stunduðu beinlínis vændi. Þó hafi
ein stúlka, „ósköp venjuleg útlits,"
verið talsvert áberandi fyrir slíkt
háttarlag um tíma.
Páll Pálsson segir að í viðtölum
sínum við unglingana á Hlemmi
hafi hann haft talsverðar spurnir
af hópi unglingsstelpna á aldr-
inum 14-16 ára, sem voru tilleið-
anlegar til að veita blíðu sína fyrir
áfengi, eiturlyf eða smávegis pen-
ingaþóknun. Viðskiptavinirnir
voru að sögn viðmælenda hans
einkum strákar um og undir tvít-
ugu, en einnig voru brögð að því
að eldri menn reru á þessi mið. Á
máli unglinganna sem sækja
þessa staði eru stúlkur sem stunda
slíka iðju kallaðar „dópmellur."
„Herdís" er 16 ára. Hún er dökk
yfirlitum, frekar smávaxin og ör-
lítið þybbin. Að sögn heimilda-
manns Helgarpóstsins selur hún
sig nær daglega til að standa
straum af fíkniefnaþörf sinni. Hún
notar flestöll fíkniefni sem hún
kemst yfir, en sækist helst eftir
amfetamíni, kókaíni, sem er fá-
gætt og óhemju dýrt, og ACH,
sem er mjög sterkt afbrigði af am-
fetamíni. Viðskipti hennar fara
einkum fram innan hóps fíkni-
efnaneytenda og hún tekur gjarn-
an við eiturlyfjum sem greiðslu
fyrir blíðu sína. Verðið sem hún
setur upp er um 800 krónur eða
magn af fíkniefnum sem samsvar-
ar því. „Kúnnana" hittir hún oftast
nær á Hlemmi eða þar í grennd, í
leiktækjasalnum gegnt biðskýlinu
eða á Ásnum, nýjum stað sem er
andspænis lögreglustöðinni. Á
báðum þessum stöðum mun vera
auðvelt að verða sér úti um fíkni-
efni. Þarna heldur hún til mestall-
an daginn í von um að birtist
strákar sem eiga peninga eða dóp.
Viðskiptavinirnir eru oft á svip-
aðri bylgjulengd og hún sjálf, á-
hugasamir um vímur af öllum
stærðum og gerðum, stundum sjó-
menn sem skjóta upp kollinum á
Hlemmi með ómælt áfengi, fulla
vasa af peningum og jafnvel eitur-
lyf. Stöku sinnum er hún líka með
eldri mönnum — „geðfelldari rón-
unum", eins og einn heimilda-
mannna Helgarpóstsins kallar
það. Oftastnær fer hún með við-
skiptavinunum heim eða á gisti-
heimili i nágrenninu, þar sem
mun vera auðvelt að leigja her-
bergi til einnar nætur án þess að
spurninga sé spurt.
„Þórdís," vinkona Herdísar, er
líka 16 ára og gerir út á svipuð mið
og hún. Þórdís er meðalmann-
eskja á hæð og vöxt, með skolleitt
hár, ósköp venjuleg ásýndum
mætti ef til vill segja. Hún selur
líka blíðu sína til að fjármagna
fíkniefnakaup sín, en hefur hingað
til haldið sig nær eingöngu við
hassið. Hún tekur líka 800 krónur
fyrir greiðann, eða samsvarandi
magn af hassi — um tvö grömm.
Hún heldur sig á sömu slóðum og
Herdís og viðskiptavinir hennar
eru af svipaðri gerð; ungir menn
sem koma og fara og svo fáeinir
sem hún hittir oftar.
Eins og geta má nærri sjást
nokkur þreytumerki á þeim stöll-
unum Herdísi og Þórdísi eftir lang-
varandi eiturlyfjaneyslu og sukk-
líf. Þær eru báðar teknar og
Framhald á nœstu síðu
HELGARPÓSTURINN 7