Helgarpósturinn - 24.11.1983, Blaðsíða 23

HRINGBORÐIÐ
Mér langar og ég vill
Veðrið að undanförnu hefur
verið. svo dæmalaust gott hér á
suðvesturhorninu að ég var búinn
að ákveða að skrifa jákvæðan
hringborðspistil. Sú ákvörðun var
meira að segja svo einlæg að mig
dreymdi jákvæðan draum í svefn-
rofunum snemma í morgun, þeg-
ar regnið lamdi þekjuna. Mér þótti
ég vera að tala við Stefán Jökuis-
son morgunhana útvarpsins, og
um það er vekjaraklukkan hristi
mig til daglega lífsins var ég búinn
að lofa Stefáni að gerast aðstoðar-
maður hans við morgunþáttinn —
í jólafríinu. Þarf varla að taka fram
að þrátt fyrir jákvætt svar mitt í
draumnum þótti mér fjarska já-
kvætt að vakna og sannfærast um
að þessu hafði ég einasta Iofað í
draumi og meira að segja engin
hætta á að Stefán hefði verið
staddur í sama draumi því hann
hefur. örugglega verið kominn
niður í Útvarp á þessum tíma og
þar með löngu vaknaður.
En því er ekki að leyna að það
er svolítið erfitt að vera jákvæður
um þessar mundir. Að vísu sé ég i
Mogga dagsins að 53% þjóðarinn-
ar hafa jákvæða afstöðu til verð-
bólgulækkandi aðgerða ríkis-
stjórnarinnar. Þá veit ég að ég til-
heyri enn eina ferðina minnihlut-
anum — og það er vitaskuld já-
kvætt í eðli sínu því minnihlutinn
kvað alltaf hafa rétt fyrir sér. En
það lifir bara enginn lengi á að
hafa rétt fyrir sér. Úr því verður
aldrei góður grautur méls, hvað
þá skynsamlegri næring.
í raun liggur ástæða þessara já-
kvæðu umþenkinga bæði aftar og
dýpra en góðviðrið. Ritstjórinn
nefndi einhvern tíma í framhjá-
hlaupi þann möguleika að taka
upp þátt um íslenskt mál/daglegt
mál í Helgarpóstinum. Eg tók hug-
myndinni svo sem ekkert illa en
kvaðst samt ekki hafa trú á gildi
þess að hleypa af stokkum enn
einum nöldurþætti um méranir og
miganir, þéranir og þiganir, hvað
þá um nauðsyn þess að segja held-
ur en heldur en heldur en. Ég
héldi á hinn bóginn gæti verið
gaman að sjá hvort ekki mætti
skrifa jákvæða pistla um daglegt
mál — þætti með ábendingum um
eitthvað sem væri vel gert, t.d.
þegar einhver úr hinni marg-
skömmuðu blaðamannastétt
skrifaði fallega setningu, ég tala
nú ekki um ef hann dytti niður á
að skrifa sanna setningu. Engir
nema Hemingwayar heimsins
gera kröfu til sönnustu setningar
sem til er.
Síðan þetta bar á góma hef ég
með öðru auganu verið að svipast
um eftir einhverju sem vert væri
að taka á dagskrá svona jákvæðs
málþáttar. Og ég verð að viður-
kenna að þetta mitt auga hefur
ekki átt erindi sem erfiði. Það er
sannast sagna með undrum
hversu fátt er vel — hvað þá
fállega — orðað í íslenskum dag-
blöðum um þessar mundir. En ég
hef ekki gefið upp alla von og lesi
einhver jákvæður „norrænufræð-
ingur“, eins og við heitum þegar á
að skamma okkur, þessar línur
skora ég á hann að bjóða ritstjór-
um Helgarpóstsins lið sitt. Ég
ábyrgist náttúrlega ekki að hann
fái inni, en ég get staðfest að rit-
stjórarnir eru oftast fjarska já-
kvæðir piltar.
En annars er þetta alvörumál
með jákvæðu og neikvæðu af-
stöðuna til tungu okkar. Margoft
stendur hver íslenskukennari sig.
að því að láta eins og fjandmaður
alls sem lifir og hrærist. Hann
stendur eins og refsiguð með
vöndinn á lofti yfir nemendum
sínum, krotandi með rauðu í allt
það sem ekki stæðist kröfurnar
sem Snorri gerði eða Egill, og
hann lætur í sífellu eins og
íslenska sé þá aðeins nýtilegt tján-
ingartæki ef henni er beitt með
snilld þessara manna — nú eða í
versta falli eins og Halldór Lax-
ness héldi á penna.
Þetta er ekkert gamanmál. Við
erum (eða eigum að vera) að segja
unglingum til vegar á vandrötuð-
um brautum tungunnar. Ungling-
um sem vaxnir eru upp við
imbakassa og tölvuspil, amrískar
bíómyndir á síðkvöldum, götumál
jafnaldra sinna á dögum. Og
kvarðinn sem við bjóðum þeim að
mæla tungu sína á er kvarði for-
feðra okkar sem bjuggu við fá-
breytt þjóðskipulag, einhæfa
atvinnuhætti, staddir í einkaver-
öld þar sem ekkert vídeó, öngvar
tölvur né annað slíkt gat truflað.
Skilji nú enginn orð mín svo að
ég vilji hafna hinum fornu fyrir-
myndum (eða ætti ég að skrifa
inum fornum fyrirmyndum?).
Vitanlega get ég eins og aðrir
undrast hvernig nafnleysingjar
okkar, höfundar íslendingasagn-
anna, gátu stundum komist að
orði. Hugsið ykkur bara ef frásögn
sem þessa af sjóhrakningum bæri
fyrir augu í íslensku dagblaði:
Síðan sigldu þeir út úr Eiríksfirði
með gleði mikilli; þótti þeim all-
vænt um sitt efni. Þá velkti úti
lengi í hafi og komu þeir ekki á
þær slóðir sem þeir vildu. Þeir
komu í sýn við ísland, og svo
höfðu þeir fugl af írlandi. Rak þá
skip þeirra um haf innan. Fóru aft-
ur um haustið og voru allmjög
væstir og þrekaðir; koma við vet-
ur sjálfan á Eiríksfjörð.
STR AU M
LOKUR l"
Cut out
LANDSINS BESTA ÚRVAL
STRAUMLOKUR OG SPENNUSTILLAR
í nær allar gerðir bifreiða og vinnutækja
á mjög hagstæðu verði
IjBB -é-m. HABERC ht
Skeifunni 5a. sími 84788.
í dag skrifar Heimir Pólsson
skip hafa á sjó. Og þar að auki
gefst ekki tíminn sem þarf að líða
frá atburði áður en hægt er að
segja frá honum á þessa lund. Þar
þarf ekki einasta sögumaðurinn
umþóttunartíma heldur þarf fjar-
lægðin að vera komin til og hafa
sniðið af frásögninni ailt sem ekki
skiptir máli. Því engum þarf að
detta í hug að þessum orðum hafi
Eiríkur sjálfur sagt frá ferð sinni
og sinna manna þegar nýliðið var.
Þess er engin von að íslenskir
unglingar taki íslendingasögurn-
ar, Eddurnar, jafnvel ekki Halldór
Laxness gild sem fyrirmyndir að
rnáli. Sá sem lifir í andránni líkt og
nemendur íslenskra skóla verður
að fá að skynja og skilja mál sitt
sem hluta af þeirri andrá, hann á
heimtingu á að gengið sé út frá
honum sjálfum, ekki löngu liðnu
fólki í öðrum heimi. Og hann mun
aldrei skilja að tungunni sé voði
búinn þótt sagt sé mér langar í
stað mig langar, mig hlakkar til
jólanna í stað ég hlakka til jól-
anna, þótt hann komist hugsan-
lega með innrætingu alls skóla-
kerfisins og annarra svo langt að
hann spyrji: „Hvort á heldur aö
segja mér langar eöa ég vill?“.
(Eiríks saga rauða). dagblaði? Atburðurinn er óhugs-
Spurningin er bara: Hvernig andi með siglingatækni nútímans
gæti nokkuð í þessa veru birst í 0g því fjölfylktu föruneyti sem
Okbar framlag í verðbólgubaráttunni
Sanitas
SANITAS PILSNER
að ástæðulausui
HELGARPÓSTURINN 23