Helgarpósturinn - 29.03.1984, Blaðsíða 20

SIGILD TONLIST
Islenskt tónverkamet
eftir Leif Þórarinsson
Það er með ólíkindum hvað flutt hefur
verið aí nýjum íslenskum tónverkum í vetur
og maetti segja mér að þetta verði metár
tónskáldskapar hér á lcindi. Á s.l. tíu dögum
telst mér til að flutt hafi verið tæplega
tuttugu ný íslensk tónverk á opinberum
tónleikum og flest í fyrsta sinn. Eru þar
auðvitað þyngstir á metunum tónleikar á
vegum Tónlistarskólans að Kjarvalsstöð-
um, þar sem frumflutt voru þrettán verk
eftir nemendur. Segir það sitt um fjörið í
yngstu kynslóðinni og leiðbeinendum
hennar, með Atla Heimi í broddi fylkingar.
Sinfóníuhljómsveitin frumflutti þá um dag-
inn ásamt Einari Jóhannessyni nýjan klari-
nettkonsert eftir John Speight, sem er ís-
lenskur borgari af breskum uppruna,og svo
var íslenska hljómsveitin með ný verk eftir
Atla Ingólfsson (burtfararprófsnemcmda úr
T.R.) og Pál P. Pálsson í gær eða fyrragær.
Það segir sig sjálft að það er ekki nema
fyrir harðsvíraða atvinnukrítikkera að sitja
undir öllum þessum tónaflaumi. Amatörar
verða að velja úr og er þá oft úr vöndu að
ráða og ræður oftast tilviljun niðurstöð-
unni.
Svo einkennilega vildi til að á þeim
tvennum tónleikum sem undiritaður hcifði
sig á um daginn voru íslensku verkin á báð-
14m eftir Þorkel Sigurbjömsson. Þeir fyrri
voru fyrir sléttri viku í Gamla bíói þar sem
blásarasveit úr Sinfóníunni var að verki
undir stjórn Páls P. Þetta voru tónleikar í
svokallaðri kammermúsíkseríu hljómsveit-
arinnar, en hún virðist vera orðin hálfgert
vandræðabarn vegna skipulagsleysis og
vægast sagt undarlegs efnisvcils. Þarna var
t.d. byrjað á heljarlöngum lagaflokki úr
„Brottnáminu úr kvennabúrinu" sem Jó-
hann Nepomúk Wendt, óbóleikari í Burg-
theater í Vín, útsetti fyrir u.þ.b. tvöhundruð
ámm. Það var skelfilega leiðinlegt uppá-
tæki og ótrúlegt að velja svona vitleysu vit-
andi um alla þá dýrðlegu músik sem Mozart
fmmsamdi fyrir blásarasveitir. Sama verður
að segjast um „Kleine Dreigroschenmusik"
Kurt Weills, sem var lokaverkið, því þessi
lög, sem em einhver flottasta leikhúsmúsik
seinni tíma þegar þau fylgja texta Brechts í
Túskildingsójremnni, em ótrúlega þunn og
lífvana ein og sér í konsertbúningi. Skiptir
varla máli hvort þau em vel eða illa leikin,
þó auðvitað hefði mátt vera meira fútt í
þessu hjá þessum annars snjöllu hljóðfæra-
leikumm og stjórnanda. Ég vona hins vegar
að menn muni, næst þegar þeim dettur
Weill í hug í sambandi við sinfóníu eða
kammertónleika, að hann samdi fullt af
góðum verkum fyrir hvomtveggja. Sama
má segja um annað ,J3rechttónskáld“,
Eisler, sem nú er verið að syngja og leika lög
eftir í „Góða dátanum“ í Þjóðleikhúsinu.
Það var því tónverkið ,Saman“ fyrir 10
blásíira (tvöfaldan kvintett) og píanó eftir
Þorkel sem helst gerir þessa tónleika um-
talsverða og þó má ekki gleyma einleik Ás-
geirs Hermanns Steingrímssoncir á tromp-
et, í „Lied“ eftir Karl Amadeus Hcirtmcmn,
sem var meistaralegur í einu orði sagt. Ekki
þar fyrir að hvorki „Saman“, né kóralfanta-
sían ,Auf meinen lieben Gott“ geta talist til
bestu verka Þorkels og einkennast þau
bæði af fjöldaframleiðsluvinnubrögðum
hans með þrástefjun (ostinato) sem er að
verða dálítið þreytcindi og hugmyndasnauð
ef ekki beinjínis leiðinleg. Kóralfantasíuna
lék Hörður Áskelsson á orgel Kristskirkju á
sunnudaginn og sannaði hann það, sem ég
raunar vissi áður, að hann er einn af okkar
allra snjöllustu organistum, sannkallaður
listamaður. Var aðdáanlegt hvemig hann
stillti Sciman röddum orgelsins, mér liggur
við að segja af glæsilegu látleysi, í verki
Þorkels svo og nítjándualdarmannanna
Regers og Boellmanns og ekki var verra að
heyra hann í barrokkmúsík, sem cildrei hef-
ur rekið hér á fjörur fyrr, eftir Þjóðverjann
Nicolaus Bruhn og Frakkann Guilain.
Hann hafði líka stemmt orgelið, sem oft er
illa falskt af vannotkun og erfiðu loftslagi og
kunna allir hlutaðeigendi honum miklar
þakkir fyrir. Væri óskandi að hann kæmi
sem oftast í Landakot.
POPP
Geggjaðar viðvaranir
eftir Gunnlaug Sigfússon
Madness - Keep Moving
Fáar hljómsveitir hafa notið jafnmikilla
vinsælda í Bretlandi á undanförnum cirum
og Madness. Þeir hafa sent frá sér ótöluleg-
an fjölda af litlum plötum, sem nær allar
hafa fcirið inn á topp tíu.
Það eru heldur ekki margir sem hafa not-
fært sér betur videotæknina. Flestir hafa
víst séð smellnar myndir þeirra í sjónvarpi
og hafa þær tvímælalaust hjálpað þeim til
að ná til fleiri aldurshópa en flestar aðrar
hljómsveitir.
Lengi vel leit ekki út fyrir að Madness
tækist að hrífa Bandaríkjamenn og er
ástæðan einkum talin vera sú að viðfangs-
efni texta þeirra voru ákaflega bresk. í fyrra
tókst þeim loks að koma lagi hátt á lista
vestanhafs og framtíðin virtist bjartari.
Fyrir skömmu bárust þær fréttir að
hljómborðsleikari hljómsveitarinnar, Mike
Barson, væri hættur. í fljótu bragði virtist
því útlitið ekki gott, því hann var líklega
besti hljóðfærcdeikcirinn af þeim og v£ir í
raun sá sem mestu réð , að minnsta kosti í
upphafi. Hann er líka sá meðlimur Madness
sem hefur samið flest hittlögin þeirra.
Ef grannt er skoðað er útlitið þó ekki svo
svart. Á síðustu tveimur árum eða svo, hef-
ur hlutverk Barsons breyst. Hann er ekki.
lengur sá foringi sem hann var. Hinum hefur
farið mikið fram sem lagasmiðum og nú er
svo komið að Barson kemur aðeins nálægt
tilurð tæplega helmings laganna. Sagt hefur
verið að jafnframt þessu hafi hann sífellt
verið að f jarlægjast félaga sína í hljómsveit-
inni.
Barson var þó til staðar við upptöku nýj-
ustu breiðskífu Madness sem nú er nýkom-
in út og heitir Keep Moving. Þeir eru nú
komnir alllangcm veg frá því sem þeir voru
að gera í upphafi. Tónlistin er fyrst og
fremst slípaðri og ef til vill þeirrar gerðcir að
hún geti fallið Bandaríkjamönnum betur í
geð. Galsinn er ekki eins mikill en því fer þó
fjarri að þeir séu orðnir of alvarlegir, sem er
nú eins gott, því hvað væru Madness án
léttleikans og grínsins?
Þegar ég renndi Keep Moving fyrst í gegn,
fannst mér satt að segja heldur lítið til
hennar koma. Hins vegar þurfti ég ekki að
hlusta oft til að gera mér grein fyrir að hér
væri um virkilega góða plötu að ræða. Ég er
nefnilega ekki frá því að þetta sé jafnbesta
plata sem Madness hafa sent frá sér til þessa.
Næstu lög sem Madness senda frá sér á
litlum plötum verða sjálfsagt tekin cif þess-
ari plötu en hvaða lög það verða er eríitt að
segja til um. Ég veðja þó á lög eins og
Samantha, Time for tea, Prospects og Tum-
ing Blue.
Madness hefur verið „hittmaskína" fram
að þessu og ég get ekki séð að á því eigi eftir
að verða breytingar á næstunni. Þeir hafa
með sér mjög færa upptökustjóra, jafnframt
því sem þeir hafa haft lag á því að láta
tónlist sína fylgja því sem er að gerast í
kringum þá, þó án þess að glata sérkennum
sínum.
JAZZ
Aftur blús íReykjavík
eftir Vernharð Linnet
Mikið ósköp er langt síðan við höfum átt
þess kost að hlusta á kolsvartan blús í
Reykjavík. Satt að segja hefur það aðeins
gerst tvisvar og í bæði skiptin var það
Mississippi Delta blúsbandið sem heim-
sótti okkur undir forustu þess ágæta munn-
hörpuleikara og söngvara Sam Myers. Síð-
ast komu þeir hingað í desember 1982, svo
það er rúmt ár síðan hinn lifandi blús hrísl-
aðist um íslenskar æðar.
Nú er von á öðru blúsbandi: San Fran-
cisco blúsbandinu. Það er dálítið meiri
borgarbragur á því en Mississippiliðinu
einsog nafnið ber með sér. Þó starfa böndin
bæði á vesturströndinni og tveir þeirra er
nú skipa San Francisco bandið hafa komið
hingað með Mississippi bandinu. Gítarleik-
arinn og söngvarinn Craig Horton, sem
hingað kom í desember 1981 og bassaleik-
arinn og söngvarinn Larry Young er hingað
kom í desember 1982.
Craig Horton er fæddur og uppalinn í
Pine Biuff í Ankara og hin sterku áhrif
sveitablússins eru augljós í gítarleik hans
og söng. Frá níu ára aldri lék hann á gítar í
kirkjunni heima ásamt foreldrum sínum.
Hann hefur búið á vesturströndinni undan-
farin ár og var einn af stofnendum San Fran-
cisco blúsbandsins og er aðcdsöngvari og
lagasmiður á samnefndri skífu þeirra (TJ
1056) er fengist hefur hérlendis. Meðal laga
hans á þeirri skífu er kraft mikill blús er
nefnist: Icelantic Woman þarsem segir ma.:
I’m gonna get on my telephone and call
15,000 miles away/ Call my Icelantic woman
£md tell her I’m coming home to stay. Þetta
var samið áðuren hann kom til íslands svo
t-ið slæddist inní nafnið.
Að sjálfsögðu er annar gítarleikciri í
hljómsveitinni og syngur hann líka. Sá er
Warren Cushenberry, sem er frá Louisiana
einsog Leadbelly. hann hefur lengi búið á
Vesturströndinni og hljóðritað með blús-
köppum á borð við Slim Harpo og Guitar
Slim. Hann hefur aldrei sótt Evrópu heim
áður.
Ekkert blúsband af þessari tegund getur
verið án munnhörpuleikara. I San Francisco
bandinu leikur Gene Pittman á munnhörpu
og syngur einnig. Hann er gjaman kallaður
Bird Legs og hefur verið með eigin hljóm-
sveit árum saman og leikið í San Francisco
og þarum kring. Hann blæs í munnhörpuna
í stíl Sonny Boy WiIIiamsons og Sonny
Terrys og er ekki leiðum að líkjast.
Larry James er bassaleikari sveitarinnar
og syngur einnig ágætlega einsog þeir
muna er hlustuðu á Mississippibandið er
það var hér síðast, trommciri er svo Robert
Denegal og hefur hann ekki áður gist í
Evrópulandi.
Það er hörkulið sem leikur í þessu bandi
og er ekki að efa að það verður heitt í kol-
unum í Sigtúni sunnudagskvöldið 1. apríl.
Blúsunnendur eru fjölmargir á íslandi og
þeir kunna að meta þann kraft og eld er
stafar frá góðu blúsbandi.
Svona í Iokin er rétt að geta þess að skífa
með Mississippi Delta blúsbandinu hefur
fengist í hljómplötuverslunum hér, er það
skífan Chromatic Harp þar sem Sam Myers
er í framvarðasveitinni. Auk þess hefur ver-
ið til skífa með þeim ágæta söngvara og
gítarleikara Cooi Papa, en hann kom hingað
með Mississippibímdinu í seinni heimsókn
þess.
20 HELGARPÓSTURINN