Helgarpósturinn - 17.05.1984, Blaðsíða 17

LISTAPÓSTURINN
7
’68-maðurinn í leit að
bláum blómum
Stúdentaleikhúsið með hressandi framlag til
Listahátíðar
Sextíuogáttamaðurinn gengur
aftur á sviði Stúdentaleikhússins
undir miðjan júnímánuð. Hcinn er
orðinn þrjátíu og sjö ára gamall, en
er ern vel og minnugur blómatím-
ans þegar hann lék lausum hala í
ástum og pólitík. Og reykti meira
en sígarettur.
Þetta er leikrit. Edda Björgvins-
dóttir og Hlín Agnarsdóttir luku
við að semja það fyrir fáeinum
dögum. Þær ákváðu 'að skíra af-
kvæmið „Láttu ekki deigan síga,
Guðmundur." Það er þessi Gvend-
ur sem er sextíuogáttamaðurinn.
Og hann verður framlag Stúdenta-
leikhússins til Listahátíðar í næsta
mánuði.
Þórhildur Þorleifsdóttir leik-
stjóri var á fullu að æfa stykkið í
gærkveldi. Henni varð þá að orði:
„Þetta verk er fullt af góðum
húmor og á að geta orðið öllum
góður brúnalyftir. Þá kannski eink-
um sjálfri ’68-kynslóðinni sem sér
sjalfsagt sjálfa sig í honum
Gumma. En mikil ósköp, það er
hverjum manni hollt að hlæja eilít-
ið að sjálfum sér.“
Það er létt yfir þessu stykki
þeirra Eddu og Hlínar, eiginlega
má kaila þetta revíu hjá þeim, þvf
efnistökin eru af léttara taginu.
Sextíuogáttamaðurinn sest niður
með syni sínum Guðmundssyni í
upphafi verksins og rifjar upp með
honum hvernig hann hegðaði sér á
þessum blómatíma og hvemig
hann hafi breyst með ámnum, allt
þar til að hann er nú orðinn nærri
fertugur. Þeir feðgar skoða meðal
annars gamalt ljósmyndasafn
Guðmundar frá því á árum áður;
hinar furðulegustu myndir.en það
leikræna við þær er að þær lifna
við á sviðinu, atburðimir sem þær
sýna em leiknir og það cif alls
tuttugu og þremur leikurum sem
koma við sögu utan feðganna.
Já, þetta er mannmörg sýning,
„fjömg og geysimikið sjó,“ sagði
Hrefna Haraldsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Stúdentaleikhúss-
ins, þegar við slógum á þráðinn til
hennar í gær. Hún sagði okkur líka
að það væri mikið cif hljómlist og
söngvum í verkinu og nefndi þá
Jóhann G. Jóhannsson lagasmið og
Þórarin Eldjám skáld sem ábyrgð-
armenn þess hluta leikritsins.
Svo hélt hún áfrcim að tína til
ýmis nöfn. Eins og til dæmis að
Stígur Steinþórsson gerði leik-
myndina, Egill Ámason sæi um
lýsinguna og búningana væm þær
Magga og Ellen að sauma.
Kjartan Bergmundsson verður
sextíuogáttamaðurinn Guðmund-
ur í þessari gimilegu uppfærslu, en
Frá æfingum á sextíuogáttamanninum, en leikritið heitir nú raunar „Láttu ekki deigan síga, Guðmundur".
Þórhildur leikstjóri og Kjartan aðalleikari eru á myndinni. Smartmynd
son hans mun Hilmar Jónsson
leika.
Þetta byrjar alltsaman í Félags-
stofnun stúdenta að kveldi níunda
dags júnímánaðar. Sex sýningar
verða á verkinu á vegum Listahá-
tíðar, en að því búnu hefur Stúd-
entaleikhúsið heimild til þess að
halda svo lengi áfram með sjóið
sem áhorfendur bjóðcist. Hrefna
framkvæmdastjóri þessa fríska
leikhúss segir í lokin: „Ég er mjög
lukkuleg með þetta uppátæki okk-
ar og ákaflega hrifin af stykkinu,
sem er hressandi að mínu viti.“
BOKMENNTIR
Haltu áfram!
ísak Harðarsow RÆFLATESTAMENTIÐ.
Mál og menning 1984. Ljóð, 63 bls.
Það er alltaf heldur ánægjulegt ef bóka-
forlög gefa út bækur af nokkrum metnaði
utan hins hefðbundna bókaflóðs. Þannig er
gleðiefni að fá nú í hendur tvær nýjar ljóða-
bækur efnilegra ungskálda frá Máli og
menningu. í þessum pistli verður að annarri
þeirra vikið og væntanlega hinni (Tvíbreiðu
(svig)rúmi Gyrðis Elíassonar) í næstu viku.
ísak Harðarson var óþekkt skáld þegar
hann vann til viðurkenningar á afmæli Al-
menna bókafélagsins fýrir ljóð þau er birt-
ust í bókinni Þriggja orða nafn (1982). Nú
eykur hann við hæð sína og sýnir ótvírætt
að hann er skáld í þróun, alvarlegt skáld
sem lætur sig samtíð og menningu miklu
skipta, en beinir hugsun sinni þó ekki síst
að hinum sammcinnlega tilvistarvanda nú-
tíðar.
Frjálsræði ljóðsins á síðustu árum leggur
skáldum mikinn vanda á herðar. Ekki svo að
skilja að bundið ljóðform hafi sjálfkrafa
leyst einhvern vanda, en í höndum þeirra
sem með kunna að fara verður það ótvírætt
stundum tíl þess að stuðla að agaðri og
málalengingalausri framsetningu. Þegar
okinu hafði verið sökkt í djúpið varð svig-
rúmið svo mikið að stundum hefur manni
þótt nóg um.
ísak gengur að mér finnst stundum í þá
gildru að láta orðin tala fyrir sig, láta frelsið
hlaupa með sig í margorðan stíl sem getur
orkað á lesandann dálítið eins og blaða-
grein. Þetta finnst mér einkum áberandi í
ljóðum eins og Andlit heimsins (bls. 54) eða
Tilgangur lífsins (45). Skáldinu er þá mikið
niðri fyrir og það les mönnum pistilinn -
takandi þá áhættu að lesandanum / áheyr-
andanum finnist sig hafa dreymt þetta
nokkuð oft áður. Ekki fyrir það að synja að
kannski er nauðsynlegt að segja gild sann-
indi nokkuð oft!
Miklu betur tekst predikunin þegar hún
verður knappari, háðskari - eins og í ljóð-
inu Ekki ég (sem vissulega minnir mann á
Þorstein frá Hamri - og ekki leiðum að líkj-
ast). Þar nýtist ísak hversdagslegt ljóðmál
mjög vel til að gagnrýna og stunda hæfilegt
sjálfsháð. Og það gerir hann víðar með góð-
um árangri.
Það sem einkum gerir bók ísaks að þessu
sinni spennandi eru tilraunir með fram-
setningu og form (óbundið form er nefni-
lega líka form!). Annars vegar birtist þetta í
því að hann „fléttar” bókina sem heild og
hefur til þess ljóðasamstæður sem dreift er
um hana og lesanda verður alls ekki ljóst
við fyrstu sýn að allt hangir Scuncin. Hér má
nefnaDómsdagsviðbrögðin átta(bls. 15,22,
28 o.s.frv.) sem hljóma eins og dómsdags-
lúðrar (óvenju háðskir að vísu) alla bók-
ina. Einnig má benda á ljóðin um „guðsa" -
þótt ég játi gjarna að efnislega höfða þau
ekki beinlínis til mín - og bent skal á laglega
leikfléttu sem felst í ljóðunum þrem Nýjasta
tœkni..., Hjágaldralœkninum og... ogvís-
ísak Harðarson:
Ljóðabók hans
Ræflatestamentið
býr yfirspennandi
tilraunum með
framsetningu og
form.
eftir Heimi Pálsson
undar (bls. 34-7) þar sem fomeskju gcildra-
læknisins er skotið inn í útúrsnúning úr
sjónvarpsþætti.
Hins vegar hættír ísak sér út í tilraunir
með orð og uppsetningu og kemur best
fram í Þrengsta Ijóði í heimi (bls. 24-5) þar
sem ma er ort „grafískt" þ.e.a_s. teiknað á
ritvél. Þetta hafa íslendingar lítið stundað í
ljóðagerð sinni en mér þykir ísak takast
býsna vel upp.
Maðurinn er alltaf einn og getur fundist
erfitt að ná sambandi, meira að segja við
sjálfan sig. ísak orðar það svo að ,3amt er
alltaf á tali / þegar ég hringi í mig,...“/ (bls.
5). Sú tilvitnun er sótt í fyrsta ljóð bókar-
innar, FFO (Fljúgandi furðuorð) sem flytur
hina hefðbundnu bæn skáldsins til lesand-
ans en í skemmtilega nýstárlegum búningi
og lýkur svona:
En það er geimskip á leið til Úranusar
og þessi orð á leið til þín.
Skjóttu þau ekki niður
þótt þau virðist ókennileg
og angri segulsvið þitt.
Leyfðu þeim að lenda.
Vonandi tekst ísak Harðarsyni að angra
segulsvið margra iesenda, þeir þurfa á því
að halda. Það er gaman að geta hvatt alla
ljóðunnendur til þess að leyfa orðum hans
að Ienda hjá sér og gott að geta sagt við
hann sjálfan: Haltu áfram. Það verður fýlgst
með þér.
Og á þessum tímum ógnajafnvægisins er
ekki úr vegi að ljúka pistlinum með einu af
Dómsdagsviðbrögðunum. Þetta er nr. 6:
Þeir segja atómstríð í vændum.
Væri ekki ráð að byrja að lifa,
svo þeir hafi eitthvað að drepa?