Helgarpósturinn - 09.08.1984, Blaðsíða 16

„Músíkin er púlvinna“
> - Kristinn Svavarsson saxófónleikari í Mezzoforte er hættur að blása með sveitinni
„Það eru bara ýmsar per-
sónulegar ástæður að baki
'ieimkomu minnar," segir
Kristinn Svavarsson fyrrum
saxófónleikari í Mezzoforte
en eins og fram hefur kom-
ið áður í Helgarpóstinum er
Kristinn alkominn heim til
íslands og hættur að spila
með Mezzoforte.
„Það var enginn ágreiningur
innan hljómsveitarinnar, ég
var ekki heldur rekinn eða
neitt svoleiðis. Það var aðeins
um að ræða ýmis persónuleg
mál sem ég þurfti að glíma við
og þess vegna hætti ég.
Ég hef mikla trú á því sem
strákarnir í Mezzoforte eru að
gera en það er svo margt ann-
að skemmtilegt til í heiminum
sem hægt er að gera, margt
skemmtilegra en það að vera
frægur. Það er ekki einu sinni
víst að það sé skemmtilegt að
vera frægur. Sjáðu til, ég hef
alltaf litið á músíkina sem
vinnu. Þetta er nefnilega púl.
Hún getur verið skemmtileg
en ef maður ætlar að standa í
þessu á alþjóðamarkaði þá
kostar það til dæmis mikla fjar-
veru frá heimili og það er gjald
sem maður verður að greiða ef
maður ætlar að standa í
þessu."
Eins og komið hefur fram í
blöðum mun Mezzoforte
senda frá sér nýja skífu í haust.
Hver er hlutur hans í henni?
„Minn hlutur á plötunni er
enginn,“ sagði Kristinn, „þeir
byrjuðu á upptökum á henni í
lok júlí og þá var ég kominn
heim. Ég var aðeins með á
fyrstu æfingunum vegna þess
að það var í og með æft fyrir
plötuna um leið og fyrir jazz-
festívalið sem grúppan var á
um miðjan júlí.
Ég er búinn að fá mér vinnu
til bráðabirgða meðan ég er að
átta mig. En maður hleypur
náttúrulega ekki í vinnu sem
maður er fullkomlega ánægð-
ur með. Ég spila sennilega eitt-
hvað í vetur eftir gott frí í sum-
ar en eins og allir vita er ekki
hægt að lifa á launum hljóð-
færaleikara á íslandi. Það er
ekki það mikil vinna í þessum
bransa hér,“ sagði Kristinn
Svavarsson fyrrum saxófón-
leikari í Mezzoforte. -GHS
JAZZ
Af jazzgeggjurum í Kaupmannahöfn
ettir Vernharð Linnet
Að upplifa eina átján tónleika á þremur
vikum er nóg fyrir mig. Ég hefði ekki viljað
vera í sporum kollega minna á Politiken og
Information — Boris Rabinowitch og Erik
Widerman heita þeir — og sitja fyrsta sett í
Unicorn, annað í Monmartre og kannski það
þriðja í Slukefter, fara svo heim og skrifa um
herlegheitin fyrir morgunblaðið. Að vísu var
það ekki svo stíft hjá þeim á hverju kvöldi,
en stundum.
Ég kom til Kaupmannahafnar þann 1. júlí
ásamt konu og börnum og var svo Ijónhepp-
inn að kvöldið eftir var gítarleikarinn James
,,Blood“ Ulmer með sveit sína í Montmartre.
Þetta var kröftugur rokkaður djassforréttur
að hátíðinni sjálfri, sem hófst þann 6. júlí
klukkan hálftvö er Orion Brass bandið hóf
lúðrablástur á Ráðhústorginu, marséraði
upp Strikið, gerði stuttan stans á Amákurs-
torgi og lauk göngunni á Kóngsins nýjatorgi.
Þetta voru Danir að blása einsog gömlu
kapparnir í New Orleans uppúr aldamótun-
um — tónlistin var ekki uppá marga fiska, en
þetta setti svip á bæinn. Það fór ekki á milli
mála að tíu daga djasshátíð var hafin. Um
kvöldið var glatt á hjalla við Jazzvakningar-
borðið á Montmartre þar sem undirritaður
ásamt varformanni hreyfingarinnar, Sigur-
jóni Jónassyni, bassaleikaranum Tómasi R.
Einarssyni, djassmálaranum Tryggva Ólafs-
syni og tónmeistaranum Bjarna Rúnari
Bjarnasyni ásamt frým hlustuðum á George
Adams, Don Pullen, Danny Richmond og
Cameron Brown ásamt gesti þeirra Archie
Shepp leika dýrðlega hefðbundið avant-
garde. Flestir djassnautnarmenn eða djass-
geggjarar muna er þeir félagar trylltu alla
uppúr skónum í Austurbæjarbíói í nóvem-
ber '79. Tónlistin var sú sama nema helst að
Cameron Brown hafi færst í aukana, en mik-
ið var skemmtilegra að hlusta á þá í návígi
klúbbsins en fjarlægð hljómleikasalarins.
Archie Shepp var hálf utangátta í þessum
þrælsamspilaða kvartett en hann blés samt
eins og engill og blúsinn er honum svo eðli-
legur að það var einsog einhver hinna
gömlu skarfa sveitablúsins stæði á sviðinu —
blástur hans angaði af gróðri jarðar. Síðast
er ég hlustaði á Shepp í Juan-les-pas árið
1970 var hann í afrískum klæðum — nú er
hann í „jakafötum" — en hann blés betur nú,
enda djassinn nær Evrópu en Afríku.
Daginn eftir átti að vera mikið um dýrðir
á 5-oren í Strandgarði Amákurs — þar áttu
að leika tríó Niels-Hennings Orsted Peder-
sens og kvartett Randy Breckers. Niels
mætti ekki, enda í sumarfríi á vesturströnd
Jótlands og hafði fyrir löngu sagt skipuleggj-
endum hátíðarinnar frá því, en Brecker
kvartettinn lét ekki á sér standa og lék með
miklum ágætum. Randy er hörku trompet-
leikari og ekki voru félagar hans síðri, eigin-
konan Eliane Elias á píanó, Eddie Gomez á
bassa og Adam Nussbaum á trommur. Adam
heimsótti okkur í desember sl. með John
Scofield, enda bar hann kennsl á syni mína
tvo sem farnir voru að sveifla sér í köðlum
á sviði í lok tónleika. „Ég þóttist þekkja villi-
mennina litlu frá íslandi," sagði hann. Úti-
tónleikar eru alltaf útitónleikar, en það var
margt aðdáunarlega vel gert þarna og sérí
lagi sólóar Eliönu. Þegar hún söng í falsettu
í sömbunni eins og við höfum heyrt Tainu
Mariu gera hér, sauð á hjörtunum þótt sólar
nyti ekki og aðeins hoff í flöskunum. Auk
Jazzvakningarborðsins voru mættir ágætir
íslenskir hljóðfæraleikarar í garðinn, Kristj-
án Magnússon og Ágúst Elíasson og ljómaði
Ágúst eins og júiísól er Brecker blés sem
heitast.
Daginn eftir skein sól í heiði og eftir að fjöl-
skyldan hafði bakað sig á Bellevue strönd
var haldið á Kolatorg þarsem þeir ágætu
menn Richard Boone, fyrrum básúnuleikari
og söngvari í hljómsveit Count Basie, og ten-
órjöfur jdanskra Bent Jædig blésu. Alltaf
fjölgaði íslendingum, því nú höfðu Þórhallur
Ásgeirsson og Sverrir Hólmarsson bæst í
hópinn og Boone og Jædig fóru á kostum í
fjörugri sveiflu og Boone söng og brosti, því
eins og hann sagði við son minn ungan sem
prílaði á sviðinu í hléi: Þú ert yndislegur
drengur, ef þú hellir ekki niður vodkanu
mínu!
Um kvöldið var mikið söngævintýri á
Montmartre. Vocal Summit, þ.e.a.s. Urzsula
Dudziak, Jeanne Lee, Jay Clayton og Bob
Stoloff sungu. Það vantaði fimmta manninn
Bobby McFerrin og þótt hann sé þeirra best-
ur fóru fjórmenningarnir á kostum og hefur
slíkur sönghópur ekki litið dagsins ljós í
djassi síðan Lambert, Hendricks og Ross.
Bob Stoloff söng bassann og munaði lítið um
þótt ekki færi hann eins á kostum og tveir
piltar gerðu næsta kvöld á sama stað. Voru
þar komnir Miroslav Vitous og Stanley
Clarke með tvo kontrabassa og nokkra raf-
bassa. Það var kraftur og lífsgleði í tónlist-
inni og þeir skemmtu sér konunglega og það
gerðu hlustendur einnig (við höfðum tvo
bassa við Jazzvakningarborðið, Tómas og
Kristin Hallsson), nema gagnrýnendurnir
sem ég minntist á í upphafi — þeir komu í
seinni hálfleik og voru svo fúlir að undrum
sætti. Widerman sagði í sinni krítík að
Clarke og Vitous hefðu eins getað sent spólu
með leik sínum. Það var vegna þess að þeir
leyfðu sér að nota trommuheila í síðasta
verkinu. Að vísu var það mjög ósmekklegt
og verkið það slappasta á tónleikunum, en
finnirðu laufblað fölnað eitt einsog þar
stendur.
Daginn eftir hlustaði ég á tvenna útitón-
leika. Á Koiatorgi kvartett sænska klarin-
ettuleikarans Putte Wickmans og píanista
MJQ, John Lewis. Þetta var dálítið sætur
kammerdjass og nú höfðu FIosi Ólafsson og
co. bæst í íslendingahópinn. Einna eftir-
minnilegust var túlkun Putte á Misty, en það
lag átti eftir að hljóma söngva oftast á hátíð-
inni. Annars var Putte langt frá sínu besta —
Lewis jók ekki á djarfleikann sem er aðal
klarinettuleikarans sænska.
Horace Parlan lék á Grábræðratorgi og
hefur ekkert breyst síðan hann var hér —
ljúfur og fágaður. Það var því mikil hressing
að setjast við Jazzvakningarborðið í Mont-
martre og hlýða á djass einsog hann gerist
heitastur. Þar voru komnir saxafónjöfrarnir
Eddie Lockjaw Davis og Johnny Griffin
ásamt rýþmasveit er jafnan leiicur með
Johnny. Þarna var nú blásið svo um munaði
og hápunkturinn var í mínum eyrum stór-
kostleg túlkun Eddie Lockjaws á Misty, ópus
Garners. Þar var allt hið besta í djassinum
sameinað: fegurð ballöðunnar, hiti rýþm-
ans, mýkt tónsins og eldur andans. Griffin
tók svo blúsinn að venju og blés allt sundur
og saman. Það var sosum ágætt að slappa af
á sama stað kvöldið eftir þarsem mandólín-
leikarinn David Grissman ásamt kvartetti
sínum sveiflaði sínum létta blágresis sig-
aunadjassi.
Þann 12. júlí lék septett DoIIar Brands í
Montmartre og var löngu uppselt á þann við-
burð. Það er mikill seiður í tónlist hins suður-
afríska Brants og allstaðar skín Ellington
einsog glóandi gull í tónlist hans. Margir
ágætir sólistar voru í septettnum, og voru
þar fremstir saxistarnir Carlos Ward og
Ricky Ford.
Þá er aðeins eftir að geta tveggja tónleika
í Montmartre. Áætlað var að brasilíumaður-
inn Gilberto Gil léki þar á laugardagskvöld,
en af því varð ekki, djassmönnum til mikillar
gleði, því í staðinn kom sá söngvari er einna
ferskastur er í djassi og vantaði svo tilfinnan-
lega í Vocal Summit hópinn: Bobby McFerr-
in. Fyrsta settið var einsöngur en í því siðara
söng hann við undirleik Tomasar Clausen,
Mads Vindings og Aleks Riel svoog gítarist-
ans Pierre Dorge í nokkrum lögum. McFerr-
in afhenti Dorge JASA-verðlaunin —
flugmiða til New York og heim aftur. Á eftir
brugðu þeir á leik í Well You Needn't eftir
Monk og allt fór á fullt í St. Louis Blues. Það
lag er á hinni stórgóðu skífu Dorges: Brik-
ama, er SteepleChase gaf út nýlega. McFerr-
in söng líka Misty og það með glæsibrag,
rýþmískur og leiftrandi af krafti og á tækn-
ina skortir ekkert — þar minnir hann á hina
miklu einleikara. Thomas Clausen lék eins-
og við var að búast — ég er ekki í neinum
vafa um að hann á eftir að verða ein af skær-
ustu stjörnunum í evrópskum djassi.
Hátíðinni lauk sunnudaginn 15. júlí með
tónleikum Brasilíumannanna Egberto Gis-
monti og Nana Vasconcelos í Montmartre.
Þeir hljóðrita báðir fyrir ECM og segir það
nokkuð um tónlistina. Gismonti er ágætur
píanisti en heldur leiðist mér gítarleikur
hans. Nana er einn skemmtilegasti ásláttar-
leikari um þessar mundir og syngur oft
skemmtilega í falsettu.
Auðvitað var oft fjörugt á nóttunni hjá
Finn Ziegler á La Fontaine og Kenny Drew
í Grock á Lorry en frá þeim tónleikum verð-
ur ekki sagt nánar hér.
í lokin skal minnst á tvenna eftirminnilega
tónleika er hátíðinni var lokið — dúó gítar-
istanna Doug Raneys og Nikolja Gromins í
Unicorn og Joe Pass og Niels-Hennings 0r-
sted Pedersens i Slukefter. Sá bandaríski
Raney og rússneski Gromin eru frábærir gít-
arleikarar, en heldur finnst mér Gromin hafa
misst sinn sérrússneska blæ er hljómaði á
plötum hans með Wadim Sakun 1962. Dúett
Niels-Hennings og Pass var frábær. Pass lék
að vísu of mörg einleikslög í upphafi — hann
er dálítið einhæfur og svo voru allir að bíða
eftir bassaleikaranum - og þvílíkur bassa-
leikur! Ógnvekjandi hraði í geislandi tóna-
hlaupum í Donnu Lee, ægifegurð í
tónaljóðinu Old Folks, tónlist sem talaði til
hjartans og hljómaði lengi eftir að heim var
komið — og gerir enn.
Niels bað að sjálfsögðu fyrir kveðjur til ís-
lenskra djassgeggjara og mun heimsækja
oktur á næsta ári, eða jafnvel fyrr.
Hér hefur verið stikað á stóru. Hafnar-
djassinn hefur verið kvaddur, en varla hafði
maður fyrr stigið fæti á islenska jörð fyrren
Gammarnir náðu eyrum manns og á
fimmtudagskvöldið var heyrði ég einn fall-
egasta gítarsóló er ég hef lengi heyrt. Það
var Jón Páll að spila Darn That Dream í
Skálkaskjóli 2 ásamt Kristjáni Magnússyni,
Árna Scheving og Guðmundi Steingríms-
s_yni, en þeir félagar eru á leiðinni til að leika
á djasshátið Færeyinga.
16 HELGARPÓSTURINN