Helgarpósturinn - 20.12.1984, Blaðsíða 17

Lífdagatal
Gluggamanns
Vid finnum Sveinbjörn I. Bald-
vinsson á kunnuglegum stað. Um-
sjónarmaður Gluggans er staddur í
sjónvarpinu að undirbúa næsta þátt,
sem verður sendur út á Þorláks-
messu.
Hann er önnum kafinn, og það er
ekki fyrr en að afloknum upptökum
dagsins sem hann hefur næði til að
spjalla um þriðju og nýjustu ljóða-
bók sína, sem Almenna bókafélagið
gaf út núna fyrir jólin, Lífdagatal.
— Sveinbjörn. Hvernig finnur þú
þér tíma til ad skrifa?
„Hann er alltaf torfundinn, tíminn
til þess. Um þessar mundir er til
dæmis enginn tími. Hann er alveg
tapaður. Finnandi vinsamlegast
snúi sér til mín. En það hefur verið
þannig hjá mér að undanförnu, að
ef hægt hefur verið að finna ein-
hvern tíma, þá hefur hann helst nýst
í það að skrifa niður eitt og eitt ljóð.“
— Hefurdu tekid einhverjum
breytingum sem Ijódskáld á þessum
þremur árum frá sídustu bók?
„Ég veit varla. Sum ljóðanna í
þessari bók eru kannski ekki jafn
borðleggjandi og flest ljóðanna í síð-
ustu bók, en ég held samt að þau
skiljist. Ég hef aldrei verið hrifinn af
því að skrifa ljóð sem ekki skiljast."
— Nú ertu mikill djassari, grípur
oft í rafmagnsgítar opinberlega og
spilar. Finnurdu til skyldleika milli
tónlistarinnar og Ijódsins?
„Já, ljóðið stendur að því leyti ná-
lægt djassinum, nálægt því sem ger-
ist þegar maður leikur djass af fingr-
um fram, að það verður til að miklu
leyti í endanlegri mynd á skömmum
tíma. Maður getur svo eytt lengri
tíma í að slípa til eftir á, en þessar
hugmyndir skapast á svipaðan hátt.
Um stærri verk, sögur og leikrit,
gilda svo allt önnur lögmál. Þá er
maður kominn út í miklu meiri arki-
tektúr og hönnun og áætlanagerð."
— Hefurdu verid ad fást vid eitt-
hvad þess háttar? Við sáum t.d. sjón-
varpsleikrit eftir þig í haust.
„Ja, ég er að reyna að öðlast viss-
an sálarfrið með því að setja á blað
drög að ýmsum verkum til að vinna
þegar tími gefst til. Þar er leikverk
efst á blaði og ég hef verið að smá-
móta það. Ég uppgötvaði ekki alls
fyrir löngu að margar, kannski flest-
ar hugmyndir mínar að stærri verk-
um, og jafnvel sumum ljóðum,
spretta upp í huga mér sem persón-
ur, eða senur. Ég hef sem sagt verið
að gera mér grein fyrir því að ég vil
skrifa leikverk, fyrir leikhús, fyrir
sjónvarp og kvikmyndir. Ég lít alls
ekki fyrst og fremst á mig sem ljóð-
skáld.
Ég vona að ég hafi tíma til að gefa
mig að skriftum í vor, þegar vetrar-
prógramminu sleppir. Svo hefur
lengi staðið til að koma sér af landi
brott.“
— Preyttur á íslandi?
„Mér finnst stundum eins og að
bráðum verði ekkert eftir í landinu
nema tölvufyrirtæki, tískuverslanir
og inflúensa! Samt eru ýmsar hrær-
ingar í þjóðlífinu, finnst mér, ýmsir
inspírerandi hlutir að gerast líka.“
JAZZ
Jóladjass
Tvœr hlidar Mezzoforte
Mezzoforte tvífylltu Háskólabíó á sunnu-
daginn var og léku rafdjassinn sinn af mikl-
um krafti og öryggi einsog við var að búast.
Sl. föstudagskvöld var afturámóti annað
uppá teningnum er þeir léku ópusa af bí-
bopp-ættinni í risinu hjá þeim félögum í
ARKO. Það er árviss atburður að Mezzópilt-
arnir djammi við Laugaveginn og verður
sveiflan heitari með hverju árinu. Þarna blés
Daninn Niels Macholm í altó og Kristinn
Svavarsson í tenór. Fridrik Karlsson lék á gít-
ar, Eyþór Gunnarsson á rafpíanó, Jóhann As-
mundsson á rafbassa og Gunnlaugur Briem
á trommur. Þeir hinir sömu léku í Háskóla-
bíói að viðbættum hollenska slagverks-
meistaranum Joroen De Rijk.
A föstudagskvöldið var Daninn á stundum
með svalan titurlausan altótón í ballöðunum
og blés ágætlega, djassrýþmi Gulla og Jóa
verður alltaf betri og betri og Friðrik
skemmtilegur í löngum tilfinningaríkum og
hugmyndaauðugum sólóum s.s. í St. Thomas
eftir Sonny Rollins; Eyþór knappur að
vanda, listfengur og skipulagður.
Tónleikarnir í Háskólabíói voru af öðru
sauðahúsi og þar léku þeir verk af nýju skíf-
unni sinni, Rising, svoog eldri skífum. Þarna
léku þeir líka nýjan blús eftir Eyþór; E.G. blús
var nafnið og borið með rentu. Það er vandi
að skrifa einfalt blússtef og láta höfundarein-
kenni njóta sín. Það geta aðeins þeir er náð
hafa valdi á persónulegum stíl og svo sannar-
lega bera verk Eyþórs sterk höfundarein-
kenni. Það gera einnig verk „hins ágæta tón-
skálds" Friðriks Karlssonar (tilvitnun í E.G.),
þó ekki séu þau eins margræð og verk Ey-
þórs. Tónskáldin fóru á kostum í einleiksköfl-
um sínum og það gerðu raunar allir hinir —
utan hvað oft var erfitt að greina það sem
saxafónleikararnir voru að spila vegna sker-
andi sóprantóna hljóðkerfisins. Þar fór illa
fyrir góðum blæstri.
Það var minna en fyrr af léttum laglínum
á efnisskránni, en því meira af vel útfærðum
útsetningum og einleik. Listrænn metnaður
í bland við aga atvinnumanna er aðal
Mezzoforte og meðal annars þessvegna er
hún fremst allra íslenskra hljómsveita er við
rýþmíska tónlist fást.
Frumleikinn og tœknin.
Lester Bowie: All That Magic!(ECM1246/47)
Dreifing: Grammið.
Wynton Marshalis: Hot House Flowers (CBS
26145) Dreifing: Fálkinn.
Lester Bowie sagði eitt sinn að stórbrotinn
yrði sá trompetleikari er byggi yfir hugar-
flugi sínu og tækni Wyntons Marshalis.
Kannski speglast þessi orð vel í þeim tveimur
skífum er nýjastar eru með köppunum og
hér mun um fjallað.
All That Magic! er tvöfalt albúm og er fyrri
hliðin djass með frjálsu ívafi, gospel og rokki.
Sú síðari er einleiksskífa Lesters og er undir-
titillinn: The One And Only. Auk Lesters
leika á skífunni: Ari Brown á saxafón, Art
Matthews á píanó, Fred Williams á bassa og
Phillip Wilson á trommur. Söngvarar eru
tveir: Fontella Bass og David Peaston, en þau
sungu á skífu Bowies: The Great Pretender.
Upphafsverkið er eftir Wilson og nefnist For
lauis og upphefst á rödd Lesters: This is for
you Louis. Hann blæs sosum ekki Arm-
stronglega, en Fontella segir margt frá djass-
kónginum í sálarsöng sínum. Hún syngur
líka í Trans Traditional Suite og rýþmablús-
slagaranum gamla: Let The Good Times Roll
— þar má líka heyra Peaston. Ghost eftir Al-
bert heitinn Ayler er einnig á skífunni, en er
orðið að ekta kalýpsolagi án þess sálarháska
er Ayler gæddi það. Lífsgleði og húmor ein-
kennir þessa skífu og þá ekki síður seinni
skífuna þarsem Lester blæs einn. Sum verkin
eru mögnuð einsog Dance Dance þarsem
hann slær einnig bassatrommuna einsog á
Broadway forðum og hið ljóðræna Deb Deb’s
Face. Önnur eru skemmtilegir brandarar ss.
Miles Davis Meets Donald Duck. Eitt má
Lester Bowie eiga þegar hann blæs einn —
að teygja ekki lopann í það óendanlega. Slíkt
mættu margir læra. Þetta er ómissandi skífa
fyrir þá sem gaman hafa af fjarstæðukenndu
skopi og sálmettuðum rýþma.
Nýja skífan hans Marshalis er ballöðuskífa
þarsem strengjum er bætt við smásveit hans.
Hann blæs einsog engill, en þó strengjaút-
setningar Robert Freemans séu hátíð hjá
þeim er Parker, Hawkins, Gillespie ofl. hafa
blásið yfir, er alltaf stutt í væmnina. Lög eins-
og Django og Stardust verða dálítið sykruð
— afturámóti er meira kjöt á útsetningum á
When You Wish Upon A Star og I’m Confess-
ing ThatlLove You. Titillag skífunnar er eftir
Wynton og í hans stíl. LazyAfternoon og For
All WeKnow eru dálítið litlaus en Melancho-
lia Ellingtons yndislega blásin — það verk
má finna í betri útsetningu á skífu Marshalis:
Think of One.
Marshalis er aðalsólistinn, en bróðir hans
Branford, píanistinn Kenny Kirkland og altó-
flautarinn Kent Jordan leika líka sóló og sóló
sem hverfa í skugga stjörnuleiksins. Jeffrey
Watts ber trommur og Ron Carter leikur
meistaralega á bassann.
Wynton Marshalis er aðeins 23 ára gamall
og á vonandi eftir að vinna meiri afreksverk.
Tæknina vantar hann ekki og þroski hans er
ótrúlegur — þó á hann eftir að finna þann
tón er skipar honum sess á bekk hinna miklu
trompetleikara djassins.
Ljúf skífa en átakalítil. Góð fyrir djass-
geggjara að bregða á fóninn í stað White
Christmas.
ROKK
Það bara vantar neistann
Studmenn — Kókóstré og
hvítir mávar
Það er alltaf töluverður viðburður þegar
Stuðmenn senda frá sér nýja plötu. Að
minnsta kosti bíð ég alltaf spenntur eftir nýj-
um afkvæmum þeirra, því fram að þessu
hafa þeir varla svikið, ef undan er skilin plat-
an Grái fiðringurinn, sem kom út fyrir svo
sem einu og hálfu ári. Ég átti von á góðri og
hressilegri plötu frá þeim nú en því miður
verð ég að lýsa yfir nokkrum vonbrigðum
með Kókóstré og hvíta máva. Það er eins og
einhvern neista vanti í tónlist þeirra að
þessu sinni. Eitthvað sem hrífur mann alveg
frá fyrstu hlustun og vinnur svo meira að
segja enn meira á. Það er ekki það, að tónlist
þeirra nú sé yfirmáta róleg, því það er hún
svo sannarlega ekki, heldur vantar miklu
fremur þann galsa sem hefur einkennt þá.
Stuðmenn eru þó ein besta hljómsveit sem
hefur starfað hér á landi um árabil og þeir
eru það svo sannarlega ennþá og sýna það
svo ekki verður um villst í nokkrum lögum
á Kókóstrjánum. Það er til að mynda lagið
Hringur og Bítlagæslumennirnir, sem er
eins konar óður til Ringo Starr, með
skemmtilegum tónlistartilvitnunum til
gamalla Bítlalaga. Þá er að finna á plötunni
skemmtilega sveifluútgáfu af laginu Honey
Will You Marry Me, sem Stuðmenn slógu í
gegn með á sínum tíma. Á seinni hliðinni eru
líka lög eins og Come On Pretty Baby To The
Go Go Party og I Bandaríkjunum, en þau
sóma sér á hvaða Stuðmannaplötu sem er.
Þá er og að finna nokkur lög sem vinna
ágætlega á og í raun er erfitt að benda sér-
staklega á eitt einstakt lag sem tiltakanlega
lélegt. Það bara vantar neistann.
Það verður heldur ekki í fljótheitum séð
hvað amar að og hvers vegna þennan neista
vantar. Hljóðfæraleikurinn virðist allur pott-
þéttur eins og raunar var við að búast úr
þessari átt. Söngurinn er líka allur mjög góð-
ur, en þar ber Egill mestan þungann og hann
er örugglega einn besti rokksöngvari sem
starfað hefur hér á landi. Það sem kann helst
að vera að, er að rafmagnshljómborð eru nú
meira áberandi en hefur verið og á ég þá sér-
staklega við synthesyserana og eins heyrist
fremur lítið af gítarnum hjá Þórði. Það er
nefnilega að því er virðist ekki endilega að
sum lögin séu verri en önnur, heldur eru út-
setningar þeirra ákaflega mismunandi lífleg-
ar. Útsetningin á Hringi er til dæmis mjög
fjölbreytileg, Honey Will You Marry Me er
sérlega líflegt og þar fer Jakob á kostum á
píanóinu og eins er útsetning Go Go Party
góð, en þar hressir mikið uppá góður málm-
blásturshljóðfæraleikur (brass).
Ef til vill er höfuðorsök alls þess sem miður
fer að þessu sinni sú, að Stuðmenn hafa eytt
allri sinni orku í að gera kvikmyndina sem
tónlistin er úr og þess vegna hafi tónlistin
orðið svolítið utangarðs. Hver svo sem or-
sökin er, þá er það staðreynd að Stuðmenn
hafa oft gert betur en þetta. Ekki það að hér
sé um alvondan grip að ræða, miklu fremur
það að við eigum að venjast verulega góðum
plötum úr þessari átt og þannig viljum við að
það verði áfram.
Grafík — Get ég tekið céns
Hljómsveitin Grafík hefur um árabil verið
ein af virtustu hljómsveitum landsins og það
var greinilegt á tveimur fyrri breiðskífum
þeirra að þeir voru þess megnugir að gera
verulega góðar plötur en það var sem
herslumuninn vantaði á að svo yrði.
Nú hefur Grafík sent frá sér sína þriðju
eftir Gunnlaug Sigfússon
plötu og loks virðast þeir hafa fundið sjálfa
sig. Að vísu bregður enn fyrir áhrifum sem
þeir hafa orðið fyrir frá hljómsveitum eins
og King Crimson og fleirum, en þau eru ekki
eins áberandi og áður. Tónlist þeirra virðist
líka betur úthugsuð nú en áður og því ekki
eins fálmkennd.
Þetta er svosem ekki þung tónlist og sum
lögin, og þá sérstaklega Þúsund sinnum
segðu já og Húsið og ég, ættu að eiga góða
möguleika á vinsældum. Það kemur þó ekki
í veg fyrir að gaman sé að setjast niður í ró-
legheitum og hlusta á þessa plötu.
Grafík er greinilega þétt og vel samanspil-
uð hljómsveit, en eftirtektarverðast við
hljóðfæraleik þeirra er góður gítarleikur
Rúnars. Raunar mjög smekklegur. Og þá er
trommuleikurinn hjá Rafni mjög góður.
Þeim hefur og bæst góður liðsauki frá síð-
ustu plötu, söngvarinn Helgi Björnsson, en
söngurinn var einmitt eitt af þeim vanda-
málum sem þeir áttu áður við að glíma.
Get ég tekið céns er sú íslenska plata á
þessu ári sem mest hefur komið mér á óvart
og eru það raunar ágæt meðmæli með
henni, því nokkrar ágætar plötur hafa litið
dagsins ljós hér á síðustu vikum.
HELGARPÓSTURINN 17