Helgarpósturinn - 13.02.1986, Qupperneq 36

NÆRMYND
Bogdan Kowalczyk
leftir Sigmund Erni Rúnarsson og Guðmund Árna Stefónsson teikning: Ingólfur Margeirssoni
Bogdan Kowalczyk er öruggur meö sig úti á miðjum leikvelli þar sem hann baöar höndum í allar
áttir, hvert strákarnir hans hlaupa á fullu. Hann nýtursín til fullnustu á þessum œfingum, rauögall-
aöur og öskrandi á hastarlegri þýsku. Veit hvaö hann vill. Strákarnir viröast bera óttablandna virð-
ingu fyrir honum. Þegar einhverjum þeirra mistekst, sendir hann þeim sama ískalt augnaráö,
kreppir vinstri hnefann og hnyklar brýnnar. íhægri hendinni sveiflar hann flautu þess manns sem
öllu rœöur á staönum. Og hraðisveiflunnar rœöst afþvíhversu vel miöar. A föstudag og laugardag
leika íslensku strákarnir st'na síöustu leiki fyrir heimsmeistarakeppnina í Sviss í lok mánaðarins.
Leikiö veröur við Norömenn. Bogdan Kowalczyk landsliöseinvaldur er í Nœrmynd.
Bogdan Kowalczyk er
fæddur tólfta ágúst árið
1946 í höfuðborg Póllands
Varsjá, sem þá var rústir einar
eftir hildarleik seinni heimsstyrj-
aldarinnar. Foreldrar hans eru
hjónin Henryka og Miczystaw
Kowalczyk, en Bogdan er annað
barn þeirra. Hann á systur búsetta
í Varsjá. Móðir Bogdans hefur
ávallt unnið heima við, en faðirinn
er tæknimenntaður iðnráðgjafi í
borginni.
Bogdan var í senn opinn og
frískur strákur framan af árum, en
rólyndi og yfirvegun færðust strax
yfir hann sem ungling að eigin
sögn. Hann var ekki vinmargur,
fór gjarnan einförum og undi sér
til dæmis best aleinn við hand-
boltaæfingar í einhverju þröngu
porti sem gaf gott næði. Hann
æfði stíft fyrir sjálfan sig og ein-
setti sér snemma að ná langt í
þessari íþróttagrein. „Ég átti mjög
ánægjulega æsku, fann fljótt mitt
hugðarefni og sá að bestum ár-
angri næði ég ekki á því sviði
öðruvísi en að einbeita mér að
því“, segir Bogdan um þessi upp-
vaxtarár sín í Varsjá.
Umhverfið markaði hann veru-
lega; rústirnar, niðurlægingin og
skorturinn. Menn taka eftir nægju-
semi hans og eins því að hann an-
ar ekki að neinu þegar eitthvað er
falt. Hann handleikur hlutinn
lengi og veltir honum fyrir sér og
er allt eins orðinn afhuga honum
þegar upp er staðið. Jón H. Karls-
son landsliðsnefndarmaður man
til dæmis eftir einu svona atviki
þegar hann ásamt íslenska lands-
liðinu átti leið um Heathrow-flug-
völl. Jón keypti sér lítið upptöku-
tæki í fríhöfninni og sýndi Bogdan
það að gamni sínu. Þeim pólska
fannst tækið sniðugt, fékk að
gaumgæfa það góða stund, ganga
um með það, reyna upptökugæð-
in, hrópa og hvísla í það til skiptis.
Að lokum kvað hann svo á um að
þetta væri einmitt tækið sem hann
hefði alltaf vantað við njósnir á lið-
um andstæðinganna. Kannski að
hann keypti það næst á leið um
Heathrow!
Aunglingsárunum eystra
stefndi Bogdan að því að
komast að í íþróttahá-
skóla borgarinnar. Hann æfði og lék
reglulega með unglingaliðinu
Warszawianka og lagði hart að sér
í námi, en háar einkunnir og
íþróttahæfileikar var það eina
sem gat skilað honum í þennan
eftirsótta og virta skóla í landinu.
Þaðan lauk hann svo góðum próf-
um árið 1968, sem almennur
kennari og íþróttakennari með
handknattleiksþjálfun sem sér-
svið. A þessum skólaárum lék
hann sem markvörður með há-
skólaliðinu Azs-awf Warszawa við
svo góðan orðstír að eitt frægasta
félagslið Evrópu, Slask Wroclaw,
réð hann til sín strax að afstöðnu
náminu. Þetta lið er að mestu skip-
að atvinnuhermönnum úr herstöð
skammt fyrir utan Wroclaw. Sem
leikmaður Slask var Bogdan líka
hermaður að nafninu til, en „hins-
vegar hef ég aldrei snert á byssu á
eevinni", segir hann sjálfur við HP.
Bogdan var næsta áratug með
þessu félagsliði, fyrstu fjögur árin
sem leikmaður þess, en síðan sex
ár sem þjálfari þess að auki. Áður
en hann tók við þessu þjálfarahlut-
verki hafði hann spilað áttatíu
landsleiki fyrir þjóð sína, en á
þessum tímamótum er hann tók
við sínu fyrsta liði, aðeins 26 ára
gamall, ákvað hann að gefa ekki
framar kost á sér í landsliðið og
gefa sig þess í stað allan að þjálfun-
inni. Arangurinn lét heldur ekki
bíða eftir sér: Slask Wroclaw varð
Póllandsmeistari sex ár í röð undir
stjórn Kowalczyk, og komst oftar
en ekki í fjögurra liða úrslit í Evr-
ópukeppni meistaraliða. „Ég átt-
aði mig hinsvegar á því“, segir
Bogdan ,,að Evrópumeistaratitill-
inn var aðeins draumur þessa liðs.
Það var ekki raunhæft að ætla því
svo góðan árangur. Alla aðra titla
hafði það hinsvegar nælt sér í
undir minni stjórn. Og þar af leið-
andi fannst mér mínu hlutverki
lokið hjá liðinu. Sex ár er nóg hjá
sama félagi."
Hann var ráðinn þjálfi Vík-
inga haustið 1978. Hann
hafði tvisvar komið til ís-
lands áður og hafði auk þess lesið
sér talsvert til um land og þjóð
löngu áður en til tals kom að hann
færi þangað sem þjálfari. Árið
1976 kom hann hingað og lék með
Slask Wroclaw gegn FH-ingum og
ári síðar lék hann gegn landslið-
inu í Laugardalshöll. „Fyrsta árið
hérna uppfrá var frekar erfitt",
segir Bogdan ,,og konunni minni,
Önku, fannst það sömuleiðis." Þau
áttu ungan son þegar þarna var
komið sögu, en hefur síðan bæst
annar við á þessum Islandsárum
þeirra. Sá yngri er núna fimm ára
en sá eldri tíu ára.
„En ég kom ekki hingað til þess
að vorkenna sjálfum mér. Ég kom
hingað til þess að vinna. Og vinn-
an hefur gengið vel. Sú ánægja
sem hlotist hefur af því hefur síðan
smitað heimilislífið", segir Bogdan
og kveðst vera farinn að kunna
mjög vel við sig á íslandi og það
sama megi segja um Önku og
strákana. Víkings-tímabilið var
líka ein sæt sigurför frá því Bogd-
an byrjaði að þjálfa það: Frá 1978
urðu Víkingar íslandsmeistarar
fjórum sinnum í röð og sömu sögu
er að segja um þátttöku liðsins í
Reykjavíkurmótinu. Þá varð liðið
líka bikarmeistari þrisvar sinnum
á árunum frá '78 fram á vordaga
’83 þegar Bogdan ákvað að yfir-
gefa Víkinga samkvæmt sex ára
reglunni.
Bogdan byrjaði svo sem lands-
liðsþjálfari í október 1983. Að fjór-
um æfingadögum liðnum léku ís-
lensku strákarnir við Tékka í
Reykjavík í tvígang. Fyrri leikinn
unnu Tékkarnir með 21 marki
gegn 17 og þann seinni með 27
mörkum gegn 21. Landsliðsþjálf-
aranum var kennt um úrslitin, að
minnsta kosti í blöðunum, en
kunnugir segja að eftir þessa tvo
leiki hafi Bogdan fengið einhverja
þá verstu útreið sem nokkur
landsliðsþjálfari hafi fengið á ís-
landi. „Það voru gerðar geysilegar
kröfur til hans allt frá fyrsta degi,
að mínu viti alveg óheyrilegar
kröfur. En Bogdan tók þessa gagn-
rýni ekki nærri sér. Hún stappaði
bara í hann stálinu. Hann var
sannfærður um að hann væri á
réttri leið og það var honum nóg.
Ég veit að hann hafði lúmskt gam-
an af öllum þessum æsingi yfir
óförunum", segir maður kunnur
landsliðsmálum okkar.
Bogdan hefur ekki haft
mikil samskipti við menn
utan handboltasviðsins á
þeim árum sem hann hefur dvalið
á íslandi. Hann er einfari. Kunn-
ingjar segja hann ekki vera í sam-
bandi við aðra íslendinga, þegar
handboltinn er undanskilinn en
Gudjón Guðmundsson liðsstjóra
hjá íslenska landsliðinu og Víking-
um áður og Viggó Sigurðsson
handknattleiksmann úr Víkingi.
Og hvað skyldi Guðjón Guð-
mundsson, sem verið hefur hægri
hönd Bogdans á bekknum, segja
um þennan mann: „Hann er mjög
snjall handknattleiksþjálfari,
dæmigerður fagmaður sem leitar
að fullkomnun. Hann gerir gífur-
legar kröfur til leikmanna, en ekki
síðri til sjálfs sín. Hann tekur ekki
ráðleggingum frá mörgum, er
mjög fastur fyrir og fastheldinn á
eigin skoðanir, en er þó sann-
gjarn."
Guðjón heldur áfram og segir
Bogdan vera „ofboðslega metnað-
argjarnan. Hann virkar kaldur og
fráhrindandi gagnvart ýmsum. Ég
þekki þó aðrar hliðar á Bogdan og
til að mynda þá húmorisku, sem
margir eiga erfitt með að trúa þeg-
ar ég held henni fram. En það er
satt, Bogdan getur komið með
þrælfyndnar athugasemdir þegar
sá gállinn er á honum. En hann er
hinsvegar ekki maður sem ber til-
finningar sínar á torg að öllu jöfnu.
Hann múrar sig dálítið frá mönn-
um — heldur þeim frá sér. En eng-
inn efast eitt andartak um hæfni
hans sem þjálfara — í því efni er
hann óumdeilanlegur", segir Guð-
jón Guðmundsson liðsstjóri.
Aðra mynd gefur annar maður
innan úr handknattleikshreyfing-
unni okkur af Bogdan: „Bogdan
er frekjuhundur, lokaður persónu-
leiki sem hleypur engum nálægt
sér, en vill æða yfir allt og alla.
Hann er ekki aðeins þrjóskari en
andskotinn, heldur gífurlegur
skaphundur sem á það til að rjúka
upp fyrirvaralítið og hella sér yfir
menn. Bogdan hefur sökum þess-
ara skapgerðareinkenna kallað yf-
ir sig reiði og biturð margra hand-
boltamanna og forsvarsmanna á
því sviðinu og margan landann
hefur gjörsamlega óað við því
hvernig þessi Pólverji hefur troðið
yfir menn á skítugum skónum."
Fæstir viðmæienda HP tóku
jafn djúpt í árinni í lýsingu
sinni á Bogdan og þessi
maður hérna á undan. Þessi um-
mæli sýna hinsvegar svo ekki
verður um villst að Bogdan er
mjög umdeildur: „Annað væri
það nú. Þetta er maður sem þarf
að taka stórar ákvarðanir sem oft
þurfa að vera á skjön við það
mannlega. Hann er „karakter"
sem getur staðið við orð sín, mein-
ar það sem hann segir. Auðvitað
36 HELGARPÓSTURINN