Íslenzk sagnablöð - 01.01.1816, Blaðsíða 10

19
1816
<10
ádr er ritad. Danfkir fögdu einnig Svíum
ftiíd á hendr. Óánægia þiódarinnar med
ríkisftiórn konúngfins brauzt lokfins úl* i
opinbert upphlaup igo9( þá Gúftaf var tek-
inn til fánga og fagdi kdngdóminn af fér.
Födurbródir hans hertoginn aíSudrmann-
alandi var í hans ftad tekinn til kóngs
undir nafni af Karl i3di, en allirGúítafs af-
komendr dæmdir överdugir fíns erfdaréttar.
Sá affetti kóngr ferdadift til pýzkalands
med fyni fínum, og eru þeir enn þá í út-
legd. Fránkaríki gaf nú Svíum Pommern
aptr, og þeir fömdu einnig frid vid Rúfsa
og Dani, þarámóti var Enskum nú fagt
ftríd á hendr. par fá aldradi fveníki kóngr
engin börn átti, var prins Kriftián Agúft
frá Agúftenborg i Danmörk, fem ádr hafdi
verid ftiórnari í Noregi og barizt hrauftlega
vid Svía, valinn (i § io) til erfíngja Svíarík-
is eptir hans dag. petta nýa kóngsefni
vard þar ei lánglíft, en dó inuaníkams
miög haftarlega, nokkrir meintu af eitri.
pefsi grunfemd vakti ógnarlegt almúga
upphlaup í Stokkhólmi, í hvörju einn hinn
tignafti ftórhöfdíngi, Greifi A x e 1 F erfen
var hryliilega rifinn í fundr á ftrætunum af
uppvægum íkríl. Skömmu feinna var Jó-
hann Bernadotte, nýordinn prins af
Pontecorvo, fyrrum franíkr hcrshöfd-
íngi og nokkud mægdr vid Napóleon keis-
ara., gördr ad krónprins, og fékk afkvæmi
hans fömuleidis erfdarétt til ríkifins. pá
bætti hann vid fig nafninu K a r I.
Ur því þetta nýa kóngsefni fékk mikla
hlutdcild í ríkifins ftiórn, fáu menn med
undrun, ad hún í raun réttri vard heldr
Englandi vinveittennFrökkum. Svíar leyfdu
Bretum leynilega kauphöndlun vid ftrand-
ir fínar, og létu kaupför þeirra fara í fridi,
hvörnig fem Frakkar heirotudu ad ftríd-
inu mót þeim yrdi alvarlega áfram haldid.
pegar þefsar áminníngar ekki hjálpudu,
lét Bónapartc hérlid fitt fetjaft i hid fveníka
Pommern. Seinaft á árinu igie fnéruft
Svíar opinberlega í lid med Eníkum og l'ögdu
Frökkum ftríd á hendr. Sá rétti grund-
völir til þefsa þeirra framgángsnváta lá í
leynilegum famníngi vid Rúfsa og Eníka
þann 24da marzs 1812, med hvörjum álykt-
ad var ad ná Noreg frá Danmöi ku Svíum til
handa til íkadabótar fyrir Finniand. Sídan
hindrudu Svíar opinberlega kornílutníng Jíl
Noregs, til ad neyda Nordmenn til hlýdni
fér med húngri, en opinbert ftríd brauzt þó
ei útmillum Dana og Svía fyrr enn um i'umar-
id 1813. Med kröptugum tilftyrk fleftra
nordrálfunnar ríkia neyddu Svíar Danakóng
til ad atfegia fér ftiórnar og erfdarétt yfir
Noregi í fridarfamníngnum í Kíl 1814. pó
nádu þeir ei Noregi, hvörs þiód valdi i'ér
annann kóng. algiörlega, fy-rr enn um hauftid
1814. Noregr fékk þá ad nokkru leiti
eigin ftiórn undir ædftu yfirrádum Svía-
kóngs. A vifsum tímum, og annars þcgar
naudfýn krefr, halda þcir ríkifins Stór-
þíng, fem er íkipt í LögþíngogÓdals-
þing, hvar kofnir nefndarmenn koma fam-
an úr öllum hérödum og ftödum. Hertog-
adæmid Sveni’ka Pommern gékk um
þefsar mundir undan Svíaríki uppí and-
virdi Noregs.
Danmerkr ríkisftiórn giördi fér ad
fönnu hid ytrafta ómak fyrir vidhaldi fridar
vid öll ríki í því mikla ftrídi m.edal Frakka
ogSvía, og blómgadift þiódin einnig, eink-
um vegna ábatjfamrar vcrzlunar, vcgna
hlutleyfis í ftyrjöldinni til fyrft í ágúftmán-
udi 1807, þá eníkr ftrídsfloti (í allt 50
ftríds- og 500 farma-íkip) lagdift kríngum
Sæland og heimtadi afhendíngu alls hins
daníka ftrídsflota undir því yfiríkyni, ad
Frakkar hefdu giört leynilegann famníng vid