Íslenzk sagnablöð - 01.01.1816, Blaðsíða 6

II
1816
12
1812 fýndift hin bretíka þiód ad vera kom-J
in i eina hina meftu þraung; kauphöndl-
un lanzins og verkfmidiur voru eydilagdar
ad meftu, bá'nkofedlar tóku (í fyrsta fínn) ad
lækka ódum í gildi, og almertnings neyd
orfakadi mikil og hættulig upphlaup; en
þegar meft lá vid spenntu Frakkar bog-
ann ofhátt, fvo)Rúfsar l'neruft opinberlega
á móti þeim, hvarvid höndlun Eníkra,
idiufemi og almenníivgs velfcrd 'rökntrdu
vid á ný, úr því halladi ftrídinu Og á
Frakka, hvörium Bretlanz gull, Gardaríkis
vetrarkuldi og fleftra meginlanzins þióda
vopn gátu lokfíns komid á knén. Eníkt
herlid lendti (1814) í Hannover, Hollandi
og vídar, og hrálpadi þannig til ad kliá
ltrídid á enda. Skömmu eptir voru þau
furítadæmi í pýzkalandi, er Englanz kóngr
nú hafdi aptr feingid, fameinud undir
nafni af kóngsríkinu Hannover. Um
jólaleitid 1814 var fridr faminn milli Bret-
lanz og Nordrameríku frílanda,
þá nær því allt komlt í fama lag og ádr
þeirra ríkia á nvitli, án þefs ad neinum
férligum nýdngum væri vidbætt.
Eptir ad ríkisftiórnarinn prinfínn af
Wales var ad nokkru ieiti íkilinn vid konu
fina, giptift dóttir þeirra Skarlotta (arf-
borin til ríkis í Bretlandi eptir fráfall föd-
ur fíns og afa) 1816 þeirn þýzka prins
Leopold frá Hcrtogadæminu Saxen-
Kóborg, er ádr hafdi vcrid rúfsiíkr hers-
höfdíngi.
Um ársmótin 1814 var öll kaup-
verflun á svörtum prælum frá Sudrálf-
unni til Veftindíanna ftrángliga fyribodin
i Englandi, og flíkr þrældómr upphafinn
framvegis innan vifs tímabils. Ríkisftiórn-
in giördi sér einnig mikid ómak fyrir ad
koma ödrum þiódum til ad fylgia fama ept-
irdæmi (hvört Danmörk fyrft allra hafdi
fyri laungu fýnt). Á konunga stefnunni í
Víen fama ár; kappkoftadi fá nafnkendi
Admiral Sir S i d n e y S m i t h miög ad
ftofna famband allra kriftlnna þióda mót
þeirn barbariíku edr tyrkneíku ræníngia-
ríkium í Alfír, Túnis og Trípolis
til ad enda kriftinna manna þúngu þrælkun
þar um flódir, en þó þad góda fyritæki
ei þá yrdi framkvæmt, hefir England loks
á'þefsu ári giört góda gángíkör þarad, og
þvíngad Túnis til ad Ikila aptr mörgum
kriftnum þrælum, en liætta allra kriftinna
ftrídsfánga þrælkun framvegis. Allfr-
ar menn hafa ei híngad til viliad fullnægia
fömu kröfum, hvörsvegna England rétt-
nýliga hefir fendt mikinn flota á mót
þeim, og munu fleftir kriftnir óíka honum
af hiarta fígurs og lukku.
pótt hins ríka Bretlanz kauphöndlun
nú féallstadar friálsog hardla mikil, kvart-
ar almúgi þefs, er ádr vann í ótal verk-
fmidium, fem vegna ftrídfins og annara
þióda þaraf vöktu ydiufemi í fmídum,
vefnadi o. f. fr. voru nidrlagdar, miög fvo
yfír fátækt og húngri, fvoad Jiósliga má
ráda héraf fannindi hins forna ordskvidar:
ad í öllum löndurn féu pottar brotnir.
Hollcmz fvonefnda fríftiórn var ad
íönnu í raun réttri Frökkum ávallt undir-
géfin, en þad opinberadift helzt igoó.
pá Napóleon keifari giördi bródur finn
Lodvik ad Hollendíngum fornfpurdum,
til konúngs þeirra, og 1810 þá hann aptr
fvipti þefsu léni af honum og fameinadi
öll hans lönd med því ftóra franska keifar-
adæmi. 1808 giördi enfkr her forgéfíns
landgáng á eyunni Valchern, hvöria
hann ad fönnu inntók, en eydilagdift ad
meftu af drepfótt, þá þeir eptirlifandi
yfirgáfu eyuna og fneru heim aptr. 1814
komu Eníkir loks fínu framm, lendtu án