Íslenzk sagnablöð - 01.01.1816, Blaðsíða 19

37
181(5
38
þurftu til ad launa miklumher ogtilann-
ars rtrídskoílnadar , og landfins formeg-
un ekki.fvo gdd ad hækka mætti íkattana
til hlýtar, allrafíft undir fvo ördugum
kríngumrtædum, var gripid til ad giöra
fleiri bánkafedla, eptir því fem þörf
giördift til útgialdanna, og á þennan
hátt óx tala enna döníku bánkafedla á
nefndu tímabili til þeirrar fjaríkalegu
iummu 144,000,000.
Af ofannefndu hrapi peníngafedlanna
leiddi mikla óhamíngju yfir land og lýd, og
þarámedal rírnun allra höfudrtóla, hvaraf
margir ftódu í fafteignum og ödrum íkulda-
bréfum, fvo og örbyrgd allra þeirra, hvörra
tekjur vóru ákvardadar í eintóinum kúrant-
ledlum.
Kóngrvoraleitþví ad fvo kornnu óum-
flýanlegt, til ad vardveita þá fémuni undir-
fátanna, fem innifaldir vóru í döníkum
kúranti frá giöreydflu, med tilíkipan dag-
lettri 5ta Janúarii 1813 ád nidrfetja (redú-
fera) kúrantbánkafedlana, og íiipta nýan
ríkisbánka, hvörs ftjórn kóngr hefir affalad
og fráíkilid ríkifins og þefs fjárhyrdflu
umrádum. Seinna er, med opnu bréfi dag-
fettu 3ota Júlii 1813 ákvardad, ad ríkis-
bánkinn íkuli tilheyra einu alþiódlegu félagi,
er famanftandi af öllum þeim, i hvörra faft-
eignum bánkans vedfé (fem feinna umgétur)
hleypur 100 rbd. edr meira, fvo og þeim
fem leggia inní bánkann 100 rbd. og
þaryfir.
Eptir þefsum lagabodum:
a. Var í ríkiunum og hertugadæmunum (ad
fráteknu íslandi) lögleidd ný mynt,
nefnilega ríkisbánkapeníngar, med því
myntarlagi, ad 18| rbdl, myntaft af
cinni mörk (16 lódum) filfrs eptir kölník-
ri vigt, Hvör af þefsum nýu dölum
er iafngildi hálfrar fpefíu (hvaraf 9I eru
C 2
myntadar af 1 mörk filfurs) eda 60 af
þeim fyrri kúrantíkildíngum. En nú
eru í hvönum rfkisbánkadal þó 96 ík ,
og hvör þefsara er þvi jafnftór | pört-
um eins kúrantíkildíngs, eins og hvör
ríkisbánkadalr er ! partar af kúrant-
dalnum.
b. Allir ádr tilverandi bánkar vóru nidr-
lagdir, og ríkisbánkanum géfinn eink-
aréttr til ad útgéfa penínga og penínga-
fedla, med því férlegu íkilyrdi, ad
kóngr fyri fig og fína arfa í ríkisftiórn-
inni, hefir íkuldbundid fig til alldrei ad
láta útgéfa neina peníngafedla, edr
annad lögfkipad borgunarmedal. Um-
rád ríkisbánkans yfirhöfud eru á hendr
falin visfum yfirftiórnurum, og hvörs
hluta hans, férlegum undirftiórnar-
mönnum ; fá ædfti yfirftiórnari var önd-
verdlega og átti eptir fúndátfiu af 5ta
JanÚ3rii 1813 frammvegis ad verda til-
íkipadr af kóngi; af hinum, fem í önd-
verdu voru af kóngi tilfettir, áttu viflir
ad visfra ára frefti ad gánga úr, og í
þeirra ftad nýir ad kiófaftaf þeim eptir-
verandi. En eptir opnu bréfi dagfettu
3ota Julii 1813 eiga bædi yfir- og undir
ftiórnarmenn ad kiófaft af þeim félög-
um, fem hafa ofannefnda hlutdeild í
bánkanum, undir eins og útkliád er
um hve mikid hvörs partr hleypr. Bánk-
inn er, eptir ad Noregr er fráíkilinn
ríkiunum, íkiptr í 2 höfudhluta edr fér-
lega bánka, einn daníkan í Kaupmanna-
höfn og annann fyri Slesvík og Holfetu-
land í Kíl.
c. pángadtil ríkisbánkinn gétr útbýtt filfr-
peníngum má hann útgéfa bánkafedla,
er feinna meir á ad innleyfa med filfr-
mynt; en þángad til þettad íkédr áttu
þeir eptir ofannefndri fúndátfiu ad vera