Tíminn - 28.07.1960, Blaðsíða 9

ð
fhamtndagi&n 38. jffií 1960.
— Hefurðu saltað hér áður? I hvað svoleiðis. Við höfum fengið
— Ekki hér. Dalvík.
.— Vön þessu ....
— Svona nokkuð.
— Hvað fáið þið fyrir tunnuna?
— 29 og einhverja aura fyrir
heiltunnu.
— Ef það er um sortéraða síld
að ræða, áréttar eftirlitsmaðurinn.
26 fyrir tunnuna af þessari tegund.
— Svo þið getið haft sæmilegt
upp?
— Ef maður er duglegur, og ef
það er síld.
— Og maður er duglegur?
— Reynir það.
Eftirlitsmaðurinn tekur síld úr
kassanum, flettir henni sundur og
dásamar fitun-a:
— Mörstykkin eru eins og í
ícitum sauð. Þetta er 22% fita.
Annars er þetta óþverraáta sem
er núna í síldinni. Glærátan. Það
Eftir
Baldur Oskarsson
rotnar fljótt út frá henni og fer
illa með síldina yfirleitt. Þá losna
beinin innan úr kviðnum fyrr en
ætti að vera. Þessi síld er nokkuð
varasöm í verkun af þeim sökum.
f því kemur Súlan inn. Hún er
með 15 tunnur. Helga var með 25.
Á plani Olav Hinriksen er vel-
þekktur borgari úr Reykjavík að
skoða vinnubrögðin. Við spjöllum
um síldina stundarkorn og um
síldarsaltendur:
— Þeir segja að Sveinn Bene-
diktsson fari í Hóladómkirkju á
ihverju ári til að biðjast fyrir að
hann fái góða síld. Menn eru að
velta því fyrir sér hvort hann sé
búinn að fara þangað í ár. Kann-
ske hefur hann orðið seinn fyrir?
Guð gefi honum góða síld, honum
og öðrum. Öllum.
Henrik Hinriksen verkstjóri og
eigandi söltunarstöðvarinnar segir
oirkur að hann sé búinn að fá rösk-
ar 2000 tunnur.
— Hvar eruð þið í röðinni?
— Fimmta eða sjötta stöð, eitt-
l'.tið síðustu dagana. Vorum áður í
fjórða sæti.
— Og í fyrra?
— Næst hæstir í fyrra og hæstir
í hittiðfyrra.
— Hún virðist ætla að bregðast
í ár.
— Það er nú sérstaklega vegna
þess að það var alltof seint byrjað.
Agætis hvíða þarna fyrst. Menn
\ oru ragir við að salta þá og mega
sjá eftir því núna.
— Hver hindraði þá söltun?
— Síldarútvegsnefnd. Þetta er
aiitaf að verða stífara með hverju
árinu sem Iíður.
— Yfirtökumennirnir. eru þeir
stífir?
—- Þeir komu nú seint í ár, Sví-
arnir. Fengu góða síld seinni part-
iim í fyrra. Það var ekki kominn
nema einn áður en söltun byrjaði,
og hann þorði ekkert að gera upp
á sitt eindæmi. En við vonumst
eftir að fá að byrja fyrr næsta ár.
Þe'tta má ekki ganga svo til aftur.
— En samningarnir?
— Þeir eru alltof stífir. Þyrfti
að vera sala á fleiri gæðaflokkum.
Nefndin er auðvitað bundin af
gildandi samningum, ég veit það.
En stífnin er alltof mikil. Það er
nckkuð sem verður að lagast.
Fór vel af statf
Næst göngum við á fund Vil-
hjálms Guðmundssonar forstjóra
hjá Síldarverksmiðjum ríkisins.
Hann sér uim da-glegan i'ekstur á
verksmiðjunum á Siglufirði og
eftirlit með SR á Raufarhöfn,
Skagaströnd og Húsavík. Vilhjálm-
ur er efnaverkfræðingur að
mennt og alit sem lýtur að hinni
tæknilegu hlið síldariðnaðarins á
fyrr'greindum stöðum heyrir undir
hann.
— Hvað hefur þú verið lengi
í þessu starfi, Vilhjálmur?
— Ég er búinn að vera hér hjá
síldarverksmiðjunum í 12 ár.
— Þetta -er yfirgripsmikið starf.
— Það er það á stundum, sér-
staklega á sumrin.
— Hvernig finnst þér hafa
gengið í suimar?
— Sildarvertíðin fór ansi vel
af stað að okkur fannst. Við feng-
Saltað á plani Olav Hinriksen. ASalgatan í baksýn.
Gústav Nílsson við gufuketilinn, einn af þrem stórum í ketilhúsinu.
um hér fyrstu síldina á þjóðhátíð-
ardaginn og nokkru síðar bar.st
talsvert mikið magn hingað á
Siglufjörð. Síðustu dagana í júní
komu hér á land. 140—150 þús.
mál. Þetta fór allt í bræðslu. Ekk-
ert í söltun af þessari fyrstu síld.
Hún þótti of mögur til þess.
— Ég heyri mönnum finnst of
seint hafi verið byrjað á söltun
hér.
— Það er nú eins og gengur,
þegar litið er um síldina. Þá sjá
menn eftir því sem farið hefur
í bræðslu, síld, sem ef til vill hefði
mátt salta, en það var allbaf verið
að bíða eftir góðu síldinni, stóru
og feitu síldinni. Það hefur nú
brugðizt a. m. k. hvað snertir magn
ið.
— Hvað er þá búið að bræða
mikið hér?
— Hér hjá okkur er búið að
br’æða í dag um 180 þús. mál.
; — En í heild?
j — Mig minnir að í síðustu
skýrslu Fiskifélagsins hafi verið
talað um rúm 400 þús. mál og
tunnur. Þ. e. öll síld til bræðslu
og söltunar á Norður- og Austur-
! landi.
Þrjár starfræktar
— Hváð var brætt á sama tíma
í fyrra?
— Um 76—77 þús. mál hór á
; Siglufir'ði þann 20. júlí. Aðal síld-
armagnið kom þá hingað á tíma-
j bilinu frá 20. júlí til mánaðamóta.
Við fengum um 180 þús. mál
I hingað til SR á þessum tíu dögum.
Eftri það, 2. eða 3. ágúst, barst
ekki meira til bræðslu hingað. Þá
hófst aðalvertíðin á Raufarhöfn,
en meginið af þeirra síld barst
þangað í ágústmánuði.
— Hér eru fjórar SR verksmiðj-
ur.
— Já, þrjár hafa verið starf-
ræktar í sumar.
— Það eru . . ?
— Fyrst og fremst SR ’46, stór'a
verksmiðjan. Hún afkastar 10 þús.
málum á sólarhring. Svo var brætt
í SR ’30. Þar er brætt með um
4—5 þús. mála afköstum á sólar-
hring. Svo var brætt í SR—P. Það
er elzta verksmiðjan. Byggð upp-
haflega af Þjóðverja, dr. Paul, en
hefur verið stækkuð mikið siðan
í þá daga. Afköst hennar voru
í sumar um 4 þús. mál, svo heildar-
afköstin voru um 20 þús. mál á
sólarhring rneðan aðal bræðslu-
tíminn .stóð yfir. Fjórða verksmiðj
an, SR—N, var aldrei sett í gang.
Það kom aldrei svo mikið hráefni
til okkar að þess þyrfti með. Hún
getur afkastað um 4 þús. málum.
— Nokkurs konar varaskeifa?
— Það rná segja það. Síðasta
hjólið, sem fer af stað hjá okkur
hér.
— Hún var sett í gang í fyrra?
— í tvo sólarhr'inga. Annars
hefur ekki verið brædd síld í
henni síðan sumarið 1948.
— Er ekki kostnaðarsamt að
gangsetja verksmiðju fyrir tveggja
daga bræðslu?
— Það kostar að sjálfsögðu
nrikið fé. Verður að binda talsvert
vinnuafl í samabndi við það. Við
höfum þó ekki ráðið starfsmenn
til þeirrar verksmiðju í ár.
— Og búizt ekki við að þurfa
á því að halda?
— Við vonum við þurfum á því
að halda en útlitið bendir nú ekki
til að þær vonir rætist.
— En Rauðka?
— Hún er starfrækt á hverju
sumri. Mér er ekki kunnugt h've
mikið hún hefur fengið, líklega
um 30—40 þús. mál í sumar.
Softkjarnavinnslati
— Hvað um soðkjarnavinnsluna?
— Það er tiltölulega nýtt hjá
okkur að nýta síldarsoðið. Við
byrjuðum á þessu hér fyrir um
það bil fjórum árum og þá með
litlom tækjum, sem voru sett upp
í SR—P.
— Hvar voru þessi tæki snriðuð?
— Hér á verkstæði SR. Svo vor-
ið 1958 keyptum við allstór tæki,
smíðuð í Landssmiðjunni og tekin
í notkun þá um sumarið. Þessi
tæki voru sett upp í netageymsl-
unni við hliðina á SR—P, en hún
hafði brunnið veturinn áður. Nú
erum við að .setja upp ný tæki í
þessu húsi við hliðina á Lands-
smiðjutækjunum.
— Eru þau smíðuð hér, þessi
nýju?
— Já, hér á verkstæðinu eins
og þau fyrstu.
— Hvað er soðkjarni efnafræði
lega séð?
— Það er efni, sem inniheldur
50% vatn og 50% þurrefni, sem
er í raun og veru mjölefni, sömu
efnin og í síldarmjölinu sjálfu.
Auk þess er talsvert af vítamín-
um í kjarnanum, sérsta'klega B
vítamíni.
— Er þetta verðmætt tii út-
flutnings?
— Ja, þetta er nú tiltölulega
stutt á veg komið hjá okkur. Við
framleiddum nokkurt magn af
(Framhald á 13. síðu).