Tíminn - 05.05.1964, Blaðsíða 6

r-
TOMAS KARLSSON RITAR
Eitt brýnasta verkefnið í efna-
hagsmálunum er að lækka húsn.
kostnað og vexti af bygg.lánum
Sl. fimmtudag mælti Emil Jóns-
son fyrir frumvarpi ríkisstjórnar-
innar um ávöxtun fjár trygginga-
félaga í hinu almenna íbúðalána-
lcerfi. Áætlar ríkisstjórnin aó skv.
irumvarpinu fáist um 20 milljónir
króna á ári til íbúðarlána. Við 1.
umr. um frumvarpið töluðu cinn-
ig þeir Sigurvin Einarsson og Ev-
steinn Jónsson, töldu frumvarpið
spor í rétta átt en ná langt of
skammt í þeim vanda, sem við er
»ð giíma í húsnæðismálunum. Fer
hér á eftir stuttur útdráttur úr
ræðum þeirra Eysteins og Sigur-
vins.
Eysteinn Jónsson sagði m. a., að
eins og vaxtagreiðslur væru núna
séu vextirnir einir út af fyrir sig
af verði tiltölulega lítillar íbúðar
um 50 þús. kr- fyrir utan kostnað
við íbúðina og afborganir.
Húsaleigan er núna orðin 4—5
þús. kr. fyrir litla íbúð, og fer sí-
hækkandi dag frá degi. Húsnæðis
kostnaður er orðinn geigvænlegur
og æðimargir, sem ekkert húsnæði
fá, nálega hvað sem í boði er.
Verkamannakaupið fyrir 8 klst.
vinnu alla virka daga ársins eru
77 þús. kr. á ári. Þetta eru tölur
sem tala um það ástand, sem skap-
azt hefur í landinu.
Hinir háu vextir, sem innleiddir
j voru sem liður í efnahagsmálakerf
inu eru núna byrjaðir að koma fyt-
1 ii alvöru inn í húsnæðismálin.
Nú er sagt, að atvinnuvegunum
gangi í ýmsum greinum að borga
það kaup, sem sett hefur verið, þ-
e. a. s. 77 þús. kr. á ári fyrir 8
, stunda vinnudag allan ársins
hring og það mun vera rétt um
ýmsar greinar atvinnuveganna, að
þannig er að þeim búið. Hvernig
gengur þá atvinnuvegum fslend-
inga að borga það kaup, sem
dæmzt getur tilsvaraudi við hús-
næðiskostnaðinn, eins og hann er
núna? Kaupgjaldið hlýtur að
leita samræmis við kostnaðinn við
að lifa. Menn geta ekki hætt að
búa í húsum, og kaupið hlýtur að
verða að laga sig eftir kostnaðin
um við að framfleyta fjölskyldu i
nýju húsnæði. Og þannig er það,
sfim hin nýja óðaverðbólga kemur
inn í efnahagskerfið, kaupgjaldið
og framleiðslukostnaðinn. Og það
er ekki eingöngu aðeins þeir, sem
búa í nýja húsnæðinu, sem þurfa
að fá kaup i samræmi við þessi
nýju skilyrði, heldur taka allir aðr
Obeinir skattar hafa aukizt
um 233% á mann að meðaitali
Frumvörpin um tekju- og eigna
skatt og tekjustofna sveitarfélaga
voru afgreidd frá efri deild á
fimmtudagskvöld og koir.u til 1.
umr. í neðri deild í dag. Gunnar
Thoróddsen mælti fyrir frumvörp
unum. Ennfremur töluðu við um
ræðuna um tekjuskattinn Skúli
Guðmundsson, Jón Skaftason, Sig
urvin Einarsson og Einar Olgeirs
son. Halldór E. Sigurðsson talaði
um frumvarpið um tekjustofna
sveitarfélaga og verður greint frá
ræðu hans á morgun.
Skúli Guðmundsson gerði at-
hugasemdir við cnálflutning stjórn
arblaðanna og fjármálaráðherra
varðandi tekjuskattsfrumvarpið.
Ráðherrann hældi sér af því að
vera sífellt að lækka skatta. Sann
leikurinn væri sá, að skattarnir
hefðu farið síhækkandi með vax
andi verðbólgu. Ef í gildi hefðu
verið sömu umreikningarreglur og
1959 hefðu t. d. hjón með 2 börn
og 130 þús. króna tekjur á árinu
1962 átt að greiða 1730 krónur í
tekjuskatt en greiddu skv. núgild-
andi skattalögum kr. 4 þúsunö.
ekv. frumvarpinu, en ef nmreikn
ingarreglur skv. vísitölu hefðu
verið í gildi og skattbyrði þessara
hjóna ætti að vera lilutfallslega
jafn mikil og hún var 1960 er nú
gildandi skattstigar voru lögfestir,
þá ættu þau að greiða á þessu ári
475 krónur.
Dýrtíðardraugurinn hefur aldrei
verið jafn aðsópsmikill og á und-
anförnum árum og hefur gengið
ljósum logum í stjórnarráðinu og
hann hefur verið miklu stórvirk-
ari við að hækka skattana en fjár
málaráðherrann að lækka þá.
Þetta hefur ráðherrann hijótt um
og þetta kemur sér vel fyrir ráð-
herrann, þvi að allar skattahækk-
anir, sem draugsi leggur á menn
fara beint inn í ríkissjóðinn.
Ráðherrann hefur mikið gumað
af því að hann hafi afnumið tekju-
skatt á almennum launatekjum
Ljóst væri að svo væri ekki, en
rétt væri að ráðherrann upplýsti
livað hann te'ur almennar launa
tekjur vera. Ef frumvarpið verðu"
samþykkt í þeirri mynd sem það
er núna er Ijóst, að usn stórfelldar
skattahækkanir verður að ræða á
næsta ári, því að vísitala hefar
tekið stórfelld stökk á þessu ári
Því þarf að setja inn í frumvarpið
vísitöluákvæði um persónufrádrátt
inn og fella niður ákvæði þessi um
hækkun skattstigans.
Jón Skaftason, sagði, að saman-
burður fjármálaráðherra á beinu
sköttunum nú og i tíð vinstri
stjórnarinnar væri mjög yfirborös-
kenndur og villandi. Þegar ríkis-
stjórnin hóf aðgerðir sínar 1960
boðaði hún nýja stefnu í skatta-
málum. Horfið yrði frá beinum
sköttum á almennar launatekjur
og teknir upp óbeinir skattar í
staðinn. Síðan hafa óbeinu skatt-
arnir verið margfaldaðir. Skv. fjár
lögum 1958 voru allar tekjur rík
isins af sköttum hvers konar og
sköttum 623 milljónir. Þar af var
tekju- og eignaskattur 118 milljón-
ir og óbeinir skattar 505 milljónir
eða sem svaraði kr. 3.021.00 á
hvert mannsbarn. Skv. því greiðir
hver fimm manna fjölskylda að
meðaltali í óbeina skatta á þessu
ári kr. 53.265.00 en greiddi á árinu
1958 kr. 15.105.00 i óbeina skatta
Hún greiðir þvi nú að meðaltali
38.160.00 krónur meira en hún
gerði á síðasta ári vinstri stjórn-
arinnar en þar við bætist að ýmis
önnur skattheimta rikisins, sem
hér er ekki meðtalin hefur vaxið
stórkostlega. — Af þessu sést,
bve fráleitt það er að bera saman
skattheiimtu beinu skattanna 1958
og nú án þess að taka tililt til hinn
ar ofboðslegu hækkunar óbeinu
skattanna.
Ljóst er að gildi persónufrá-
dráttarins hefur rýrnað verulega
irá því 1960, er Alþingi setti regl
ur um hann. Þetta frumvarp ráð-
gerir að hækka hann um 30% en
síðan 1960 hefur vísitala hækkað
um 55% og visitala vöru og þjón-
ustu um 74%. Skattþunginn verð
ur því eftir samþykkt þessa frutn
varps meiri en hann var 1960, er
núgildandi skattalög voru sett.
Sigurvin Einarsson sagði, að
Hagtíðindi Hagstofu íslands
styddu ekki þá fullyrðingu fjár-
málaráðherra, að beinu skattarnir
hefðu verið lækkaðir. Skv. Hag-
tíðindum námu beinir skattar vísi
tölufjölskyldunnar í marz 1959 kr
9.420.00 en í marz þessa árs námu
beinir skattar vísitölufjölskyldunn
ar kr. 12.887.00 eða höfðu hækkað
um hvorki tneira né minna en 37%
í tíð núverandi fjármálaráðherra.
Það færi fjármálaráðherra því il'a
að hæla sér af því að hafa lækkað
beina skatta og spurði Sigurvun
ráðherrann hvernig þessar upplýs-
ingar Hagstofunnar kæmu heim og
saman við fullyrðingar hans. Þá
tæri það ríkisstjóm illa jafnvel
þótt hún hefði nú lækkað beina
skatta að hæla sér af því, að
hún hefur hækkað óbeina skatta
og spurði Sigurvin ráðherrann
hvernig þessar upplýsingar Hag-|
stofunnar kæmu heim og saman
við fullyrðingar hans. Þá færi það
ríkisstjórn illa jafnvei þótt hún
hefði nú iækkað beina skatta að
hæla sér af því, að hún hefur
hækkað óbeina skatta margfald-
iega á móti, því óbeinu skattarn
ir koma jafnt niður á hina fátæka
og hinn ríka.
Gunnar Thoroddsen sagði, að í
vísitölu beinna skatta væru 7 lið
ir. Tekjuskatturinn hefur lækkað
en hinir iiðirnir hækkað, og því
hækkaði vísitala beinna skatta.
ir vitanlega sama kaup og þelr.
Þarna sjáum við afleiðingamar
af þeirri stefnu, sem tekin hefur
verið upp, að reyna að halda jafn
vægi í þjóðarbúskapnum með því,
að hækka verðlagið á framkvæmd
unum og reyna þannig að tak-
marka þær, þ. á. m. íbúðabygging
ar.
Það hefnir sín grimmilega að
viðhafa þessar aðferðir eins og
við erum núna að sjá í ástandinu
) húsnæðismálunum. Það kemur
þar gleggra fram þetta æpandi ó-
samræmi, sem verður á milli
þeirra, sem eiga gömlu eignimar
og hinna, sem eiga nýju eignirnar
og hvernig það kemur niður fyrir
atvinnuvegina og setur úr skorð
um;
Úr þessu verður að bæta. í
fyrsta lagi þarf bætt skipulag á
byggingum og meiri tækni o%
vinnuhagræðingu. Þá verður að
fara inn á þá braut að lækka verð
ið á ibúðunum, hæfilega stórum
íbúðum með beinum ráðstöfunum,
t. d. eins og því, að endurgreiða
tolla af byggingarefni til hæfilegra
stórra íbúða eða öðrum slíkum bein
um stuðningi. í þriðja lagi verður
að lækka almennu vextina. hækka
íbúðalánin og verðtryggja spariféð.
Fjórða höfuðatriðið er að verja
einhverju af almannafé, til þess að
borga niður vextina af íbúðalán-
unum , til þess að koma í veg fyr
ii þær óskaplegu kauphækkanir
sem annars hljóta að verða fram
undan. Lækka þá sérstaklega með
niðurgreiðslum, svipað og gert hef
v.r verið í sumum öðrum greinum
Húsnæðismálin eru einn allra stór
íelldasti liðurinn í efnahagsmál-
um og þar dugir ekkert minna held
ur en að snúa blaðinu alveg við og
söðla um og taka upp nýja stefnu
sem er miðuð við það að lækka
húsnæðiskostnaðinn og gefa kost
á meira og ódýrara fjármagni en
verið hefur til þess í húsnæðismál
um.
Sigurvin Einarsson minnti á, að
samkvæmt skýrslum hagstofunnar
kostaði íbúð af meðal stærð
febrúar 1960 462 þús. í febrúar
1961 532 þús., í febrúar 1962 603
þús., í febrúar '963 633 þús. og í
febrúar 1964 kostar hún 734 þús.
Á 4 árum hefur þá íbúð af meðal
stærð hækkað i verði um 272 þás.
kr.
Fyrir Alþ. liggur nú fyrir frv
um skylduspamað unglinga. Þar
er gert ráð fyrir, að ógift ung-
menni safni sér sparifé sesm nem-
ur 15% af launatekjum þeirra- Ef
nú 18 ára maður ræðst í opinbera
þjónustu, tekur laun sainkv. 10
launafl. og sparar 15% af þessum
launum sínum þar til hann er 26
ára gamall en giftist ekki á tíma-
bilinu, þá hefur hann safnað spari
fé, sem nemur hér utn bil 100
þús. kr. auk vaxta. Við skulum
hugsa okkur, að konuefni þessa
manns hefði líka sparað, t. d. helm
inginn af þessari upphæð á sama
tíma, þá eiga þessi ungu hjón
um 150 þús kr. stofnfc auk vaxt-
anna af því þegar þau ætla að
fara að byggja sér íbúð, eða jaín-
mikið og húsnæðismálastjómin
lánar út til íbúðarinnar. Þrátt fyr
ir þetta þá þurfa þau að afla sér
annarra lána, sem nemur yfir 400
þús. kr. til þess að geta komið
íbúðinni upp. Af þessu má bezt
sjá, að 150 þús. kr. lán til hverrar
íbúðar er með öllu óviðunandi, eða
hvar eiga þessi ungu hjón_§ð fá
slíkt lánsfé umfraim byggingarsjððs
iánið?
Þótt unnt reyndist að áfla fjár
til að fu'lnægja öllum lánsumsókn
um, sem berast húsnæðismáia-
stjórn með því að lána 150 þús.
kr. til hverrar íbúðar þá er það
ekki nema hálf lausn á byggingar
vandamálinu, þvi að mikill fjöldi
ungra manna getur ekki byggt sár
íbúð, ef hann fær ekki hærra lári
en þetta.
Fyrir 6 árum eða í febrúar 1958
var byggingarkostnaður meðalíbúð
ar, þ. e. a. s. íbúðar af þessati
stærð, sem ég nefndi, þá var bygg
ingarkostnaður hverrar íbúðar um
fram lán byggingarsjóðs um 390
þús. kr„ umfram lán byggingar-
sjóðs, en í febrúar 1964 er bygg
ingarkostnaður jafnstórrar íbúðar
umfram lán byggingarsjóðs 580 þús
kr. Þannig hefur vaxið vandi hús
byggjendanna til þess að leggja
fram sitt eigið framlag.
Þá kem ég að annarri hlið á
þessu vandamáli, hvaða tekjur þarf
maðurinn að hafa til þess að búa
í íbúð, sem hefur kostað yfir 700
þús. kr.? Eg skai ekki fara út í
þá sálma að reikna það, en ég
vil þó benda á, að vextirnir a?
þeim hluta byggingarkostnaðarins
sem umfram byggingarsjóðslánið
Framh. á 2. síðu
A ÞINGPALU
AU miklar umræður urðu við 2. og 3. umræðu um skatta- og út-
svarsfrumvörpin í efri deild í fyrrakvöld og báru Framsóknar-
menn fram nokkrar breytingatillögur, sem felldar vou. Helgi
Bergs mælti fyrir tillögu um vísitöuákvæði varðandi persónufrá-
drátt við tekjuskattsálagningu.
Ásgeir Bjarnason mælti fyrir breytingatillögum, er hann flutti
við frumvarpið um tekjustofna sveitarfélaga, m. a. að bankar
greiði landsútsvör af vissum hluta tekna um að sveitarstjórnum
og framtalsnefndum í bæjum, þar sem skattstjóri er ekki búsettur
fái heimild til að leggja á útsvör sjálfar, en skv. gildandi lögum
nær þessi heimild aðeins til þejrra, sem hafa 500 íbúa og færri.
Enn fremur lagði Ásgeir til að 8. gr. frumvarpsins og 65. grein
gildandi laga yrðu felldar.
6
TÍMINN, þriðjudaginn 5.
1964 —
I
I