Tíminn - 24.04.1965, Blaðsíða 5

c
LAUGARDAGUR 24. aprfl 1965
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjórl: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Pórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og IndriSi
G. Þorsteinsson PuUtrúi ritstjórnar: Tómas Karisson Aug-
lýsingastj.: Steingrlmur Gislason. Ritstj.skrifstofur i Eddu-
tiúsinu, simar 18300—18305. Skrifstofur. Bankastræti /. Af-
greifSslusimi 12323. Auglýsingasimi 19523 Aðrar skrtfstofur,
simi 18300. Áskriftargjald kr. 90,00 á mán. mnanlands — í
lausasölu kr. 5,00 eint. — PrentsmiSjan EH5DA h.f.
Ný stjórnarstefna
Undanfarin þrjú ár hefur íslenzkur sjávarútvegur
búið við hagstæðari aflabrögð og hærra verð á útflutn-
ingsvörum en nokkurn tíma áður. Kaupgjald hefur ver-
ið hér mun lægra en í þeim löndum, sem við þurfum
aðallega að keppa við. Skilyrðin hafa því vissulega
verið þannig, að sjávarútvegurinn ætti að hafa bétri
afkomu en nokkru sinni fyrr. Honum ætti því ekki að
verða erfitt að taka á sig nokkra kauphækkun, sem al-
mennt er viðurkennt, að launþegar hafi ekki aðeins
þörf fyrir, heldur eigi fullan rétt á, þar sem kaupmátt-
dr daglauna hefur farið minnkandi síðari árin, þrátt
fyrir hinar stórauknu þjóðartekjur.
Vegna þessara aðstæðna mun áreiðanlega mörgum
hafa brugðið í brún, þegar þeir heyrðu eða lásu álykt-
un þá frá fundi útgerðarmanna og fiskverkenda, sem
haldinn var í byrjun þessarar viku. Niðurstaða þess-
arar ályktunar, eftir að lýst hefur verið högum útvegs-
ins, er í stuttu máli sú, að varað er við kauphækkunum.
í ályktuninni segir orðrétt, að „skoðun þessi sé ekki
sett fram vegna þess, að atvinnurekendur í sjávarút-
vegi vilji ekki veita starfsfólki sínu kjarabætur, sem
vissulega væru æskilegar, heldur vegna þess, að þeir
vita, að um raunverulegar kauphækkanir getur ekki
verið að ræða, eins og nú er háttað í útgerð og fisk-
verkun“.
Þeir, sem lesa greinargerð fundarins fyrir þessari
niðurstöðu, eiga vissulega erfitt með að mótmæla henni.
Þar er lýst með glöggum rökum hinum óhagstæðu lána-
kjörum og miklu opinberu álögum, sem útgerð og fisk-
verkun eiga við að búa. Stefna ríkisstjórnarinnar í
þessum málum hefur m.ö.o. orðið þess valdandi, að eftir
langvarandi góðæri og mun lægra kaupgjald en í ná-
grannalöndunum, er útgerð og fiskverkun hér á heljar-
þröm, og getur ekki tekið á sig, að óbreyttum aðstæðum,
sjálfsagðar kauphækkanir starfsfólks síns.
Þyngri dóm en þetta er ekki hægt að fella um stjórnar-
stefnuna. Þetta er ekki neinn pólitískur sleggjudómur
andstæðinganna, heldur beizkur úrskurður sjálfrar reynsl
unnar. Vissulega staðfestir hann allt það, sem Fram-
sóknarmenn hafa sagt um stefnu ríkisstjórnarinnar 1
umræddum málum.
Það er ekki auðvelt að mótmæla því, að ,,eins og nú
er háttað í útgerð og fiskverkun“ er erfitt að krefjast
mikilla kauphækkana. En þessu ástandi má hins vegar
vel breyta, með nýrri og raunhæfari stjórnarstefnu. Áð-
urnefndur fundur útgerðarmanna og fiskverkenda bendir
t.d. á, hve mikilvægt það væri að bæta úr lánsfjárskort-
inum, jafnt varðandi reksturslán og stofnlán. Vaxta-
lækkun myndi einnig koma að miklu gagni, og sama
gildir um lækkun útflutningsgjalda. Með þessum og
öðrum hliðstæðum aðgerðum á auðveldlega að vera hægt
að gera útgerð og fiskverkun það mögulegt að rísa
undir eðlilegum kjarabótum starfsfólks síns.
Ekkert sýnir betur, að hér er þörf alveg nýrrar stjórn-
arstefnu. Með nýrri og raunhæfri stjórnarstefnu er hægt
að leysa þau vandamál launþega og útflutningsfram-
leiðslu, sem nú er glímt við, en heldur ekki öðru vísi
Óbreytt stjórnarstefna mun aðeins leiða til aukinna örð-
ugleika og öngþveitis. Það sést bezt á því, að útgerðin
skuli nú vera á heljarþröm, þrátt fyrir góðæri undan-
farinna ára. Þetta verður ríkisstjórnin loks að skilja og
haga sér samkvæmt því. Geri hún það ekki, á hún strax að
víkja og gefa þjóðinni tækifæri til að leysa vandamálin
með nýrri stefnu.
TÍMINN
ERLENT YFIRLIT
Stjarna Nixons aftur hækkandi
Honum misheppnaðist þó að ná fundi Krústjoffs
Nixon í samræSum við rússneskan lögregluþjón á Rauða torginu
EF REPUBLIKANAR í
Bandaríkjunum ættu að velja
forsetaefni nú, er lítill vafi á,
að Richard Nixon myndi verða
fyrir valinu. Skoðanakönnun,
sem Gallupstofnunin birti 24.
f.m., leiddi í ljós, að 36% af
fylgismönnum flokks republik-
ana, kjósa Nixon helzt sem for-
setaefni. Næst kom Cabot
Lodge með 18%. Meðal óháðra
kjósenda reyndist Nixon einnig
fylgissterkastur af þeim mönn-
um, sem nú er helzt talað um
sem forsetaefni. Rockefeller og
Scranton virðast alveg úr sög-
unni.
Það ber glöggan vott um
pólitíska hæfni Nixons, að
hann virðist ekki hafa aflað
sér verulegra óvinsælda frjaLs
lyndari republikana, þótt hann
væri stuðningsmaður Goldwat-
ers á flokksþinginu, þegar
hann var valinn forsetaefni, og
styddi hann síðan eindregið í
kosningabaráttunni. Fyrir þetta
hefur hann unnið sér stuðnin.g
hægri armsins, sem vart gerir
sér von urn að geta fengið Gold-
water eða einhvern náinn skoð-
ana bróður hans útnefndan áft-
ur. Goldwater hefur hvað eftir
annað látið í það skína að und-
anförnu, að hann teldi Nixoxn
þann mann, sem republika.iir
ættu helzt að geta sameinazt
um í næstu forsetakosningum.
Nixon hefur það umfram öll
þau forsetaefni republikana,
sem nú er talað um, að hann er
langþekktastur. Hann nýtur
jafnframt viðurkenningar sem
harðfengasti og ötulasti bar
áttumaður flokksins. Hann hef-
iír það umfram Goldwater, að
gáfur hans eru ekki dregnar í
efa. Hitt hefur hins vegar ekki
minnkað, að menn líti á hann
sem tækifærissinna, og enginn
telur sig því fullkomiega vita
hvar hann hefur hann, þótt
hann að undanförnu hafi frem-
ur skipað sér með hægra armi
flókksins. Þessi afstaða hans
gerir hann að ýmsu leyti heppi-
legan samnefnara fyrir jafn
sundurleitan flokk og republik-
anir eru nú.
ÞRJÚ OG HÁLFT ÁR eru
eftir til næstu forsetakosninga
í Bandarikíunum og vafalaust
getur margt gerzt á þeim tíma.
Nixon verður að gæta þess að
vera nægilega í svi'o'si.iósinu á
þessum tíma, ef hann re íir að
keppa um forsetae.noættið í
annað sinn. Það þyK‘. sýna að
hann hafi þetta vel 1 huga, að
hann notaði tækifærið. þegar
hann var í viðskiptaerindi
Finnlandi i byrjun þess? mán-
aðar, til þess að sxreppa til
Moskvu til eins dagi dvaiar
þar Til þess að komas; þangað.
þurfti hann að ferðjs- með
járnbrautarlest í 20 kist., svo
að talsvert uar fyrn þessu
haft Nixon hafði það hins
I vegar upp úi þessu að hans
j var getið öllum bíöðum
| Bandaríkjanna og oiaðamenn
* kepptust við aó ná haan tii
þess að fá álit tians á oeim
í Moskvu 10. þ. m.
breýtingum, sem hefðu orðið í
Moskvu síðan hann var þar
seinast eða í júlí 1959.
Þessi Moskvuferð riijaði það
jafnframt upp, sem Nixou hef-
ur orðið einna frægastur fyiir,
en það er orðasenna þeirra
Krustjoffs, sem átti sér stað
1959. Bandaríkjamönnum þótti
Nixon bera sigur af hólmi í
þessum orðaskiptum. Ef ráða
má af frásögnum rússneskra
blaða; reyndi Nixon nú að fá
samtal við Krustjoff og ht-fur
blað ungkommúnista ásakað
hann í því sambandi fynr ó
kurteisi og tilraun til að rjúfa
heimilisfrið óbreyttra borgara.
Sú ástæða mun vart spilla fyrir
Nixon vestra.
ANNARS lenti Nixon í
þessu síðara ferðalagi í allsögu-
legum orðaskiptum, sem vafa-
samt er að bæti eins mikið fyr-
ir honum og senna þeirra
Krústjoff gerði 1959. Nixon
heimsótti Moskvuháskóla og
var boðinn velkominn af ein-
um, aðstoðarrektornum Niko-
lai Seleyezoff 'að nafni. í við-
ræðum sínum við Nixon, komst
hann m.a. svo að orði, að hann
myndi ekki fara fram á að Nix-
on upplýsti rússneska stúdenta
um Ku Klux Klan eða Jonn-
Birch-félagsskapinn, en kann-
ske gæti hann svarað einni
spurningu, sem oft væri á dag-
skrá hjá stúdentum, en hún
væri þessi: Hvernig getur það
gerzt í friðelskandi landi, að
forsetinn sé myrtur? Nixon
lét ekki á sér standa og spurði
á móti: Hver urðu örlög Beria?
Var hann ekki drepinn? Hvern-
íg fór fyrir Trotski’ Þess-
ar spurningat leiddu síðan at
sér nokkurt karp, s*.r. vat þó
fremur í léttum tón
í sumum bloðum vestra. hef-
ur það komið fra.n, að það hafi
verið seinheþpilegt a 6 bera
samari annars vega. Kennedy
og hins vegar Beria og Trotski.
Ekkert hafi t.d. verið líkt með
þeim Kennedy og Beria. Kenn-
edy hafi ekki heldur verið rutt
úr vegi af pólitískri valdaklíku
og því sé morð hans ósambæri-
legt við aftöku Beria.
í samtali við blaðamenn. lét
Nixon allsæmilega af dvöl sinni
í Moskvu. Hann notaði tímann
vel til að skoða borgina, en
lengst var hann þó í háskólun-
um og Kreml. Hann sagði, að
bílum hefði fjölgað verulega
síðan 1959 og fólk væri nú
betur klætt en þá. Þá væri orð-
ið stórum auðveldara að fá
vegabréf til Sovétríkjanna en
áður. Loks sagði hann, að Rúss-
ar viðurkenndu það nú fúsleg-
ar en áður, að ekki væri allt í
lagi hjá þeim.
ÞAÐ ÞYKIR ný sönnun þess,
að Nixon stefni að framboði
í forsetakosningunum, að hann
hefur tekið sér bólfestu í New
York. Þar getur hann tekið
miklu meiri þátt í landsmála-
baráttunni en í Kaliforníu, því
að enn eru allar helztu mið-
stöðvar hennar í austurríkjun-
um. Ef Rockefeller vinnur ekki
í ríkisstjórnarkosningunum á
næsta ári, yrði Nixon líklegur
til að verða helzti leiðtogi re-
publikana i New York-ríki.
Nixon segir sjálfur, að hann
vilji hvorki ræða um framboð
sitt né annarra í næstu for-
setakosningum. Slikt sé eski
tímabært. Aðalatriðið nú sé að
undirbúa þingkosningarnar
haustið 1966. Bersýnilegt er. að
hann hugsar sér að taka kröft-
uglega bátt í þeim. Fái hann.
gott orð fyrir þá tramgöngu
sína, mun það mjög létta hon-
um að verða forsetaefni repu-
blikana 1968, ef ekki verður þá
einhver nýr keppinautur kom-
inn til sögu.
Þ.Þ