Tíminn - 24.04.1965, Blaðsíða 9

?
LAUGARDAGUR 24. april 1965
TÍMINN
NÝJAR ERLENDAR BÆKUR
Astrology. Louis MacNeice.
Aldus Books in association
with W. H. Allen, London
1964. 63s.
Þetta er síðasta rit Louis
MacNeice, sá sami sem ferð-
aðist um hér á landi með Aud-
en á fjórða tug þessarar
aldar. Höfundur er alþekktur
sem skáld, Jeikritahöfundur og
fræðimaður. Þessi bók fjallar
um stjörnuspáfræðina. Höfund-
ur rekur sögu stjörnuspáfræð-
innar frá upphafi og fram á
okkar tíma, hann lýsir skoð-
unum manna á efninu, bæði
þeirra, sem trúa á stjörnuspár
og hinna vantrúuðu. Hann
nefnir fjölda dæma þar, sem
spárnar rættust og einnig dæmi
um falsspár.
Þeir eru ekki ófáir, er hafa
þá trú að örlög þeirra séu
skráð í stjörnurnat. Þeir sem
þá trú eiga hreyfa sig ógjarn-
an án þess að athuga stjörnu-
kort sitt og miða allar fram-
kvæmdir sínar við það. Hóró-
skópið er leiðarvísir þeirra og
áttaviti. Þessi trú er ævagömul
og er upprunnin með Babí-
loníumönnum og áhrifa henn-
ar gætir gegn um aldimar allt
fram á okkar daga. Enn eru
áhrif hennar mikil, þeir eru
ekki ófáir, sem líta fyrst í
stjömuspána þegar þeir kaupa
sér dagblað eða fá það í hend-
ur. Svo eru aðrir, sem taka
þessi fræði mjög svo alvarlega,
láta stjömuspekinga teikna
upp sitt hóróskóp og miða
alla sína hegðun og lífshrær-
ingar við það.
Umrædd bók er ítarleg saga
stjörnuspáfræðinnar og hand-
bók fyrir þá, sem vilja gera
sitt hóróskóp sjálfir. Bókin er
mjög skemmtilega myndskreytt,
bæði litmyndum og svart-hvít-
um myndum og henni fylgja
nauðsynlegar töflur og stjörnu-
kort og er mjög til útgáfunn-
ar vandað í einu og öllu.
Essays in Economic History
I-III. Edited by E. M. Carus-
Wilson. Útgefandi: Edward
Arnold, London 1954—62.
Verð: Vol. I. 4'ös. II-III. 50s.
Efni þessara binda er tekið
úr tveim tímaritum enskum,
sem fjalla um efnahagssögu,
þau eru: Economic History Re-
view og Economic History.
Greinarnar, sem hér eru út-
gefnar eru að mestu leyti end-
urprentaðar óbreyttar. Fyrsta
bindi þessa safns hefur verið
endurprentað fjómm sinnum,
síðasta prentun 1963. Þessar
greinar fjalla aðallega um efna
hagssögu Englands, þær eru
margar hverjar ritaðar af hin-
um færustu fræðimönnum
Breta á þessu sviði. Áhugi fyr-
ir þessari grein sögunnar fer
stöðugt vaxandi og vegna þessa
áhuga em þessar greinar end-
urprentaðar hér. Tímabilið,
sem ritin spanna er allt frá
11. öld og fram á þá 19. Hér
eru greinar um landnám Norð-
manna í Yorkshire, utanríkis-
verzlun Breta milli 1660—1700,
landbúnaðarkreppuna milli
1730 og 1750, kornuppskera og
kornverð á miðöldum, reikn-
inga St. Swithuns klausturs og
hallærin í Evrópu snemma á
14. öld. Hér er aðeins fátt tal-
ið. Hér er sannkölluð náma fyr
ir þá, sem áhuga hafa fyrir
efnahagssögu. Þetta er ekki
eingöngu efni sem varðar
enska sögu, ensk saga þessa
tímabils á sér hliðstæður, og
atvinnuhættir, verzlun og við-
skipti á Englandi eiga sér hlið-
stæður annars staðar í Evrópu.
Við lestur sumra þessara
greina skýrist ýmislegt og
freistast má til ágizkana um
þróun efnahagsmála hérlendis.
íslenzk efnahagssaga er svo
til órituð, merkasta ritið um
þau fræði var skrifað á þýzku
og bókaútgáfa íslenzka ríkisins
hefur talið þarfara að gefa út
illa þýtt fornindverskt bæna-
stagl en eina ritið sem um
þessi mál fjallar og ritað er
af ágætri þekkingu á þeim tak-
mörkuðu heimildum sem til
eru urrFþessi efni.
Antike Geisteswelt. Auswahl
und Einfiihrung von Walter
Riiegg. Útgefandi: Artemis Ver
lag Ziirich, 1964. 2. útg. Verð:
Sv. F. 27-.
Þetta rit kemur út í safn-
inu „Bibliothek der Alten
Welt.“ Þetta er yfirlitsrit um
heimsmynd og heimskoðun
fornaldar, fyrst og fremst
þeirrar rómverzku og grísku.
Höfundarnir lýsa þessu sjálfir
með sýnishornum úr eigin verk
um. Útgefandinn ritar ágætan
inngang um andlega menningu
fornþjóðanna, þetta er skýr en
full stuttur inngangur. Síðan
koma kaflar um heimspeki
fornaldar, kaflar úr ritum spek
inganna frá Platón og til Bóe-
tíusar. Aðalkaflar bókarinnar
eru tveir. Sá fyrri fjaUar um
eðU heimsins og stöðu manna
í heiminum, sá síðari um mann-
inn og eðli hans og lífstján-
ingar. Útgefandi gerir sér far
um að velja í bókina á þann
hátt, að val hans gefi sem
bezta mynd af heimsmynd fom
aldar, bæði andlegri og efna-
legri. Hann velur fyrst og
fremst það sem skýrir og út-
listar bezt innviði og ástand
hinnar fornu menningar og
tjáir sem greinilegast heildar-
mynd hennar.
Slík safnrit verða alltaf að
nokkru spegilmynd skoðana út
gefandans, en svo er um öll
mannanna verk. Ritið er mjög
smekklega útgefið, prentun og
pappír einstaklega vandaður,
heimilda og nafnaskrá fylgir
bókinni.
Das Weltreich. Wagnis und
Auftrag Europas im Sechzehnt-
en und Siebzehnten Jahrhund-
ert. Höfundur: Alexander
Randa. Útgefandi: Walter-Ver-
lag. Olten und Freiburg im
Breisgau 1962. Verð: Sv. F.
24-.
Alexander Randa er víðfræg-
ur fyrir ritið „Handbuch der
Weltgeschichte“ sem er í fjór-
nm bindum og kom síðast út
í þriðju .útgáfu 1962 hjá Walt-
er útfáfunni. Þessi bók fjallar
um riýlenduveldi Evrópuþjóð-
anna á 16. og 17. öld. Nú er
nýlenduveldi þessara þjóða úr
sögunni. Og með því er einum
þætti mannkynssögunnar end-
anlega lokið. Það er mikill sið-
ur nú, að spinna langsamar orð
ræður um nýlendukúgun og
arðrán frumstæðra þjóða og
samkvæmt þeim ræðum er saga
þessa þáttar sögunnar eitt
svartnætti. Lítið hefur verið
gert að því að rannsaka þessa
sögu, nema þá í pólitískum til-
gangi op til þess að magna
hatur og andúð á þeim þjóð-
Framhaio 8 14 siðu
Tónlistarskólinn j Reykjavík heldu* nemendatónleika j Háskólabfói í dag, laugardag 24. aprl, kl. 3. Nemenda-
kór og Hljómsveit Tónltstarskólanf flytja verk eftir Corelli, J. S. Bach, Mozart, Paul Hindemith og
Benjamin Britten. Stjórnendur verða Björn Ólafsson og þrfr nemendur úr Söngkennaradeild, Jón Stefánsson,
Þorgerður Ingólfsdóttir og Þórir Baldursson. Einsöngvarar með kórnum verða Ásgeir Guðjónsson og Guð-
finna Dóra Ólafsdóttir. Auk þess leikur Jón H, Sigurbjörnsson einleik á flautu. Aðgangur að tónleikunum
er ókeypis og öllum heimill á meðan húsrúm leyfir Á myndinni sést Þórir Baldursson stjórna hljómsveit
inni.
MISKUNNSEMI
ÞÝZKRA HEST
KAUPMANNA S
Fyrir nokkru barst mér und-
irrituðum í hendur dagblaðið
„Erlanger Tagblatt“, sem er
sérútgáfa af h'inu þekkta og
velmetna „Nurnberger Nach-
richten“ en í umræddu tölu-
blaði, nr. 59 N, bls. 13, frá 12.
marz s. 1. er birt girein um
ræktun íslenzkra hesta í Þýzka
landi undir fyrirsögninni: „ís
lands-hestar fengu ný heim-
kynni.“ Haft er viðtal við eig
anda eins stærsta ræktunar-
búgarðs Þýzkalands fyrir ís-
Ienzka hesta, Franz Meier,
kaupmann, Méierhof, Peissen-
berg, Ober-Bayern. Segir hr.
Meier beinlínis, að hann hafi
keypt stofninn að sínum ísl.
hestum á árunum milli 1950-
‘60 með aðstoð þýzkra dýra-
vina, sem skotið hafi saman
fé til að bjarga íslenzka hest
inum frá tortímingu hungur-
dauða eða sláturhúsanna (hvort
heldur er, kemur ekki Ijóslega
Jfram í ummælum hans) „er
uppskerubrestur“ hafi orðið
eitt árið á íslandi. Þessi
samskot þýzkra dýravemdunar
félaga hef ég að vísu heyrt
minnzt á áður í samtölum við
Þjóðverja, en hingað til hef
ég ekki séð þessu haldið frant
opinberlega á prenti.
Er það spurning mín til ís-
lenzkra hrossaræktar-bænda,
hvort það hafi verið af mann
úðarástæðum, sem þeir seidu
Þjóðverjum hross á sínum
tíma, kannske vegna þess að
hestarnir voru að dragast upp
úr sulti og slæmri meðferð hjá
þeim, en þessu er haldið ský
laust fram af kaupendum ísl
hrossa hér í Þýzkalandi. Hafi
íslenzki hesturinn í rauninni
Iverið í hungurdauðahættu, er
ekkert við viðbrögðum þýzkra
dýravina að segja. en hafi svo
ekki verið, væri sannarlega
tími til kominn, að ísienzkii
bændur beri opinberlega af sér
það tvímælalausa slvðruorð.
sem af þeirn fer héi í Þýzka-
landi í sambandi við nefndar
_ hestasölur og fullyrðingaT
I þýzku hestakaupmannanna og
| dýraverndunarfélaga um að
I með fjársamskotum sínum hafi
C þessir aðilar gert miKið misk
a unnarverk á íslenzka hesta-
í stofninum sem hefði verið af
deyja út undir vanrækslu og
vanmætti íslenzkra bænda.
Hitt þykir mér sennilegra, að
ófyrirleitnir þýzkir hestakaup
menn hafi í þessu máli kunnað
að tala lipurlega tungum tveim
þ. e. slegið íslenzku hungurs
dauða-hættunni stórt upp hér-
lendis til fjársöfnunar en fyllzt
svo eldmóði hesta-unnandans í
umleitunum sínum við íslenzka
hrossa-bændur um kaup á þess
um prýðisgæðingum þeirra.
Þetta hestasölumál er íslentfing
um sem menningarþjóð ekki
beinlínis til sóma, því Þjóðverj
ar, sem til hjálparsöfnunar
dýraverndunarfélaganna þýzku
þekkja, verður það fyrst fyrir,
þegar þeir minnast á ísland:
,Aeh, Island, landið, þar sem
við björguðum ponnýjunum
frá tortímingu.“
Um hyggni ísl. hrossa-sölu-
manna, sem virðast hafa keppzt
við að selja undan beztu fola
og merar til að hjálpa Þjóðver.i
um við að koma sér sem fyrst
upp víðtækri rækt ísl. hrossa
hérlendis, og einkar arðsamri,
um þá hlið málsins vil ég
ekkert segja: en hitt er aug-
ljóst að Þjóðverjar eru alls
ekki lengur upp á það komnir,
að kaupa einhverjar hálf-hung
urmorða bikkjur frá fslandi
lengur, svo vel eru íslending
ar búnir að koma fótum undir
ræktunina hérlendis nú þegar.
f umræddJÍ grein um hrossa
ræktunar-stöjTna, „Meiershof“
hér í Ober-Bayern, segir m.a.
„Hinir fjórfættu íbúar hinn
ar fjarlægu Atlantshafsevjar
eignuðust á neyðartímum ný
heimkynni hér í hjarta 8ay-
erns “
„Dýra-griðastaðurinn a Peis-
senbergi hófst um 1955. begar
ísland neyddist til að selja
hluta af hinum seigu og þolnu
hestum sínum vegna slæms
uppskeruárs, sem leiddi af sér
fóðurskort. Þá hófu dýravinir
á evrópska meginlandinu hjálp-
arsöfnina ..Hjálpið íslenzku
hestunum"
„fslenzkir hestar pekkja
hvorki né þola þeir hesthús
Jafnvei hinn mesti kuldi gertr
þeim ekkert til“ (í meginiand-s
loftslaginu, sem hér ríkir eru
-r-20 til -^25° C ekki óalgeng
Framhald á 14. síðu.
I