Morgunblaðið - 22.01.1953, Blaðsíða 9

Fimmtuda'gur 22. íhtt. 1S53
MORGUNBLAÐIÐ
>9
er dautt að siurii
UMRÆÐUFUNDUR í Stúdenta- j
félagi Reykjavíkur var haidinn í
Tjarnarbíá í fyrrakvö-id og var
fjörugur og skemmtilegur. Fjall-
aði fundurinn um Áfengisvanda-
málið og var húsið naer fullskip-
að. Frummælendur voru fjórir:
Gústav A. Jónasson, skrrfstofu-
stjóri, Brynleifur Tobiasson yfir-
kennari, Jóhann G. Möiler fram-
kvæmdastjóri og próf. Björn
Magnússon, stórtemplar. Má
segja að með vaíi þessara ræðu-
manna hafi það verið trj ggt að
þetta mál væri, ræft. fyililega
málefnalega. Tveir frummælend-
anna voru fulltrúar stúkunnar,
en hinir tveir, sem. einnig hafa
kynnt sér þessi mál ýtarlega,
efu hófsamir menn, er ekki geta
faliizt á sjónarmið stúkumanna
um bann. Er víst að- fúcdarmenn
hofðu mikíð gagi> og gsiman af
því að heyra þessum-. sjórsarmið-
um báðum iýst niðnr i kjölinn í
skemmtilegum ræSuaxj
Skai tnú rakið lausiega, það
sem ffam kom í ræðum, ú iund-
ínum.
Oúsfav A. Jónaneft
Fyrstur tók tii máls Gústav A
Jónasson, skrifstofustjórL Hann
gerði að umræðuefni áfengislaga-
frumvarp r í kisstjórna-ri nnar. sem
efri deild Alþingrs vísaði £rá með
rökstuddri dagskrá eins ©g þjóð-
frægt er orðið. Mirmtist hann 4
þær breytingar sem ffumvarp
þétta hefði haft i for með sér
héfði það verið samþykkt.
ÁFF.NGISDRYKKJA MEKk'KAS
MEÐ ÖLI
í fyrsta lagi öiið. Gústav kvaðst
vera eindreginn fyJgúanaður
áfengs öls, þar sem hanrv þykist
þess viss, að með öli muni
drykkja áfengis rmnnka. Samt
valt það á hans atkvæði. að lagt
var til í frumvarpimr að þjóðar-
atkvæðagreiðsla færi fram um
þetta. Var það fyrir það að hann
taldi að frumvarpið kaemsst frek-
ar í gegnum þingið raeð því
móti, þar sem þingmetin gætu
ekki sagt að háttvrrti,r kjósend-
ur móðguðust, þótt þeír féngju
sjálfir að ráða þessu> atriðL
í öðru lagi að veita fleiri veit-
ingahúsum en einu vírvveitinga-
levfi. Það má segja að þetta sé
rýmkun. Þó, sagði Gústaw,, má á
það minna að eftir núgiidandi
lögum höfðu samtais 1<$ veitinga-
hús fengið einstok veitíngaleyfi
og sum þeirra mjög oft. Ég tel,
sagði Gústav, að það sé miklu
hollara að borgarar geti Stt þess
kost að neyta víns' á 3—<? góðum
véitingastöðum. Þá ynrði um leið j
að mestu levti hæff wita hin !
sérstöku leyfi. Með þéssu væri
verið að veita straumnum ii lygr,-
ari farveg.
AUKNAR
ÁFENGISVARNIR
Þá var í frumvarpina gert ráð
fyrir stórauknum áféngísvörnmn
og áfengisfræðshí. Það átti að
skipa 5 manna áfengisværnarráð
og verja skyldi 3% af hagnaði
áfengisverzlunarixmar tíí áfengis-
varna. Ætlunin með þessu var
að vinna að því grnndvaliarat-
rjði i áfengismálnns ekkar að
skapa rétt almem*i®gsáiit o. s.
frv.
t
FULLTRÚI STÚKUN'NAR
, Hin rökstudda cíagsVrá, sem
efri deild Alþingis vísaði frum-
varpinu frá með, var byggð m. a.
á; því að ekki héfðí verið haít
nóg samráð við sfórstöktma. —
Þetta taldi Gústav fufðulega um-
sögn. þar sem í áfengislaganefnd-
inm hefði einmitt setið eírai mik-
ílhæfasti fulltrúí bindindfehreyf-
íngarinnar, Brynleifuí Xqþíasson.
Rætt um áfengúsvandamálin af festu
og einurð á funáá Stúdentafélagsins
AFENGISVANDAMALIB
ÓLEY’ST
Þannig er málum því svo kom-
ið nú, sagði Gústav, að Alþingi
hefur vikið undan öllum vanda
í vertiðarlok. Hefði því verið
sæmdara að rannsaka frumvarp-
ið betur. Frumvarþið er því dautt
að sinni en eftir er áfengisvanda-
málið óleyst.
Bípleiiyr löbíasscn
Næstur tálaði Bryxdeifur Tobí-
asson, yfirkennari. Hann hóf má'
sitt með þvi að talca undir orf
Gústavs um að hann fu’ ðaði sig
á að efri deild skvldi vísa mál
inu frá á þeim forsendum, að
ékki hefði verið leitað ráða stúk
unnar. Því ég þykist vera þind
indismaður, sagði harur. Og e'
þingið gat ekki sætt sig við ti'
lögur meirihlutans, þá þurfti það
ekki að vísa málinu frá. heldur
gat það þá tekið mínar tillögur
til athugunar, sem fylgdu með
og voru einmitt í samræmi við
stefnu stúkunnar.
FT' S OG HVERT ANXAD
EITURLYF
Siðan minntist Brvnleifur á
stefnu bindindisfélaga Norður-
landa, ssm kom fram á ráð-
stefnu í Stokkhólmi 1947. Miðar
hún að áfengislausum Norður-
löndum.
Við stefnum að því að sama
meðferð verði á áfengi og öðr-
um eiturlyfj.um, s. s. morfín og
ópíum. Á þessum efnum öllum
er enginn eðlismunur.
TAKMARKANIR
ÞYKJA SJÁLFSAGÐAR
Brynleifur benti á það, að á
síðustu öldum hefðu engar tak-
markanir verið á neyzlu og með-
ferð áfengis. Nú þykir ekki ann-
að hlíta í hinum menntaða heimi
en að setja ýmsar takmarkanir
á og leiðir það til þess, að nú
er miklu minna drukkið en áður
var. Nú viðurkennir hið ópinbera
starfsemi bindindishreyfingarinn
ar og styrkir hana. í stuttu máli
er svo komið nú, að það er ekki
deilt um að áfengið sé óhugnan-
legt vandamál. Það er aðeins
deilt um aðferðir.
Þegar ofdrykkjualdan gekk
yfir Evrópu á 16. öld, sagði Bryn-
leifur var hún síðust að ná hing-
að. Við urðum líka fyrstir til að
hnekkja henni með aðflutnings-
banni. Við búum ennþá að þessu,
þannig að áfengisneyzla er fninni
hér en annars staðar.
ÖT/D ER DRYTKKJUSKÓLI
Eg er á móti bruggun á öli,
sagði Brynleifur. Ég lít á það
sem drykkjuskóla, þar sem ung-
lingar læra að drekka áfenga
drvkki. Leitað var álita 54 sam-
taka um ölið og voru 34 á móti
því, en aðeins 6 með því.
nVRKEYPT REYNSLA
Þá minntist hann á tilskipanir
þær sem dómsmálaráðuneytið
?af út fvrir ársmót. M. a. það aðj
vínveitingaleyfið var tekið af
Hótel Borg. Ætli Reykvíkinrar j
siái nokkuð eftir því? Nei. Hótel
Eorg hefur orðið mörgum mann-
inum dýrt bæði fjárhagslega og
siðferðilega. Þeir hafa sára
reynslu af því. Ég var á móti því
ákvæði éfengislagafrumvarpsins
að láta fleiri veitingahús fá vín-
veitingaleyfi, því að ég tel að
það vrðu aðeins fleiri eintök af
Hótel Borg, — og sporin hræða.
jéhiít!i 6. Hsíier
Þá tók til míds Jóhann G.
Möller, forstjó 'i tóbakseinkasöl-
unnar. Hann hóf mál sitt með
því að segja: Ég er bindindissinn-
aður maður. Ekki þó svo að ég
vilji banna, heldur vil ég þ.oska.
RANNSTEFNAV
FER HALLOKA
Jóhann gat alþ’óða bindi-cVr-
fundar, sem haldinn var fvrir
nokkru í Pai'ís. Þar kom fram,
kvað hann, að bannstefnan er nú
ð fará hí'.lloka. Þar sagði Mr.
Beclard það sem varð eir>s korsar
s’avovð fundarins: — Það er mis-
"otkun áfeneis. «?m við víljum
afnema. Tveir Islendingar voru
á þessu þin",i f á stúkunnú er>
ég veit ekki til að þeir hafi skýrt
frá þessu.
Hann ,min"*ist á hnð að pAijr
héfði éitt veitipFahús haft véit-
Þangað hafi aPir safn-
azt á jötuna og vegna þess hefur
óstandið þar oft veríð ósæmandi.
Ef fleiri stsðir hefðu Jeyfi, þá
fe* é<r þntta yrði með cðrum
og rólegri blæ.
NOTUM REYNSLU FINNA
Til sör>nunar máli sínu minnt-
ist hann á hvernig þessum mál-
«m er nú ha<rpð í Finnlandi. I
Finnlandi er áfengiseinkasala o«
þeir hafa nu gengið mikið til í
gegnum þau vandaxnál, sem við
eigum nú einkum við að stríða.
Þeír telja. að það sé' hæfi'evt að
1 veitingahús hafi veitinvaleyfi
fvrir hver 10 þús. íbúa. Þanni?
tel ég að þessum málum vrði
'ét.t skinpð bér, pf 4—5 veitinvs-
v**° vér í bæ hefðu vínveitinga-
leyfi.
"*" * r*’ í"PIR
MFD ÖLINU
H?rn gat p’'nrir* r'“,rnsTu Fin"p
pT áfenmi öii. Áð'ir var ekki
áfe""t öl í Fin’-'nndi. pSoínc
sterkir drvkkir. Þá hóf firmska
stjómin bru""un öls. Hp°skýrs'-
ur síðan sýna greinilega, að
neyzla stepkra d:\vkkja hefur
minnkað síðan og þar af léiðir
sérstaklega minni glæpahneigð.
;cn
Siðastur frummælenda talaði
•próf. Björn Magnússon,. stór-
templar. —r Góðtemnlarareglan,
sac’ði hann, stefnjr að algeru vín-
bindindi m. a. með algeru banní.
A’ rTRT BINDINDI
Áfengið er eitur, sem befun-
skað’eg áhrif á 'íkama og sá' o°
veldur örbirgð, áfvinnutjóni,
glæpum o’> spillingu. Þess vegna
krefst stúkan algers bindindis og
getur ekki fallizt á hófdrykkju
Hófdrvkkjan er hættuleg bæð'
þess að enginn -einstak-
'ÍTv"ur vé't fvrirfram,. hvort. ham
getur staðizt nautnina ,og bar eð
auki 'Verkar' 'éitftð " einnig hjá
þeim sem neyta víns í hófi árum
ssman. Sumir telja þetta ofstæk-
isfuHa afstöðu,, en .hún er ekki
ofstækisfyllri en það, að hún
sfyðst við nékvæmar vísindaleg-
ar rannsóknir.
"Er.X.AN TEKUR EKKI
Á RF.ITUNA
Þá minntist próf. Björn á það
ákvæði i áfengislagafrumvarp-
inu sð veria ætti ákvéðnum hluta
af hagnaði., áfengissölunnar.. til
áfen pisvama, —: Framkvæmda-
nefnd stórstúkunnar hefur mót-
mælt því að stvrkur til hennar
standi *i h'utfalli við áfenöisgrýð-
ann. Peelan hefur bví litið•'á
bpfta ákvæði sem heitu, sem sett
hefur verið fyrir hana, að hún
epncrj pnkinn stvrk. ef hún féllist
á betta frumvarp. En reglan mun
i-v: á bpijtuta. Hún er ekki
tilbúin að ræða þetta.
» "-X’TAtv A V»ri
VÍNVEITINGAR
P"óf. Ríö-n þé't áfram • o°
minrtict ■> pð hamrað hefur verið
á bví hvilíkt haásmunamál vín-
veitingarnar séu. — M. a. missi
Hans er feitað í Kenya
Enn er mikil ólga í Kenya vegna hermdarverka Mau-Mau-manna.
Meðal þeirra raanna, sem lögreglan þar í landi leitar nú að, er
Eliud Mathu, leiðtogi innborinna manna á löggjafarsamkomu
Kenya. Opinberlega er sagt, að Mathu sé leitað vegna öryggis hans
sjálfs. — Eliud Mathu og kona hans komu til Lundúna í ágúsl
mánuði. sem gestir neðri deiklar brezka þingsins.
fjöldi manns atvinnu. við að vín-
veitingar séu afnumdar. En, sagði
hann, það er til margt þarfara
starf i þessu landi, en að standa
við að skenkja vin ofan í menn-
Larsdið biður rækturiar, b’átarnir
bíða ög æskan biðúí ekfci tií þess
að jjáta aðra haghast á. ,þvi að '
kenna hen'rií að drekka.
öuíbrsnsfur Jénsson
Guðbrandur Jónsson próf. bað
um orðið. Hann sagðist haí’a les-
ið stjórnarskrána, og skildist á
henni, að það- væru þrír liðir
ríkisvaidsins, — jöggjafarvald,
framkvæmdavald og dónrsvald.
Þar stendur ekkert um- það, að
til sé fjórðakf íkisvajelið regl-
an. Hins vegar vðíri'ekki ánnað
að sjá af 'ræðu próf. Björns, en
að hann teldi regluna fjórða rík-
isvaldið.
RANGLÁT
KRAFA REGLUNNAR
Reglan hefði krafizt ■ þess að
til þýrfti 3s þjóðarinnar til að
samþykkja bruggun áfengs öls.
Það kvað GuðbraiTdur ran?'átt
vera, því að þannig..væri miálum
háttað. að ef bannað er að
bru?ea sterfct öl, þú‘ er þar með
verið að skéra r'ett minn, . þó
hins vegar væri leyfð bruggun
sterks öls, þá er hiris vegar ekki
vérið að skerða rétt. neins manns,
ekki heJdtrr rétt stúkunnar.
Það er tilgangur þjóðfélagsins ■
að vernda réttindi boi'garanna,
sagði, Guðbrandur. — Ég hef
hejmild til að gera það sem ég~
vil í þjóðfélaginu, ef ég ekki
skaða aðra með þVí, ■
AÐFLUTNING SB ANNID
OLLI ÓGÆFUNNI
Þá minnti Guðbrandur á að-
flutningsbannið gamla, sem
hann kvað hafa v'aldið mikilli
spillingu. Áður en lögin ufn það
vt>ru sett, var komið hér hið rétta
viðhorf í áíengismálunum. En
eftir að lögin voru set.t, þá varð
allt vitlaust. Menn notuðu síð-
asta tækifæri —• drukku og
drukku. Síðan var lakkspíritus
spólaður o. s. fr”. og síðan hófst
landabruggun. Öll þessi óham-
ingja var beinlíriis reglunni að
kenna. sem hafði komið banninu
á. Síðan hefur reglan drýgt
skemmdarverk á öllum tilraun-
um til úrbóta, sagði Guðbrandur.
FUNDURINN STÓÐ FRAM
YFIR MIDNÆTTI
Frú Aðalbjörg Sigurðardöttir
tók stutt til máls til þess að
skýra sjónarmið Áfengisvarnar-^
nefndar kvenna. Eftir það mæltu
aftur nokkrir frummælendanna.
I lok fundarins var samþykkt
fundarályktun sú, sem sagt var
frá í blaðinu í gær. Fundurinn
stóð nokkuð yfir miðnætti og
varð mönhum lærdómsríkur og
eftirminnilegur.
Hæsti vinníngur 462
kr. fyrir 13 réita
ÚRSLITIN á laugardag voru
nokkuð óvænt og náðist því ekki
betri árangur en 10 réttar. Bezt-
um árangri náði þátttakandi í
Reykjavík, 2 röðum með 10 rétt-
um og 10 roðum með 9 réttum á
kerfi. Vinnirsgur hans verður 462
kr.
Vinningar skiptust annars
þannig: 1. vinningur 96 kr. fyrir
10 rétta (8). 2. vinningur 27 kr.
fyrir ,9 rétía (57).
■Eftir jólahléið féll þátttakan
nokkuð, en í síðustu viku jókst
hún á r.ý um 1/3 0.