Morgunblaðið - 13.01.1965, Side 13

mnoviKudlagur 13. Janúar 1965
MQRG U N B LAÐIÐ
13
Hvað segja þeir í fréttum?
Símakerfi allra kaup-
túna sjálfvirkt árið 1968
Ö Ð R U hverju flytjum við
fréttir af einhverjum fram-
kvæmdum, sem verið er að
vinna víðs vegar um landið
til aukningar og endurbóta á
símakerfinu, en slíkar fram-
kvæmdir eru mjög umfangs-
miklar og örar vegna gífur-
legrar aukningar á símanotk-
un og einnig því að unnið er
að umfangsmikilli áætlun um
að tengja símakerfið í öllum
kauptúnum landsins sjálfvirka
símanum. Er þar miðað við
að seint á árinu 1968 verði
sjálfvirkt símakerfi komið til
allra kaupstaða — og kaup-
túna landsins. Við leituðum til
póst- og símamálastjóra, Gunn
laugs Briem, til að fá hjá hon-
um yfirlitsfréttir um aukning-
una á símanotkun lands-
manna, svo og þeim fram-
kvæmdum, sem nú eru í gangi
eða eru áformaðar á næst-
unni.
Það kom í ljós að íslending-
ar tala gífurlega mikið í síma,
en eru ekki að sama skapi dug
legir að skrifa bréf, ef miðað
er við aðrar þjóðir. Gunnlaug-
ur gaf okkur upp tölur sem
gefa þetta til kynna: — Inn-
anlandssímtölin jukust á sl.
ári um 15%, símtölin við út-
lönd um 20%, en símskeyti að-
eiiis um 2%. Útlendu símtöl-
unum fjölgar hratt með
hverju árinu sem líður, eftir
því sem fleiri kynnast því
hve vel heyrist milli landa
og komast upp á að nota sér
það. Mest hefur þó aukizt
notkunin á „telex“ kerfinu á
sl. ári, en á eftir að aukast
meir þar eð beðið er eftir
stækkun á stöðinni óg fjöl-
margir á biðlista. En þau
fyrirtæki sem hafa telex og
geta því sent beint með tækj-
um á skrifstofum sínum og
fengið svar þangað frá við-
skiptafyrirtækjum sínum er-
lendis hafa aukið mjög notk-
unina á þessu þægilega tæki,
sem bæði sparar fé og tíma,
Er nú í ráði að gera telexþjón-
ustuna sjálfvirka, svo notend-
ur geti sjálfir valið númer við-
takanda.
Simnotendafjöldinn jókst á
sl. ári um 6% og eru símnot-
endur á íslandi þá orðnir 43.
200 og hafa 50.600 taltæki, en
af þeiih eru 76% símanna
sjálfvirkir. — Talfærafjöld-
inn er þá 26%, ef miðað
er við íbúafjölda, og nota þá
aðeins tvær Evrópuþjóðir
meira síma en við, 40% Svía
hefur síma og 33% Sviss-
lendinga, en næst á eftir okk-
ur koma Danir með 25% og
Norðmenn með 22%. Flestir
aðrir Evrópumenn nota langt-
um minna síma en við. T. d.
hefur aðeins 17% Englendinga
síma og 12% Vestur-Þjóð-
verja. Hvað póstinn okkar
snertir, erum við aftur á móti
langtum afkastaminni en þess
ar þjóðir. T.d. senda Danir um
90 bréf og kort á mann á ári,
en íslendingar um 20. Aukning
á póstsendingum hjá íslending
um varð líka minni í heild á
sl. ári en á símanotkun, send-
ing böggla til útlanda jókst
þó um 12%, innlendra böggla
um 4% og bréf og bréf-
spjöld um 17% og var
aukningin þar mest í sendingu
póstkorta. Mest fjölgaði síma-
númerum á Reykjavíkursvæð-
inu og í Hafnarfirði- eða um
1800 númer og eru númerin
þar því orðin 26.056. Eru nú
aðeins' 363 á biðlista, en þeir
hafa allir beðið um síma á
síðustu mánuðum. Mest hefur
aukningin í starfsemi póst- og
símaþjónustunnar á sl. ári þó
orðið í sparimerkjunum eða
um 200%. Kemur þar fram
hækkunin á skyldusparnaðin-
um í 15%, sem gerð var sl.
vor. En önnur merkja- og frí-
merkjasala jókst um 20%.
Símanotkun Austfjarða
tvöfaldaðist í sumar
Við allri þessari auknu notk
un á síma þarf að bregðast,
auk þess sem unnið er að end-
urbótum og tæknilegum fram-
förum á kerfinu. Og aukning-
in á símanotkun er ekki allt-
af jöfn eða samkvæmt fyrir-
fram áætlun. Núna tvöfaldað-
ist t.d. skyndilega á einu
sumri símnotkun við Aust-
firði. Til að ráða bót á því
á nú að fjölga línum. Á síð-
asta sumri var fjölsímarásum
milli Akureyrar og Egilsstaða
fjölgað úr 3 í 8, og í vor verð-
ur þeim enn fjölgað í 24. Fjöl-
panta efni til sjálfóirka sím-
ans í kaupíúnum á vestur-
hluta Norðurlands, í Dala-
sýslu og á Ströndunum og
kemur það seint á þessu ári.
Og alveg er komið að því að
pantað verði efni í sjálfvirka
símann til allra kauptúna á
Vestfjörðum og gert ráð fyrir
að það komi seint á árinu
1966, en verði sett upp 1967.
Gera má svo ráð fyrir að
kauptúnin á Austfjörðum fái
sjálfvirkan síma ári síðar. —
Þá verða öll kauptún á land-
inu komin í samband við sjálf-
virka kerfið árið 1968, segir
póst- og símamálastjóri, og
komið að sveitunum. En það
kveður hann of langt fram-
undan til að vert sé að tala um
það, segir þó að möguleiki
væri á að koma sveitunum í
samband við kerfið á tveimur
árum, ef nægur mannskapur
væri fyrir hendi og ótak-
markað fé.
— En hvað um sjálfvirkt
samband við útlönd? Áðan
. var minnst á sjálfvirkt sam-
band fyrir teletextækin?
— Tæknilega er ekkert í
veginum að koma á sjálfvirku
símasambandi við útlönd, en
við þorum það ekki ennþá að
minnsta kosti. Símtölin eru of
dýr, ef verða mistök. T. d. ef
krakki hringir óvart til New
York og heldur línunni í
klukkutíma, þá fær símnot-
andinn reikning upp á mörg
þúsund krónur. Aftur á móti
Gunnlaugur Briem, póst- og símamálastjóri.
hefur farið fram á árinu við
undirbúning að sjálfvirku sam
bandi við Akureyri, en breyta
þurfti báðum stöðvunum o.fl.
en það verður sennilega opnað
seint í þessum mánuði. Næst
kemur þá Dalvík, en þangað
nær sjálfvirkt samband í
febrúar og rétt á eftir bætist
við Húsavík með 400 númer.
Þá er verið að koma á sjálf-
virku sambandi við Raufar-
höfn og Borgarnes, sem verður
lokið í vor, en á hvorum stað
bætast 200 númer við sjálf-
virka kerfið. Næst er á dag-
skrá Siglufjörður með 600
númera stöð, Selfoss 400 núm-
era stöð, þá stækkun á Akur-
eyri um 500 númer og Kefla-
islendingar tala mikið í síma,
en skrifa lítið af bréfum
símarásum frá Húsavík til
Raufarhafnar var síðasta sum-
ar fjölgað úr 8 í 12 og komið
upp 32 fjölsímarásum milli
Reykjavíkur og Akureyrar,
sem í þessum mánuði á enn
að auka upp í 56. Þá er og
verið að ljúka við að setja upp
24 rása fjölsíma milli Reykja-
víkur og Patreksfjarðar og 12
rása þaðan til ísafjarðar. —
Þannig verður að auka línu-
fjöldann á mörgum stöðum,
svo sem um 24 til Selfoss, 12
til Vopnafjarðar o.s.frv.
Allt símakerfið sjálfvirkt
Við athugun á þeim tölum,
sem fyrir liggja um símanotk-
unina, vekur athygli að 41 % af
langlínusamtölunum á sl. ári
voru afgreidd sjálfvirkt. Það
er líka stefnan að gera allt
símakerfið á landinu sjálfvirkt
og er unnið að því af kappi.
Er verið að setja upp sjálf-
virkt kerfi í kaupstöðum og
kauptúnum á Suður- og Suð-
vesturlandi og komið til lands
ins efni til þess. Búið er að
hefur verið rætt um hálfsjálf-
virkt samband, þannig að
stúlka á stöðinni velji númer-
ið erlendis og afgreiðslan fari
því aðeins gegnum einn aðila.
En það er ekkert ákveðið enn.
— Eykst símanotkun þegar
sjálfvirkur sími kemur á ein-
hvern stað?
— Já, já, t.d. þrefaldaðist
símanotkunin þegar sjálfvirka
kerfið kom til Keflavíkur. En
meðalgjaldið verður ódýrara
við að tíminn, sem talað er,
er þá reiknaður nákvæmlega,
en ekki í viðtalsbilum. Við
gerum yfirleitt ráð fyrir að
símnotkun tvöfaldist við til-
komu sjálfvirka kerfisins.
Gunnlaugur skýrir okkur
nú nánar frá framkvæmdum
í sambandi við breytinguna
yfir í sjálfvirkt símakerfi, en í
því liggur mikil og margvís-
leg vinna. Á sl. ári voru sjálf-
virkar stöðvar opnaðar á þrem
ur stöðum, Akranes kom inn
með 1400 númer, Selás með
200 númer og 2000 númer í
Reykjavík. Geysimikil vinna
vík um 400 númer og smá-
stækkun í Sandgerði og Gerð-
um. Á þessum síðasttalda verð
ur byrjað fyrri hluta þessa árs
og því á að verða lokið síðari
hluta ársins. í vor koma líka
Hjalteyri og Hrísey inn á sjálf
virka kerfið og reiknað er með
að taka Eyrarbakka og Þor-
lákshöfn inn á árinu. Að auki
byrjar vinna síðar á árinu við
sjálfvirkt kerfi á Brúarlandi
og í Hveragerði, þar sem þarf
að byggja hús. Á því að verða
lokið fyrri hluta næsta árs.
Blaðadeildin í
umferðarmiðstöðina?
Talið berst að öðrum fratn-
kvæmdum, sem í gangi eru og
fyrirhugaðar hjá Póst og síma
en hér verður að stikla á stóru,
því viðtalið er orðið allllangt.
Nærri 1700 talstöðvar voru
í notkun í landinu í bátum og
bílum, þar af 960 byggðar af
Landssímanum og leigðar út.
í sambandi við radíófjöl-
símann þarf að setja upp
möstur og stefnuioftnet og
voru sett upp 40 slík möstur
á síðastliðnu ári. Einnig var
sett upp ný strandstöð í Nes-
kaupstað fyrir bátana. Á sl.
ári var líka lokið við viðbygg-
ingu við stöðvarhúsið á Akur-
eyri og lokið við stöðva- og
starfsmannahús í Vík og í Vest
mannaeyjum, en langt er kom
ið byggingu símahúss á Siglu-
firði og Selfossi, og talsvert
á veg komið í Stykkishólmi,
Grafarnesi og á Flateyri.
Nýlega var opnað pósthús
við Suðurlandsbraut og í und-
irbúningi er ný póstdeild í
nýju umferðarmiðstöðinni,
sem verið er að byggja. Er í
athugun að flytja blaðadeild
pósthússins þangað, sem væri
til mikils hagræðis, þar sem
blöðin gætu þá farið beint
þangað með sendingar sínar
og pakkarnir færu svo beint
í bílana, sem allir fara frá
sama stað. Við það mundi líka
rýmka í Pósthúsinu.
Viðbygging við
Landssímahúsið
I sjálfum höfuðstöðvunum í
Reykjavík eru einnig áform
um stækkun. Er vonast til að
hægt verði að byrja á við-
byggingu við Landssímahúsið
í vor. Þegar á næsta ári verð-
ur stækkun á bæjarsímanum,
en vegna þröngs húsrýmis
verður sú stækkun að flytjast
í Grensásstöðina. Stækkun
gamla stöðvarhússins er þó
enn aðkallandi, ef ekki á að
verða símaskortur í Reykja-
vík.
Símaskráin er í undirbún-
ingi, en miklar breytingar eru
á henni, bæði vegna nýrra
númera og einnig mikilla
flutninga manna. Eru 1200—
1500 símaflutningar í Reykja-
vík á ári hverju. Nýja síma-
skráin kemur út í vor og verð-
ur hún í svipuðu formi og áð-
ur.
Af öðrum viðfangsefnum
Landssímans má geta skólans,
sem stofnunin rekur vegna
skorts á tæknimenntuðu
fólki. Þar eru við nám um
90 manns, 50 á loftskeytanám-
skeiðum og 42 í símvirkjun.
Einnig hefur Landssíminn
Framliald á bls. 15