Morgunblaðið - 09.03.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. MARZ 1974
7
dfifc THE OBSERVER
____x—asfca. * 3
Annar fóturínn
á 20. öldinni
— hinn á miðöldum
THE OBSERVER
Eftir John de St. Jorre
VIÐ vorum að aka eftir löngum og
beinum eyðimerkurveginum áleið-
is til Dhahran í glænýrri Chevro-
let-bifreið okkar. Bjarma sló á
næturhimininn frá gaslogunum yf-
ir einu mesta olíusvæði jarðar. Allt
i einu tók hreyfill bifreiðarinnar að
hiksta, og svo stöðvaðist hann.
Bifreiðin var orðin besínlaus.
Svona atburðir gerast ekki á
hverjum degi í Saudi-Arabíu, en
þó nógu oft til að renna stoðum
undir það álit, að landið og þjóðin
séu með annan fótinn á tuttug-
ustu öldinni, hinn á miðöldum.
Þróunin f Saudi-Arabiu gengur
mjög misjafnlega hratt. Lands-
menn segja ýmist að þar ráði
„hægfarastefna", eða að stjórn-
völd vilji bæði eiga sfna olíu og
brenna henni. Á undanförnum níu
árum, frá þv! hann tók við völdum
af Saud bróður sfnum, hefur Faisal
konungur staðið fyrir þjóðfélags-
umbótum, en ekki talið rétt að
fara þar of geyst. Hafa þessar
umbætur hans verið nefndar „hvít
bylting". Við valdatökuna lýsti
Faisal þvi yfir, að þrælahald væri
ekki lengur leyfilegt f landinu, og
þrátt fyrir eindregin mótmæli
„mutawa", sem eru hefðbundnir
verndarar trúarsiða, ákvað hann
að koma á sjónvarpi i Saudi-Ara-
biu. Drottning Faisals, sem er
menntuð kona, varð brátt helzti
talsmaðurinn fyrir menntun
kvenna.
Sérhver stórborg hefur þrátt fyr-
ir þetta haldið sfnu hefðbundna
„refsingartorgi". Hórkarlar eru
grýttir, bruggarar og drukknir
menn hýddir, þjófar missa hægri
höndina fyrir fyrsta brot, en þá
vinstri og hægri fótlegg fyrir ítrek-
að brot. Morðingjar eru háls-
höggnir.
„Ég horfði á aftöku i Taif (sum-
ar-höfuðborg konungs i hæðunum
fyrir ofan Mecca) fyrir nokkrum
mánuðum," sagði brezkmenntað-
ur Saudi-Arabi mér. „Það var
hryllilegt — grimmúðlegt og
frumstætt, en því var lokið á svip-
stundu, og betri aðvörun er tor-
fundin."
Áhrifa fornra hegningarákvæða
Múhameðstrúarinnar gætir viða.
Saudi-Arabia er ekki einungis
hreinlegasta landið i Mið-Austur-
löndum, heldur er þar einnig mjög
litið um afbrot. Óhætt er að ganga
frá bilum. íbúðum, verzlunum og
skrifstofum ólæstum án ótta við
innbrot.
Farið er að með gát þegar refs-
ingar eru ákveðnar. Sérhvert mál
fer fyrir „sharia", eða trúarlegan
dómstól, sem metur það I hvert
sinn með tilliti til ferils hins á-
kærða, hverjum tökum ber að
taka málið. Hafi maður til dæmis
stolið vegna fátæktar eða vegna
stórrar fjölskyldu á hans framfæri,
er honum venjulega sleppt með
áminningu. Hafi hann hins vegar
stolið vegna „ánægjunnar", eins
og einn Arabinn komst að orði.
missir hann höndina.
Andlitsslæðan er enn i fullu
gildi i Saudi-Arabíu. Það skiptir
ekki máli hve mikið frelsi konan
hefur, hún verður að ganga með
slæðu fyrir andliti á almannafæri.
Hvað þú gerir skiptir nú æ
minna máli en hvernig þú gerir
það. Allt áfengi er stranglega
bannað i Saudi-Arabiu. „Vínstúk-
ur" hótelanna selja aðeins kaffi,
te og óáfenga drykki — og stund-
um væminn, óáfengan bjór. En
Saudi-Arabar drekka stundum
heima hjá sér áfengi, sem þeir
brugga sjálfir eins og margir er-
lendir dvalargestir i landinu, og
þeir sletta úr klaufunum þegar
þeir koma út fyrir landsteinana.
Margar konur klæðast stuttpils-
um undir siðum kuflum sinum,
eða „abayas", og snyrtivörur selj-
ast mjög vel. Um borð i flugvélum
á leið til Beirut eða Evrópu má oft
sjá konurnar svipta af sér slæðun-
um, kveikja i vindlingi og panta
sér gin og tonic. „Kallaðu það
hræsni, ef þú vilt," sagði Saudi-
Arabi við mig, „en ég kann þessu
ágætlega. Ég skemmti mér kon-
unglega erlendis, en hleð svo
geymana þegar heim er komið."
Þröng fjölskyldubönd, hefð-
bundin forréttindi karla, sérstak-
lega meðal þeirra fátækari, og
sterk aðstaða trúargæzlumann-
anna — mutawanna — sem hafa
lögregluvald, tryggja seinagang i
þjóðfélagsumbótum. En konung-
urinn og margir prinsanna, sem
rfkinu ráða, eru fylgjandi auknu
frjálsræði, og þeir halda því fram,
að Múhameðstrúin búi yfir nægi-
legum teygjanleika til að láta und-
an kröfum nútima þjóðfélags.
Saudi-Arabia er i þeirri sérstæðu
aðstöðu, að þar er þróunin bæði ör
og hæg. Fimm sinnum á dag verð-
ur algjör stöðvun i verzlunum,
skólum og skrifstofum vegna fyrir-
mæla Múhameðstrúarinnar um
bændahald. Á sama tíma er verið
að byggja glæsilegar flugstöðvar
(flugstöðin í Dhahran lítur út eins
og stórt og fallegt bænahús), fleiri
hótel og endalausa vegi, en ferða-
mönnum þýðir ekki að sækja um
vegabréfsáritanir nema sem pila-
grimar.
f háskólunum eru útskrifaðir
tæknifræðingar, læknar og vis-
indamenn; stúlkur fá nú háskóla-
menntun — aðskildar frá piltum
— og geta tekið þátt í atvinnulíf-
inu. Skólar, verksmiðjur og sjúkra-
hús eru búin öllum nýjustu tækj-
um. fbúarnir hafa aðgang að
menntun, heilbrigðisþjónustu og
tryggingum sér algjörlega að
kostnaðarlausu. Velferðarríkið er
þarna staðreynd.
f þjóðfélagi sem þessu er hlut-
verk fjölmiðla — sérstaklega sjón-
varps og kvikmynda — mjög mik-
ilsvert, og þar af leiðandi eru fjöl-
miðlar undir ströngu eftirliti. Það
eru engin kvikmyndahús fyrir al-
menning í Saudi-Arabiu, en i
Jedda — hafnarborginni við
Rauða hafið, sem er frjálsasta
borg landsins — eru mörg
„einka"-kvikmyndahús.
Mjög ströng ritskoðun er á
fréttaflutningi og dagblöðum, en
sú ritskoðun beinist einnig gegn
smjaðrandi lofgerðum um konung-
inn og stjórn hans, og gegn því, að
óþægilegum fréttum sé stungið
undir stól. f loftkældum göngum
útvarpsstöðvar stjórnarinnar í
Jedda standa Bedúínar með
brugðna byssustingi á verði gegn
þeirri ógnun við konungdóm Fais-
als, sem áþreifanlegri er, en það er
hættan á stjórnarbyltingu.
OBSERVERMAP
TILSÖLU Mercedes Benz, árg. 1970. Ný innfluttur. Ekinn 80.000 km. Sjálfskiptur og sólþak Bíll 1 topp- standi. Uppl í sima 36858. IONAÐARHÚSNÆÐI i Hafnarf , Kópav eða Reykjavik óskast til leigu. Bilskúr kemur til greina, þarf ekki að vera fullfrá- gengið Uppl I sima 52095 milli kl. 16—19.
TEK MENN f ÞJÓNUSTU Upplýsingar i sima 16087. BÍLSKÚR Hefur ekki einhver áhuga á að byggja fyrir mig bílskúr? Upplýs- ingar i sima 81 753 eftir kl 1 5.00 i dag og á morgun.
YTRI-NJARÐVÍK ' Til sölu nýlegt einbýlishús í Ytri- Njarðvík. Sími 2814. TILSÖLU Merzedes Benz 1413 árg ’67. Burðarþol 8,5 tonn á pall. Uppl. i sima 43081 eftir kl. 7
CITROEN 2 CV 4 (BRAGGI) Árgerð 1971 til sölu. Upplýsingar i síma 53191. FIAT 125 SPECIAL árgerð 1970 til sölu Hefur verið vel við haldið Sanngjarnt verð og greiðsluskilmálar. Upplýsingar í sima 84121 laugardag og sunnu- dag.
3JA—4RA HERB. ibúð, sem næst miðbænum óskast til leigu strax. Vinsamlegast hringið í síma 71079. EINBÝLISHÚSALÓÐ — SELTJARNARNES Vil kaupa einbýlishúsalóð á Sel- tjarnarnesi. Tilboð sendist Mbl. merkt: „Nes — 3 364".
TILSÖLU Sófasett, sófaborð, sjónvarp, hjónarúm og setubaðkar. Upplýsingar i sima 50005. JHorjstntblaMfc mnRCFRLDRR mÖCULEIRR VÐRR
Ævar Kvaran
hefur
FramsagnarnámskeiÓ
fyrir fólk á öllum aldri í þessum mánuði. Upplestur bundins máls og
óbundins.
Framburður, framsögn, raddbeiting.
Innritun og upplýsingar í sima 72430 kl. 8—9 30 og eftir kl. 20.
, *
IRLAND
Irskt söngtríó
Kvikmyndasýning
Ferðakynning
írskt kaffi
Komið og kynnist nágrannalandi okkar írlandi.
írland hefur orðið vinsælt ferðamannaland á
undanförnum árum, þar sem vert er að sjá og
heyra.
Við ætlum að kynna þessa fallegu eyju í
GLÆSIBÆ
sunnudag 10. marz
kl. 20.30
Borðpantanir í síma 86220.
Matur framreiddur frá kl. 19.
DANSAÐ TIL KL. 1.
FERÐASKRIFSTOFAN
URVAL
Eimskipafélagshúsinu simi 26900