Morgunblaðið - 18.04.1978, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. APRÍL 1978
15
Eþíópískur hermaður sem Sómalíumenn tóku til fanga í Ogaden-stríðinu.
þeim að berjast gegn innrásar-
mönnum, þótt innrásar-
mennirnir væru að þessu sinni
hvítir.
Ian Smith heldur að hann
viti hvað hann er að gera.
Hann heldur að vestræn ríki
almennt séð og einkum og sér
í lagi Bandaríkin geti ekki
auðveldlega látið kommúnista
komast upp með enn önnur
hernaðarafskipti í Afríku.
Bandaríkin reyndu að koma í
veg fyrir hernaðaríhlutun
kommúnista í Angola með
reiðilestri og fáu öðru og þegar
árangurinn varð enginn voru
Kremlverjar varaðir við því að
hvers konar endurtekning
slíkra afskipta mundi hafa
alvarlegar afleiðingar í för
með sér. En þegar Kremlverjar
endurtóku afskiptin, í Sómalíu
voru Bandaríkin ekki í aðstöðu
til að að hafast nokkuð fyrr en
það var orðið um seinan. Þá
höfðu Sómalir fallizt á brott-
flutning — sumpart fyrir
áeggjan Washington-stjórnar-
innar, en einnig vegna árása
leiðangurshers kommúnista í
Eþíópíu voru rúmlega 10.000
Kúbumenn og eitt þúsund
Rússar, tveir sovézkir hers-
höfðingjar og mikið magn
sovézkra hergagna.
Þróunin fór á þann veg sem
flestir sérfræðingar í afskipt-
um Rússa í Afríku þóttust sjá
fyrir eins og stöðugt kom betur
í ljós. Fyrst þreifuðu Kreml-
verjar fyrir sér í Angola til að
kanna jarðveginn og síðan
færðu þeir sig upp á skaftið í
Eþíópíu, sem síðan gat orðið
stökkpallur til áhrifa í Rhódes-
íu svo að sovézkur liðsafli gæti
á endanum gripið til íhlutunar
í Suður-Afríku þegar spreng-
ing yrði í því vansæla landi.
Skilmálar hinnar „innri
lausnar" og viðbrögð heimsins
við henni gera að verkum að
erfitt myndi reynast að bægja
Kremlverjum í burtu ef þeir
ákvæðu að grípa aftur til
íhlutunar. Þótt utanríkisráðu-
neytið í London og bandaríska
utanríkisráðuneytið feli sig á
bak við tvírætt orðalag og hafi
reynt að koma sér saman um
næsta leik sýnir gagnrýni
Andrew Youngs, sendiherra
Bandaríkjanna hjá Sameinuðu
þjóðunum, á samkomulagið í
Salisbury að eitt er ljóst:
Vesturveldin munu ekki geta
stutt Ian Smith ef hann reynir
að þröngva upp á rhódesíska
blökkumenn lausn, sem Föður-
landsfylkingin og skæruliðar
hennar eiga ekki aðild að.
Andrew Young hefur aðra
skoðun á ævintýrum Rússa í
Afríku en Zbigniew Brzezinski,
ráðunautur Carters forseta í
þjóðaröryggismálum. Young
telur að Kremlverjum muni
ekki takast að tryggja varan-
leg sovézk áhrif í Afríku, að
fyrr eða seinna leiði glappa-
skot þeirra sjálfra og afrískt
stolt til þess að endi verði
bundin á sovézk áhrif eins og
svo oft hefur gerzt áður.
Brzezinski, sem hefur meiri
áhyggjur af heildarstefnunni í
heimspólitíkinni en af því sem
aðeins gerist í Afríku, er
stundum sakaður um að vera
ósjálfrátt hræddur við Rússa
og trúa öllu illu um þá, sem sé
óhjákvæmilegt af því hann er
af pólskum ættum.
En hann ætti að geta orðið
sammála Young um eitt mikil-
vægt atriði. Allir þeir sem vita
eins mikið og hann um pólska
sögu muna að svokallðri „innri
lausn“ þröngvuðu Rússar upp á
Pólverja oftar en einu sinni á
meira en hundrað ára her-
námstímabili og mikill meiri-
hluti landsmanna neitaði að
samþykkja hana, jafnvel þótt
Rússum tækist venjulega að
finna nokkra pólska leiðtoga,
sem voru reiðubúnir að vera
leppar þeirra.
Kannski er ekki nákvæmt að
líkja Pólverjum við blökku-
mannaleiðtogana, sem sam-
þykktu „innri lausn“ Ian
Smiths, en nógu mikið er til í
því til þess að maður eins og
Brzezinski staldri við. Hann
vill vissulega binda enda á
íhlutun Rússa í Afríku í eitt
skipti fyrir öll — en verið
getur að hann komist að því, að
eina leiðin til þess sé sú, að
Bandaríkjamenn auki stuðning
sinn við þá Afríkuleiðtoga í
Rhódesíu og víðar, sem sam-
landar þeirra geta ekki sakað
um að vera kvislingar.
Ef Vesturveldin láta við-
gangast að þeim verði komið í
þannig aðstöðu, að þeir lendi
röngum megin, styðji rangan
aðila, þá munu þau einnig
komast að raun um, að þau
styðja þann aðila, sem tapar —
og þá mun Afríkustefna
Kremlverja ennþá einu sinni
bera árangur.
engan veginn hans hugmyndir,
heldur samantekt á hugmyndum
sem ýmsir hagfræðingar og aðrir
hafa haldið fram.
Vissulega verður að gera sér
grein fyrir því, að þó að sett sé upp
hagfræðilegt líkan, þá er það eins
og önnur líkön í hagfræði, raunvís-
indum og öðrum sviðum, byggt á
forsendum sem eru nálgun við
raunveruleikann, en endurspegla
hann ekki í sinni óbreyttu mynd.
Þó má telja, ef framkvæmanlegt
væri að koma upp einhvers konar
kerfi í svipaðri mynd sem hér er
lýst að ofan, að það myndi virka
til aukins jafnvægis í íslenzkum
efnahagsmálum sem og bættra
lífskjara þjóðarinnar.
Vissulega er ljóst, að margir
þröskuldar væru á vegi þess
stjórnmálamanns sem vildi hrinda
einhverju slíku í framkvæmd, því
stundarhagsmunir fjölda manna á
íslandi eru orðnir svo samtengdir
núverandi óðaverðbólgu og óráðsíu
efnahagskerfi. Allir þeir sem telja
sig græða á arðráni sparifjáreig-
enda, óhagkvæmum fjárfestingum
og lélegum lífskjörum almennings
munu taka höndum saman og
berjast gegn öllum breytingum án
tillits til þjóðarhags.
Sveinn Valfells, verkfræðingur.
Kennarafélag M.S.;
Mótmælir
launafrádrætti
KENNARAFÉLAG Menntaskól-
ans við Sund samþykkti á fundi
sínum nýlega mótmæli við „þeirri
valdniðslu fjármálaráðuneytisins
að hýrudraga opinbera starfs-
menn vegna verkfallsins 1. og 2.
marz s.l. langt umfram það sem
eðlilegt getur talizt“, eins og
segir í ályktun fundarins.
Segir jafnframt í ályktuninni að
þessi launafjárdráttur hljóti að
túlkast sem hefndarráðstöfun
vegna mótmæla við lagasetningu
ríkisstjórnarinnar. Þá er að lokum
krafizt þess að fjármálaráðuneytið
greiði nú þegar þá launahækkun
sem kjaradómur hafi úrskurðað
fyrir áramótin.
höfum
við loksins
eignast þak
yfir höfuðið.
plciymobil
leikföngin
Jást í flestum leikfangaverzlunum.