Tíminn - 16.06.1965, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
MIÐVIKUDAGUR 16. júní 1965

Arneshreppur í Strandasýslu
mun nú vera eina byggðarlagið
á landinu, sem efckert vegasam-
band hefur við önnur héruð á
landi.
Einangrun hreppsins, að
þessu leyti, er til mikils baga
fyrir ibúa þessa afskekkta
byggðarlags. Er Það auðskilið
öllum þeim, sem sjálfir búa
við vegasamband uni landið
þvert og endilangt. Þarf því
eigi að fara mörgum orðum um
það hver nauðsyn vegasam-band
er nú á þessum tímum, ef
byggðin á ekki að leggjast al-
veg í auðn, eins og orðið hefur
'hlutskipti sumra annarra byggð '
arlaga, sem líkt hafa verið sett
á undanförnum áratugum. —
Hafísinn, sá landsins forni
fjandi, sem um áratugi hefur
ekki bagað landsmenn, lagðist
nú í vetur að landinu og lok-
aði siglingaleiðum til margra
byggðarlaga á Norður- og Norð
austurlandi um nær 3ja mán-
aða skeið. Undirstrikaði hann
þann sannleik, að hvert það
hérað og s-veit, sem ekki hefur
möguleika til samgangna á
lándi getur orðið innilokað og
staðið í bjargarþroti um lengri
eða skemmri tíma. En það er
alkunnugt hversu nærri lá, að
til stórra vandræða leiddi hér
i Árneshreppi af þessum sök-
um. En allan þann tíma, sem
hafisinn lokaði leiðum á sjó
var snjólaust á jörð og auð-
velt að flytja nauðsynjar á
landi, ef vegur hefði verið kom
inn. — Hefði sú lexía ált að
vera næg áminning um að vínna
einhuga að því að hrinda i
framkvæmd vegalagningu á
þessum ca. 10 km. vegakafla
sem nú skilur bygðarlagið frá
vegakerfi landsins, og það þeg
ar í stað.
Á' undanförnum árum, allt
síðan „Viðreisnin“! héit innreið
Fagurt
en flátt
sína, hafa nokkrir þíngmenn
Vestfjarðakjördæmis, þeir Her-
mann Jónasson, Sigurvin, Ein
arsson og Hannibai Valdimars
son beitt sér fyrir því að þessi
vegatálmi yrði rofinn og aukinni
fjárveitingu varið til að hrinda
þvj í framkvæmd. — Stjórnarlið
ið hefur staðið einhuga að þvj
að í'ella tillögur þeirra þremenn
inga á hverju þingi, sjafnt þeir
þingmenn, sem telja sig til
þessa kjördæmis og aðrir sem
minna komu þessu máli við. Hafa
þefr álitið sér nægja tii fylgis
og framdráttar að hælast um
lftilfjörlega hækkun til þessara
mála í krónuölu þó augljóst hafi
verið að dýrtíðardraugurinn hafi
étið það upp og meira til, svo að
færri vinnueiningar fengjust út
úr því en áður var. Hér hefði
verið ástæða til að geta fjárveit
inga undanfarinna ára og reikna
út hve mörg jarðýtudagsverk það
væru hverju sinni til samanburð
ar. En til þess skortir mig gögn
Er það Iíka alkunnugt að m
a. fyrir þeirra tilverknað hefur
hlutfalístala vegafjár j Vest-
fjarðakjördæmi lækkað að stór
um mun. Eitthvað munu þeir
hafa verið famir að ugga að sér
vegna þessarar frammistöðu sinn
ar. í vetur var orðið svo sorfið
að þeim að þeir sáu að eitthvað
varð að gera til að bjarga sínu
skinni. Gripu þeir þá til þess
ráðs (sem sízt skyldi lasta) a*
afla lánsfjár úr Flóttamannasjóði
Evrópu til að rétta að einhverju
leyli hluti. þess landshluta, sem
mesta. haföi þörfina fyrir auknar
samgöngubætur, en hafði orðið
útundan fyrir þeirra atbeina.
Allir sem eitthvað fylgdust
með þessum málum væntu þess
að Árneshreppi yrði skorinn það
vænn skerfur af þessu fé, sem
nægði til að ljúka vegagerð á
þeim kafla, sem eftir væri til að
tengja endana saman. Þetta fór
þó á annan veg. — Þingmenn
stjórnarliðsins ætluðu i fyrstu að
hafa þetta fé í eigin höndum og
miðla þvj þar sem þeir teldu
sér bezt henta frá flokkspóli-
tízku sjónarmiði. Stóð í þófi um
það i þinginu lengi vel. Loks
urðu þeir þó að láta undan og
sikipta þessu á „opnu plani" —
Nú væntu Árneshreppsbúar að
þeirra stund væri runnin upp og
að þeir mundu njóta réttlætis og
„náðar“ þingmeirihlutans. En
reyndin varð önnur. Enginn eyrir
af þessu flóttamannaláni sikyldi
ganga til þeirra hluta. Allt annað
gengi fyrir. — Við þessa máls-
meðferð var öllum nóg boðið.
Hér var gengið svo í berhögg
viS óumdeilanlega nauðsyn þessa
einangraða byggðarlags, sem
drengilega hefur barizt fyrir til-
veru sinni, og með meiri þraut-
seigju en önnur, sem svipað var
ástatt um.
Hvað var nú orðið af öllum
fögru loforðunum, sem þeir Þor
valdur Garðar og Ingólfur Jóns
son, ráðherra, lofuðu á útbreiðslu
fundi sínum, og haldinn var að
Árnesi þann 18. júlí fyrra árs
og ýmsir tóku mark á. Á þesspm
fundi lýsti þorvajdur Garðar
með fjálgleik „harmi“ síhum.'.yi.
ir því, að á því ári skyldi ekki
hafa verið hægt að verja meira
fé til vegagerðar hér í hreppn-
um en gert hefði verið að því
sinni. Bar hann því við að ekki
hefði unnizt típú til að skipu-
leggja þessi mál á svo stuttum
tíma, sem um hefði verið að
ræða, síðan þessi mál hefðu ver-
ið færð í nýtt form (Vegaáætlun
ina). , Jafnframt fullvissaði
hann fundarmenn um, að fjár-
framlag yrði stóraukið á næsta
ári, (þ.e. því sem nú er yfir-
standandi). í sama streng tók
Ingólfur ráðherra í ræðu sinni.
Báðir lögðu þeir rika áherzlu á
hver nauðsyn væri á að þessi
fagra byggð færi ekki í eyði, og
létu skína í það, að fyrir þeirra
til'stuðlan yrði unnið að því. —
Hvar voru nú efndir þessara
orða?
Þegar svo var komið xnálurn,
að séð varð, að Árneshreppi var
enn ætlað að bíða minnst 4 ár
eftir vegasambandi. gerðist það
sem næst samtímis, að sýslu
nefnd Strandasýslu og hrepps-
nefnd Árneshrepps sendu skel-
eggar og rökstuddar áskoranir
til þings og stjórnar að taka
þetta mál til endurskoðunar og
úrbóta, og bentu á, hve brýn
nauðsyn þetta væri. Af hálfu
hreppsnefndar var skorað á alla
þingmenn kjördæmisins að beita
sér fyrir, að á þessu yrði ráðin
bót þegar á því þingi, sem þá
sat að störfum. Ekki sáu þeir
þingpi^nn . kjördæmisins, sem
;stjórninni fylgdu, sér ,-fært að
;stanúa að þeBsu. Varð það þá úr,
að Hermann Jónasson flutti til-
lögu um þetta efni í e. deild
þingsins. Var tillagan felld af
stjórnarliðinu. Þegar svo var
málum komið, flutti Sigurvin
Einarsson sömu tillögu í neðri
deild. Um hana fór á sama veg.
Hún var felld af stjórnariiðinu.
Siálflr þingmenn kjördæmisins,
sem stjórninni fylgdu, létu sér
sæma að greiða atkvæði móti
þessu nauðsynjamáli hinnar af-
skekktu by'ggðar. — Það er saga
sem vert er, að í minnum sé höfð.
Þannig lýsti umhyggja þess-
ara manna sér fyrir hagsmunum
þeirra. — Frammi fyrir kjósend
um sínum standa þessir menn
nú berir að fláttskap og óorð-
heldni, kærulausir um hag
þeirra manna, sem þeim er ætl-
að að vinna fyrir. Með þessu
mætti ætla, að þeir hefðu fyrir-
gert því trausti, sem menn 1
einfeldni sinni hafa borið til
þeirra. Mættu þeir, þó síðar yrði
hl'jóta verðuga umbun verka
En svo gjörsneyddir virðast
þessir menn vera sómatilfinningu
að jafnframt því, sem þeir vinna
okkur Árnesbúum það ógagn,
sem þeir geta, þá stjga þeir
fram fyrir alþjóð í blöðum og
útvarpi og hrópa hástöfum: „Vlð
berurn sérstaka umhyggju fyrir
Árneshreppi og íbúum hans".
Þennan boðskap mátti lesa úr
penna Sigurðar Bjarnasonar í
Mbl. og heyra til Birgis Finnsson
ar við lok umræðna frá Alþingi
í útvarpi. Framkoma þeirra á
þingi sannar allt annað. Greini-
legt er, að þessir menn lifa og
starfa undir kjörorðinu: Fagurt
skal gala en flátt hyggja. Það
eru þeirra einkunnarorð. En
hræðsla þeirra við eigin gerðir
leynir sér ekki. Því er þetta
hrópað út i von um, að einhverj
ir láti blekkjast. ,, lh(jh
Guðmundur P. Valgeirsson.

Síðasta vetrardag árið 1945
gerðust þau tíðindi, að 18
menn komu saman til fundar
í Varmahlíð í Skagafirði. Aðal-
forgöngumenn fundarins voru
þeir Sigurður Óskarsson, bóndj
í Krossanesi og Sigurjón Jón-
asson, bóndi á Syðra-Skörðugili
og tilefnið var að ræða um og
ákveða, — ef svo vildi verk
ast — stofnun hestamannafé-
lags. Sigurður Óskarsson reif-
aði málið á fundinum og taldi.
að tilgangur hins væntanlega
félags ætti einkum að vera sá.
„ að auka veg og gengi skag-
firzkra reiðhesta*', eins og það
er orðað í fundargerðinni. Er
skemmst af því að segja, að
gengið var frá stofnun félags-
ins þama á fundinum og gengu
allir viðstaddir í það. Fyrstu
stjómina .skipuðu þeir Sigurð-
ur Óskarsson, Krossanesi, Sig-
urjón Jónasson, Syðra-Skörðu-
gili, Björn Jónsson, Glaumbæ,
sr. Gunnar Gíslason, Glaumbæ
og Jóhann Ellertsson, Holts-
múla. í skírninni hlaut félagið
nafnið Stígandi, heitið eftir
þeim hesti, sem einna nafn-
frægastur heí'ur orðið skag
í'irzkra gæðinga fyrr og síðar.
Félög koma og hverfa, eins
og einstaklingarair, sem stofna
þau. Ekki veit ég hversu djarf
ar vonir þessir 18 hestelsku
Skagfirðinga, sem stofnuðu
Stíganda, hafa alið um langlífi
félagskaparins. Ep tíminn hef-
ur leitt það í Ijós, að þarna var
engin dægurfluga á ferð, því
að hinn síðasta vetrardag nú í
ár minntist Stígandi tvítugsaf
mælis síns með myndarlegum
afmælisfagnaði í félagsheimil-
inu Héðinsminni í Blönduíiiið
Formaðui' félagsins, Sigurður
Óskarsson, setti hófið og stjórn
aði því, en Björn Ólafsson á
Krithóli tók að sér að sja uin,
að hressilega yrði sur gið undir
borðum. Magnús H. Gísiason á
Frostastöðum rakti sógu félags
ins en auk hans tóku til mals
þeir Friðrik Margeirsson, Sauð
árkróki, Guðjón Ingimunaar-
son Sauðárkróki, Sigurjón Jón-
asson, Syðra-Skörðugili, Gunn-
ar Oddsson, Flatatungu, Óskai
Magnússon, Brekku og Ottó
Þorvaldsson, Víðimýrarseli. Þá
fór fram mælskukeppni og
loks var dansað lengi nætur.
Ef rekja ætti til nokkurrai
hlítar starfsemi Stíganda
þessi 20 ár, yrði það mikils til
of langt mál. Hér skal þvi að-
eins gripið á fáu einu. Þegar
fyrsta vorið, sem fé.agið starf-
aði, hélt það kaþpreiðar á
Vallabökkum í Vallhólmi og
jafnan á hverju ári síðan
Ilafa þær alla tíð verið ákar
lega fjölsóttar, enda staðurinn
frábærlega vel í sveit settur;
við krossgötur í miðju héraði
Hefur það verið félaginu ó-
metanlega mikils virði að geta
haft þarna sína aðalsamkomu
og þökk sé Haraldi bónda á
Völlum, sem á skeiðvöllinn og
umhverfi hans og hefur alla tíð
sýnt félaginu einstaka velvild
og tillitssemi. Hin síðan ái
hefur félagið gengizt fyrir góð-
hestakeppni í sambandi við
kappreiðari\ar. Kynbótastarf
semi hefur félagið jafnan látið
til sín taka og oftast átt stóð-
hest, ella haft hann á leigu.
Tamningastöð hefur það rek
ið mörg undanfarin ár. Fyrstu
2—3 árin gekkst það fyrir
tamningu dráttarhesta, en er
notkun þeirra lagðist að mesti
niður, snéri það sér að reið-
hestatamningu.
Fyrir nokkru testi félagið
kaup á bújörð, Torfgarði
Seyluhreppi, og par hefur
tamningastöðin verið staðsett
upp á síðkastið Félagið hr-íur
umbætt jörðina ril mikiiia
muna að ræktun, húsabótum
og girðingum. Stígandi hefur
verið þátttakandi í Landssam
bandi hestamanna fra uppirafi
þess félagsskapar og ávallt tek
ið þátt í lands- og fjórðungs
mótum þess, ýmist með sýn
ingu kynbótahrossa góðhrossa
eða hvorutveggja t<a var r'é
lagið stofnaðili að Hrossaræki
arsambandi Norðurlarids A
margt fleira mætti drepa cr.
greinarkorni þessu er hvorki
' M J. * N.v.,

Á myndinni eru talið frá vinstri: Sigurður í Krossanosi, Sigurjón á
Skörðugili cg Pétur á Hjaltastöðum. Myndin er tekin á Vallabökkum.
ætlað að vera eftirmæli né ít-
arleg afrekaskrá og þvi ska)
hér staðar numið.
Það lætur að líkum ad í lé-
iagi. sem búið er að stari.i
20 ár. telur fram að 120 með-
limum og hefur verið jatn at-
hafnasamt og Stígandi, hal'i
margir lagt hönd á plóginn.
Hér skal ekki farið langt út á
þá braut að nefna sérstaklega
einstaka menn. sem við sögu
lafa komið enda væn þa vand
séð hvar staðar skyldi numið
Þó verður ekki komizt hja að
minnast á þátt Sigurðar Óskars
sonar er vat sem cvr segi’
annar af aðal hvatamönnum að
stofnun félagsins og hefur ver-
ið formaður þess frá upphafi
og ávallt gegnt því erilsama
starfi af frábærri alúð og ósér
plægni Hefur það verið fála.g-
inu 'ómetanlegur styrkur að ti)
forystu þess skuli hafa fengizt
svo samvinnuþýður, félagslynd
ur og áhugasamur maður seo
Sigurður er Sigurjón á Syð a
SkÖrðugili hefur oftast seti<
annað tveggja i stjórn félags
írts eða varastjórn, borið hag
þess mjög fyrir brjósti og unn
ið því mikið starf og gott. Til
Framhald á 12 síðu