Morgunblaðið - 16.06.1981, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. JÚNÍ1981
Svona hugsa þeir
í austri og vestri
Þeir, sem hugsa raunhæft um hermál, eru meðhöndlaðir sem líkþráir eða ofstækismenn,
en það er tími til kominn, að þessi barnaskapur í málefnum lýðveldisins líði hjá, teknir
verði upp þroskaðri hættir og rætt og ritað um þau af hleypidómaleysi, segir Benedikt
Gröndal, fyrrv. forsætisráðherra, í þessari grein.
- eftir Benedikt
Gröndal, alþm.
Það þykir kurteisi í íslenskri pólitík
að nefna hermál og varnarmál ekki á
nafn, nema helst með formælingum.
Þeir, sem hugsa raunhæft um þessi
mál í einstökum atriðum, eru með-
höndlaðir sem líkþráir eða ofstæk-
ismenn, og heldur lítið hlustað á mál
þeirra.
Tjmi er kominn til að þessi barna-
skapur í málefnum lýðveldisins líði
hjá, teknir verði upp þroskaðri hættir
og rætt og ritað um þessi svið af
hleypidómaleysi, enda er þetta mikii-
vægur þáttur þess heims, sem við
lifum í.
Hér verður gerð að umtalsefni
grein úr tímariti, sem á nokkurt
erindi til íslendinga. Hún fjallar
raunar um baráttu gegn kafbátum
almennt, en birtist í Scientific Amer-
ican, blaði, sem var stofnað 1845 og
nýtur mikillar virðingar. Höfundur-
inn er maður að nafni Joel S. Wit og
heyrir til þeirri starfsgrein, sem ekki
er til á Islandi, að hann er meðal
ráðgjafa bandaríska þingsins í Wash-
ington um varnarmál.
Þegar heimsófriðnum mikla líik
og risaveldin gripu andann á ný,
virtist hætta á ófriði þeirra í milli
vera mest í Mið-Evrópu. Hernaðar-
bandalögin tvö, Atlantshafsbanda-
lagið og Varsjárbandalagið, komu á
jafnvægi á þeim slóðum, sem haldist
hefur síðan, svo að Evrópa hefur
notið friðar. Nú er ófriðarhættan
talin mest í Austurlöndum nær, til
dæmis við Persaflóa. Árekstur milli
risaveldanna á þeim slóðum gæti
orðið að ófriði og breiðst skjótlega til
Evrópu. Er nú í seinni tíð mikið talað
um þann kost, að vegna stórfellds
flotavígbúnaðar kynni þeim að slá
saman fyrst á Atlantshafi, þar sem
við íslendingar sitjum á miðjum sjó.
Sá hluti hins mikla viðbúnaðar á
Atlantshafi, sem við sjáum mest af,
er eftirlit stórveldanna hvors með
hinu, en það gæti orðið fljótt að hitna
í kolunum.
Forustumenn Sovétríkjanna vita
mætavel, að þeir verða að skera á
slagæð Atlantshafsbandalagsins yfir
hafið til að vinna orrustu um Vestur-
Evrópu, sem er kjarninn í baráttunni
um heimsyfirráð. Þeir vita vel, að
Filippus Spánarkonungur, Napoleon
keisari, Vilhjálmur keisari og Adolf
Hitler reyndu þetta, allir án árang-
urs. Ef sjóveldi Engilsaxa verður ekki
brotið á bak aftur, verður heimurinn
ekki unninn.
Af þessum sökum verður eitt fyrsta
markmið Sovétríkjanna í slíkum
ófriði (hver sem yrði talinn hafa
komið honum af stað), að ráðast
suður Atlantshaf með kafbátaflota
sinn og önnur herskip og flugvélar, og
freista þess að rjúfa slagæðina. Þá
skiptir meginmáli, hve mörg sovésk
skip, sérstaklega kafbátar, verða þeg-
ar komin á vettvang suður í hafi, og
er það skýringin á nauðsyn svo mikils
eftirlits á friðartímum.
í áðurnefndri grein í Scientific
American er skýrt frá margvíslegum
leiðum til að berjast gegn kafbátum.
Þar kemur í Ijós, að hættulegasta
vopnið gegn kafbátum eru aðrir
kafbátar (árásarbátar). Af leitar-
tækjum eru SOSUS-hlustunartækin á
hafsbotni meðal hinna bestu, sem
Atlantshafsbandalagið hefur í notk-
un.
Þessari grein fylgja tvær myndir,
sem birtar eru með áðurnefndri
tímaritsgrein, og eru þær kjarninn í
því, sem hér er ætlunin að benda
lesendum á.
SOSUS-hlustunartæki á
hafshotni. eins og höfundur
jfreinarinnar, Joel S. Wit,
telur þau liggja. Sýnileg er
varnarkeðja frá Norður-
Noregi til Bjarnareyjar, og
önnur þvert yfir xarðinn
Bretland-Færeyjar-ísland-
Grænland. Þetta er tvöföld
varnarlina Regn sovéskum
kafbátum á leið þeirra frá
Polyarny á Kolaskaga suður í
Atlantshaf, þar sem 2—3000
kaupskip eru á degi hverjum
á siglingu fyrir Vesturveldin.
Hugmynd um það, sem kalla
mætti „Orrustuna um ísland“ í
þriðju heimsstyrjöldinni, ef þau
ósköp eiga eftir að dynja yfir,
sem allir vona að aldrei verði.
Þetta kort birti Wit með grein
sinni í Scientific American, en
tók fram, að það væri að mestu
byggt á sovéskum heimildum.
Rétt er að benda lesendum á
að skoða fyrst hvar Grænland
er efst til vinstri, síðan ísland,
Færeyjar (ómerktar) og loks
Bretland (UK).
Örvarnar ofarlega hægra
megin við miðju sýna sovéskan
kafbátaflota sækja suður að
íslandi. Ekki er ljóst, hvort
43466
Nýbýlavegur —
einbýli
um 200 ferm. á einni hæö, 4 svefnherb., stofur, 40
ferm. baöstofuloft. Geymslur í kjallara. Húsiö er aö
hluta timburhús. Sér 2ja—3ja herb. 70 ferm. íbúö í
enda hússins. Fallegur trjágarður. Laus í ágúst.
EFasteignasalan
EIGNABORG sf.
Hamfaborg 1 200 Kopavogur Simar 43466 6 43805
Sölum Viltijélmur Einarsson, Sigrún Kröyer Lögm
Ólafur Thoroddsen
Fasteignamarkaöur
Fjárfestingarfélagsins hf
í smíðum
RAÐHÚS — BLOKKARÍBÚÐIR
Höfum til sölu raöhús og 2ja og 4ra herb. íbúöir viö
Kambasel og Kleifarsel. Raöhúsin seljast fokheld,
fullfrágengin aö utan og frágengin lóö. íbúðirnar
afhendast tilbúnar undir tréverk og málningu, meö
allri sameign frágenginni þar meö talin lóö. Greiöslu-
kjör á raöhúsum og blokkaríbúöunum eru 50% af
kaupveröi, greiðist á 8 mánuöum. Eftirstöövar eru
verðtryggöar skv. lánskjaravísitölu til 5 ára.
Fasteignamarkaöur
Rárfestingarfélagsins hf
SKÓLAVÖRÐUSTlG 11 SÍMI 28466
(HÚS SPARISJÓÐS REYKJAVlKUR)
Lögfræöingur: PéturÞórSigurösson
EF ÞAÐ ER FRÉTT-
NÆMT ÞÁ ER ÞAÐ í
MORGUNBLAÐINU
Kirkjutónleikar
Aðrir tónleikar Musica Nova
voru í Kristkirkju og voru flutt
verk eftir sjö íslensk tónskáld.
Fyrri hluti tónleikanna sam-
anstóð af 10 sálmforleikjum,
sem Ragnar Björnsson orgelleik-
ari flutti. Gerð sálmforleikja
hafði mjög mikla þýðingu fyrir
þróun tónsmíðatækni í Þýzka-
landi á 17. öldinni og eru sinfón-
ísk vinnubrögð beint áframhald
þessa sérkennilega leiks þýzku
Tónllst
eftir JÓN
ÁSGEIRSSON
orgelleikaranna. Eftir Atla
Heimi Sveinsson voru fluttir
tveir sálmforleikir, við sálmalög
eftir Sigfús Einarsson, eftir Leif
Þórarinsson yfir gamalt passíu-
sálmalag og hugleiðing um
Liljulagið, eftir Þorkel Sigur-
björnsson við sálmalag eftir
Pétur Guðjónsson, Gunnar
Reynir Sveinsson vann yfir Jes-
ús, mín morgunstjarna, Ragnar
Björnsson tvö gömul íslenzk
sálmalög og siðast tveir sálmfor-
leikir eftir Jón Nordal.
Vinnuaðferðir tónskáldanna
voru margvíslegar. Það mátti
heyra skreytingar á sálmalag-
inu, „kontrapunktist" lagferli
^^Kórkafli verksins
var á köflum mjög
áhrifamikill, en milli-
spil orgels og einnig
einsöngsþáttur verks-
ins var ekki eins sann-
færandi^
þar sem sálmalagið er notað eins
og „cantus firmus", sérstaka
forspils- og milliþætti á móti
einfaldri gerð sálmalagsins og
einnig unnið úr stefbrotum ein-
kennandi fyrir sálmalagið. Allt
kom þetta vel fram í vönduðum
Ieik Ragnars Björnssonar.
Síðasta verkið á efnisskrá
tónleikanna var Kantata eftir
Leif Þórarinsson, fyrir einsöngv-
ara og kór með orgelundirleik.
Kórkafli verksins var á köflum
mjög áhrifamikill en millispil
orgels og einnig einsöngsþáttur
verksins var ekki eins sannfær-
andi. I fyrsta þættinum var
orgelmillispilið beinlínis trufl-
andi á framvindu verksins. Kór-
þættirnir voru oft feiknalega
„effektívir" og þannig gerðir að
textinn greindist algjörlega.
Flytjendur voru Halldór Vil-
helmsson, sem ásamt Ágústu
Ágústsdóttur og Pétri Ö. Jóns-
syni flutti einsöngsþátt verksins,
orgelleikarinn A. Corveiras og
Kirkjukór Akraness undir stjórn
Hauks Guðlaugssonar. Var
flutningur kórsins, eins og
reyndar allra er stóðu að þessum
flutningi, mjög góður.
V atnshreinsitæki
til Akraness?
NU LIGGUR fyrir til ákvörðun-
artöku hjá hæjarstjórn Akraness,
hvort kaupa eigi vatnshreinsi-
ta-ki til hæjarins. Tækin sem hér
um ræðir eru gerlahreinsunar-
tæki, scm nota til þess útfjólu-
bláa geisla.
Að sögn Magnúsar Oddssonar,
bæjarstjóra á Akranesi, skoðuðu
fulltrúar frá bænum slík tæki,
sem sett voru upp fyrir 30.000
manna byggð í Noregi fyrir
nokkru og væru þegar fengin
meðmæli með tækjunum frá Heil-
brigðiseftirliti ríkisins. Magnús
sagði að enn væri ekki ljóst hvað
uppsetning tækjanna kostaði, þau
sjálf væru ekki mjög dýr en hins
vegar þyrfti að byggja yfir þau
hús, svo enn væri of snemmt að
gera sér grein fyrir endanlegum
kostnaði.
Mjólkskalávallt
geymaíkæli
♦4‘C »12C ♦|8‘C
g j#aj #
Er rétt hitastig
í öllum kaelinom?
kaldasta stað
Hítamælar
í kaelískápínn
veíta réttu svorín!
FÁSTHÉR
ákr.15
Mjólkurdagsnefnd:
Geymið mjólkina
við rétt hitastig
NÆSTU daga verða íáanlegir í
mjólkurhúðum hitamælar, sem
fluttir hafa verið inn á vegum
Mjólkurdagsnefndar og er tilgang-
urinn með sölu þeirra sá að stuðla
að því að (ólk fylgist með hitastigj í
kæiiskápum, þvi „kæliskápur án
hitamælis getur verið ótrygg
geymsla fyrir mjólk og mjóikuraf-
urðir“, segir i frétt frá Upplýsinga-
þjónustu Íandbúnaðarins.
Hitamælarnir verða fáanlegir í
matvöruverzlunum um land allt þar
sem mjólkurvörur eru seldar.
Mjólkurdagsnefnd leggur áherzlu á
að mjólkin sé geymd við rétt hita-
stig. Á mjólkurumbúðum stendur
m.a.: „Er þér kunnugt um að mjólk,
sem stendur í stofuhita í u.þ.b. 3
klukkustundir, verður allt að 12
stiga heit? Sé hún síðar sett í kæli
tekur það hana um 20 klukkustundir
að ná réttu hitastigi, sem er 4 stig.“
Þá segir í frétt Upplýsingaþjón-
ustunnar: „Ef mjólk er geymd við 4
til 5 gráður er gert ráð fyrir að hún
haldist óskemmd nokkuð fram yfir
ástimplaðan síðasta söludag. Það er
því þýðingarmikið að geta fyigst
nákvæmlega með hitastiginu í kæli-
skápnum: Eftirlit með gæðum
mjólkurinnar er mjög strangt hjá
öllum mjólkurbúunum, frá þeim á
ekki að geta borizt skemmd mjólk á
markaðinn. í mjólkurbúum og hjá
bændum er mjólkin geymd við 4
stiga hita og er þannig send á
markaðinn. Þá er komið að smásal-
anum að gæta þess að hitastigið sé
rétt þar sem mjólkin er geymd og
fyrir neytandann að setja mjólkina
strax í kæli þegar komið er heim
með hana.“