Morgunblaðið - 11.10.1983, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. OKTÓBER 1983
37
stjórafélagsins fjölgaði ört og vor-
um við komnir með eina 15 samn-
inga sem mjög mikil vinna var að
halda við, ekki hvað síst á því
tímabili sem varð að endurnýja þá
á 6 mánaða fresti.
Þá kynntist ég vel mannkostum
Tómasar og víðsýni hans. Lífeyr-
issjóðsmálin voru Tómasi hjart-
ans áhugamál en á þeim var mikill
munur eftir því hvaða atvinnurek-
andi átti í hlut. Reyndum við að
koma skipulagi á þessi mál og
varð það ekki síst Tómasi að
þakka að þau mál runnu í réttan
farveg. Fastmótaö skipulag með
auknum áhrifum starfsmanna
komst á lífeyrissjóð Eimskipafé-
lags íslands. Lífeyrissjóður sjó-
manna komst á laggirnar og líf-
eyrissjóðirnir Skjöldur og Hlíf
urðu til.
Til marks um það álit sem Tóm-
as hafði má nefna að hann var
kjörinn í stjórn allra þessara líf-
eyrissjóða og sat þar í mörg ár.
Einnig var hann kjörinn í stjórn
Landssambands lífeyrissjóða þeg-
ar það var stofnað.
Byggingarsamvinnufélag vél-
stjóra stofnuðum við og voru
nokkur hús reist á vegum þess.
Einnig þetta framtak átti hug
Tómasar og honum að þakka að
vel tókst. Þvi miður tókst þeim
sem á eftir komu ekki að halda í
horfinu.
f húsbyggingarmálum félagsins
var Tómas hrein perla. Það var
mikið afrek þegar Bárugata 11 var
keypt. Vélstjórarnir voru löngu
búnir að sjá að hentugra væri að
eiga einhvern samastað yfir félag-
ið heldur en þurfa að leigja. Fjár-
málin voru alltaf léleg en Tómas
var bjartsýnn og fann leið út úr
fjárhagsvandræðunum.
Með samstilltu átaki Tómasar,
Guðmundar H. Oddssonar og Guð-
mundar Jenssonar tókst að sam-
eina öll yfirmannafélögin í
Reykjavík innan FFSÍ að undan-
teknu Skipstjórafélagi íslands, til
kaupa á húsinu Bárugötu 11 fyrir
félagsstarfsemi félaganna. Með
kaupum á þessu húsi og þeirri
frjósömu félagsstarfsemi sem þar
fór fram var mörgum misskilningi
eytt og hinir ólíku hópar sem áður
voru stríðandi hver gegn öðrum
runnu saman í mikið til eina heild.
Fleira varð upp á teningnum
hjá vélstjórunum en þar má nefna
sparisjóðshugmyndina. Eins og
þruma úr heiðskíru lofti kom yfir
okkur hugmynd Hafliða heitins
Hafliðasonar vélstjóra að stofna
sparisjóð. Þetta var árið 1958.
Ahugi Hafliða fyrir þessu var al-
veg stórkostlegur og lét hann ekki
af áróðri sínum fyrr en stofnun
var tekin til starfa.
Hér hreifst Tómas strax með en
það þurfti að sannfæra marga og
mikla undirbúningsvinnu að inna
af hendi. Sem fyrr mæddi þetta
nýja verkefni mjög á Tómasi.
Reynt var að fá önnur sjó-
mannafélög með sem stofnaðila en
enginn forsvarsmanna þeirra
trúði á þennan rekstur.
Sækja varð um til ráðuneytisins
að fá að starfrækja þetta fyrir-
tæki. Þegar það fékkst varð að fá
reglugerð fyrir sjóðinn og sam-
þykkt á henni ásamt hæfilegum
fjölda ábyrgðarmanna. Allt fól
þetta í sér mikla vinnu en málefn-
inu var komið heilu í höfn og
starfsemin komin í gang síðla árs
1961.
Við opnun sjóðsins kom fyrsta
vandamálið í ljós en það var að
engir peningar voru til að greiða
laun við rekstur sjóðsins. Hús-
næðismálin voru leyst þannig að
sjóðurinn fékk litla herbergis-
kytru hjá vélstjórafélaginu og
bókhaldsgeymslugögn höfð inni í
fundarherbergi vélstjóranna.
Starfsmenn tveir, báðir stjórn-
endur sjóðsins, buðust til að starfa
án launa. Störfuðu þeir í rúmt ár
án nokkurra greiðslna fyrir störf
sín af einskærum áhuga á að koma
sparisjóðnum upp, og svo var það
auðvitað Tómas sem fékk aukið
álag en hann sá um allt bókhald
og peningamál sjóðsins fyrstu ár-
in og átti sæti í stjórn sjóðsins frá
stofnun hans til ársins 1966.
Ég fylgdist gjörla með Tómasi
þessi ár og ég sá að vinnuálagið á
honum var allt of mikið. Áberandi
streita gerði þegar vart við sig hjá
honum. Langt fram á kvöld og
upptekinn um helgar sat hann yfir
skjölum sjóðsins en hann kveink-
aði sér aldrei.
Sparisjóðurinn tók brátt kipp
upp á við og fljótlega var séð að
framtíð hans yrði tryggð, þökk sé
fyrstu þremenningunum.
En Tómas var ekki af baki dott-
inn. Einn daginn kom hann til min
og sagði hús Jessens skólastjóra
Vélskólans vera til sölu. Eggjaði
Tómas mjög til kaupa á húsinu
enda þörf að mæta stækkun sjóðs-
ins. Eftir vandlega yfirvegun
stjórnar Vélstjórafélagsins var
reynt að festa húsið. Yfirlit sem
Tómas hafði samið hvernig skyldi
að málinu staðið var samþykkt.
Einnig þetta tókst gæfusamlega.
Flutti félagið síðan starfsemi sfna
í húsið að Öldugötu 15 og lét spari-
sjóðnum eftir húsnæðið að Báru-
götu 11.
Þegar hér var komið var ekki
lengur hjá því komist að skilja al-
gjörlega milli starfsemi Vélstjóra-
félagsins og sparisjóðsins enda
verkefnin ærin hvors fyrir sig.
Sparisjóðurinn var líka orðinn það
stæltur að hægt var að ráða laun-
aðan starfskraft. Var Tómasi þá
boðið að velja hjá hvorum hann
vildi starfa. Valdi Tómas sitt
gamla félag og starfaði nokkurn
tíma að félagsmálunum.
Á þeim tíma var enn eitt þrek-
virkið unnið en það var sameining
tveggja stórra félagsheilda, Vél-
stjórafélags íslands og Mótorvél-
stjórafélags íslands.
Árið 1968 lét Tómas af störfum
sem framkvæmdastjóri Vélstjóra-
félags Islands. Hafði hann síðan á
hendi fasteignasölu um skeið og
var jafnframt starfsmaður lífeyr-
issjóðsins Hlífar.
Éitt mál var Tómasi mjög hjart-
fólgið en það var Dvalarheimili
aldraðra sjómanna. Hann var
kjörinn í Sjómannadagsráð árið
1957 og átti þar sæti fram á síð-
asta ár og var fjölda ára í stjórn
ráðsins. Hann fórnaði þar miklum
tíma sem hann naut heils hugar.
Að Borgartúni 18 stendur nú
glæsilegt hús sem Sparisjóður vél-
stjóra ásamt ýmsum sjómannafé-
lögum er eigandi að. Hús þetta er
minnisvarði um það hverju gott
samstarf getur komið til leiðar. Á
Tómas þar ekki svo lítið innlegg
með starfi sínu f þágu samtak-
anna.
Hér hefur verið stiklað á stóru í
ævisögu Tómasar Guðjónssonar. í
henni birtist fórnfýsi og áhugi á
að láta gott af sér leiða fyrir aðra.
Það var heimilislegt á skrifstofu
vélstjórafélagsins þegar Tómas
sat þar og alltaf gaf hann sér tíma
til að hlusta á félagsmenn og fús
að reyna að leiðrétta hlut þeirra ef
á var hallað.
Ný kynslóð vélstjóra er nú upp
runnin og þeim fækkar sem
þekkja þessa sögu. I félagsmálum
virðist einnig sú kaldhæðnislega
regla gilda að „gleymt er þá gleypt
er“.
Ég þakka Tómasi hans mikla
starf í þágu samtaka okkar og
harma að samstarf okkar varð
ekki lengra en raun varð á.
Eiginkonu hans og börnum
votta ég samúð mína.
Örn Steinsson
In Memoriam:
Sesilía Rögnvalds-
dóttir Gillespie
Fædd 29. maí 1930
Dáin 2. október 1983
Látin er vestur í Bandaríkjun-
um frænka mín, Sesilía Rögn-
valdsdóttir Gillespie, eða Sella
frænka, eins og okkur skyldfólki
hennar var tamara að nefna hana.
Sella fæddist á Ólafsfirði tuttug-
asta og níunda maí árið 1930, dótt-
ir hjónanna Auðar Jónsdóttur og
Rögnvaldar Þorleifssonar. A
Ólafsfirði sleit Sella barnsskón-
um, glaðvær æskuárin liðu í skjóli
ástríks heimilis, þar sem voru auk
foreldra hennar tvær yngri systur,
Þórgunnur og Eva Sóley.
Ólafsfjörður var og er tiltölu-
lega einangrað byggðarlag, og
fólki þar hefur lærst að vera
sjálfu sér nægt um flesta hluti,
enda kaupstaðurinn í röð mynd-
arlegustu bæja á íslandi. Sella
unni þessari heimabyggð sinni, en
þó átti það ekki fyrir henni að
liggja að eyða þar ævi sinni, örlög-
in urðu til þess að heimili hennar
varð í fjarlægri heimsálfu. Ferða-
lagið hófst í rauninni þegar er hún
fór suður til Reykjavíkur, til náms
í Hjúkrunarkvennaskóla íslands.
Þar lauk hún námi árið 1953, og
ári síðar giftist hún eftirlifandi
eiginmanni sínum, Raymond Gill-
espie. Ray er Bandaríkjamaður og
starfaði hér við ýmis störf hjá
sendiráði Bandaríkjanna í
Reykjavík. Ray og Sella fluttu
utan til Bandaríkjanna fljótlega
eftir brúðkaupið, og þar bjuggu
þau siðan. Starfs síns vegna þurfti
Ray oft að flytjast búferlum, og
bjó fjölskyldan því í mörgum ríkj-
um Bandaríkjanna áður en stað-
næmst var í San Diego í Kali-
forníu. Þar bjuggu þau Ray og
Sella í mörg ár, og þar er enn
heimili Rays og fjögurra uppkom-
inna barna þeirra. Börn þeirra eru
Edward Raymond, fæddur 1955,
Steven Mark, fæddur 1956, Auður
Geraldine, fædd 1957 og Evan
Charles, fæddur 1959. Bræðurnir
eru allir ókvæntir, en Auður Ger-
aldine er gift John Oliviera.
í æsku varð okkur krökkunum
heima oft hugsað til Sellu frænku,
sem var eins og hálf óraunveruleg
ævintýrakona, búsett í fjarlægu
landi og á sífelldum ferðalögum.
Regluleg bréfaskipti voru alla tið
milli fjölskyldnanna, og ríkti jafn-
an nokkur eftirvænting, þegar
mama opnaði nýtt bréf frá Sellu.
Ekki var eftirvæntingin minni
þegar von var á henni í heimsókn,
og enn er mér i fersku minni
heimsókn hennar austur á Öxna-
læk, er hún kom með hlýju og alúð
á heimili okkar, eins íslensk og
nokkur íslendingur getur verið, en
þó færandi framandleika útlands-
ins í hið daglega líf í sveitinni.
Er ég stálpaðist varð það
draumur minn að heimsækja
Sellu, og er ég hafði lokið námi
reyndi ég að fá vinnu í Kaliforníu,
og naut við þær tilraunir aðstoðar
hennar, og loforð fyrir allri þeirri
aðstoð er ég þyrfti, yrði úr því að
ég kæmi vestur. Ekki varð þó úr
þeirri ferð, enda ekki heiglum
hent að fá vinnu í Bandaríkjunum,
en af heimsókninni varð þó, því
haustið 1978 dvöldum við hjónin
hjá Ray og Sellu í nokkrar
ógleymanlegar vikur. Okkur var
tekið af einstakri gestrisni og
vinsemd, þar sem þau Ray og Sella
virtust aldrei þreytast á að gera
allt sem í þeirra valdi stóð til að
ferðin yrði okkur sem ánægju-
legust. Marga morgna vorum við
vakin snemma til að fara í öku-
ferðir um nágrennið, þar sem ým-
ist var skroppið yfir landamærin
til Mexíkó, eða þá að skoðaðir voru
markverðir staðir { nágrenni borg-
arinnar. Aðra morgna nutum við
þess að sóla okkur á baðströnd-
inni, þar sem hressandi blærinn
barst af Kyrrahafinu inn yfir
landið, þar sem aldrei rignir, en
eilíft sumar ríkir. Ray og Sella
unnu San Diego og Kaliforníu, og
ég held að ekki hafi hvarflað að
þeim að flytjast þaðan eftir að þau
höfðu komið sér þar fyrir. Ekki
gátu þau þó neitað því, að stund-
um söknuðu þau þess að hafa eng-
in veðrabrigði, og nánast engan
mun á veðurfari milli árstíða. Þau
voru enda bæði uprunnin af norð-
lægari slóðum, því Ray fæddist og
ólst upp í borginni Harmington,
sem er ein útborga Detroit, upp
við Vötnin stóru. Þessir „gallar" á
veðurfarinu í Kaliforníu voru þó
að ég held oftar dregnir fram í
spaugi fremur en alvöru, kostirnir
við borgina og ríkið voru svo yfir-
gnæfandi. Fríið okkar í San Diego
leið hraðar en við hefðum kosið, og
brátt var aðeins eftir björt endur-
minning um liðnar ánægjustund-
ir.
Bjartar endurminningar eru nú
einnig það eina, sem við eigum eft-
ir af Sellu. Hún er nú gengin á vit
nýrra heima, eftir langa og erfiða
baráttu við þann sjúkdóm, sem að
lokum hafði betur. Nú er þjáning-
um Sellu lokið, og ég trúi því að
hún hafi nú fundið látna móður
sína á ný, og geti þaðan fylgst með
okkur sem eftir lifum, uns við öll
sameinumst í eilífðinni.
Síðustu misserin og árin voru
Sellu oft erfið, og þótt hún missti
hvorki kjark sinn né von um að
kraftaverk kynni að gerast, þá var
henni fyrir alllöngu orðið ljóst að
hverju dró. Þá ósk átti hun sér, að
ekki þyrfti hún lengi að liggja
ósjálfbjarga og kvalin á sjúkra-
húsi, og henni varð að þeirri ósk
sinni. Að því leyti varð hinni mis-
kunnarlausi sjúkdómur henni að
síðustu góður.
Ray reyndist Sellu góður síð-
ustu æviár hennar, eins og hann
alla tíð hafði verið. Fæstir munu
gleðjast, sé þeim tilkynnt að barn
þeirra eða systkini, hyggist giftast
maka af öðru þjóðerni, og flytjast
til útlanda. Þau urðu þó aldrei
viðbrögð fjölskyldu Sellu, er hún
kynnti unnusta sinn og manns-
efni. Heiðarleiki og alúðlegt við-
mót Rays eyddi þegar í stað öllum
efasemdum, og engum datt annað
í hug en Sella væri að stíga gæfu-
spor er þau gengu að eigast. Ray
hefur heldur ekki brugðist, hann
reyndist konu sinni og fjölskyldu
alla tíð drengur góður, og bestur
þegar mest á reið. I tæplega þrjá-
tíu ára löngu hjónabandi voru þau
Ray og Sella samstíg um flest. í
kirkjustarfi Rays var hún áhuga-
söm við hlið hans, og þátttaka í
störfum íslendingafélagsins í San
Diego var Ray jafnvel enn meira
kappsmál en Sellu. Þannig var það
um flest; þau studdu hvort annað
og deildu með sér áhugamálum
hvors annars.
Að leiðarlokum megna fátækleg
orð ekki að lýsa þeim söknuði sem
með ættingjum og vinum Sellu
frænku býr, en máttvana hljótum
við að una þeim dómi, sem upp
hefur verið kveðinn. Sella er horf-
in sjónum okkar um sinn, en
bjartar og hlýjar endurminningar
um hana lifa áfram. Megi Guð
vera eiginmanni hennar og börn-
um, öldruðum föður og systrum
styrkur. Við Vala vottum þeim
dýpstu samúð.
Anders Hansen
Minning:
ísleifur K.
Magnússon
Fæddur 19. júlí 1914.
Dáinn 2. október 1983.
í gær var til moldar borinn frá
Búðakirkju, Snæfellsnesi, ísleifur
K. Magnússon. Hann var fæddur
að Heinabergi, Skarðsströnd,
Dalasýslu, 19. júlí 1914. Þessi fáu
kveðjuorð, sem ég hef ætlað mér
að festa á blað, eiga ekki að rekja
æviferil hans. Um hann veit ég of
lítið. En eftir stutt og skemmtileg
kynni, stuttu áður en hann kvaddi
þennan heim, finnst mér ég verði
að minnast þessa sérstaka per-
sónuleika. Hann virkilega heillaði
mig með glaðværð og mannelsku.
Við áttum daglegar viðræður í
nokkra daga á heimili tengdaföður
míns á Arnarstapa á Snæfellsnesi.
Og þeim stundum gleymi ég ekki.
Við kvöddumst með bros á vör á
þriðjudegi, á laugardegi var hann
allur. Skrítið, vegna þess að hann
var svo sérstaklega hress og kátur,
svo lifandi. Ég þurfti ekki nema að
sjá til hans koma í heimsókn á
Staðarbakka, þá kom kátínan upp
í mér. Það er ekki algengt að fólk
hafi svo sterk áhrif á kátínu
manns. En þannig var Leifi fyrir
mér. Tíkurnar mínar „hund-
skammaði" hann þegar þær geltu
að honum. Ekki vegna illsku til
þeirra, þvert á móti, hann hafði
gaman af þeim. Eins og örugglega
af öllum dýrum, hann var sannur
dýravinur. En hann vildi ekki að
þær geltu að Drésa. Já, Drési, þar
var saga á bak við, sem ekki verð-
ur rakin hér. Hún var eitt af því
ógleymanlega, sem Leifi sagði
mér. Á Arnarstapa virtist hann
hafa fundið sér líf sem var honum
mikils virði. Hann átti sínar
skýjaborgir sem féllu með honum
eins og okkar falla með okkur. Mér
er óhætt að segja að á Arnarstapa
hafi allir notið tilveru hans og
hann hafi verið hvers manns
hugljúfi. Þar er hans örugglega
saknað, sem og víðar. Þar og sem
annarsstaðar gaf hann af sér kát-
ínustundir, var greiðvikinn svo af
bar og í orðsins fyllstu merkingu
þúsund þjala smiður.
Elsku Fjóla og fjölskylda, okkar
Lárusar dýpsta samúð.
„Þótt kveðji vinir, einn og einn,
og aðrir týnist raér.
Ég á þann vin, sem ekki bregst,
og aldrei burtu fer.“ — (Sálmur)
Esther