Morgunblaðið - 21.11.1984, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. NÓVEMBER 1984
37
til að takast á hendur forystustörf
í verkalýðshreyfingunni?
„Ég held því alveg hiklaust
fram, að við eigum margar hæfar
og mjög frambærilegar konur til
að skipa sér í forystusveit verka-
lýðssamtakanna, og ekkert síður
hæfar en karlarnir sem þarna
sitja. Ég get nefnt scm dæmi, að í
samtökum verslunarfólks eru
margar dugmiklar konur, sem
eiga erindi í forystusveit verka-
lýðssamtakanna og er mér engin
launung á því, að það yrði mér
mjög að skapi, að fá varaformann
VR, Ingibjörgu Guðmundsdóttur,
inn í miðstjórn ASl. Eins gæti ég
nefnt Hansínu frá Selfossi, sem er
líka úr hópi verslunarfólks og
einnig má benda á fjölmargar góð-
ar konur úr Iðju, sem eiga fullt
erindi í forystusveit verkalýðs-
félaganna. Það er enginn vandi að
benda á konur sem standa körlun-
um fyllilega á sporði. Vandamálið
er bara, að konur hafa ekki sótt
sinn hlut. Þær hafa ekki haft sig
nægilega í frammi. Þær bíða á
meðan karlarnir semja um hverjir
eigi að vera í fararbroddi og síðan
sætta þær sigvið þeirra ákvarðan-
ir. Þessu verður að breyta. Konur
verða að skilja það, að þær verða
að sækja sinn hlut sjálfar. Það er
hins vegar þýðingarlaust að kenna
karlmönnunum um þetta. Kon-
urnar verða að sækja fram sjálfar,
fyrst innan landssambandanna og
síðan á vettvangi heildarsamtak-
anna.“
Kjaramál í brennidepli
„Ég á ekki von á að þetta verði
neitt átakaþing," sagði Aðalheiður
er við vikum talinu að ASÍ-þing-
inu sem hefst nú eftir helgina. „I
þau fjögur ár sem ég hef setið i
miðstjórninni hef ég ekki orðið
vör við að flokkspólitísk sjónarmið
ráði þar ferðinni, og því á ég alls
ekki von á að flokkspólitískar deil-
ur verði áberandi á þessu þingi.
Sjálf er ég óflokksbundin og er
óhrædd við að lýsa yfir stuðningi
minum við báða forsetana. Eins
má það vel koma fram, að ég er
hlynnt þeim hugmyndum að bæta
við öðrum varaforseta, einkum og
sér í lagi þar sem fjórar konur
hafa verið orðaðar við það emb-
ætti, ef til kemur.“
Hvaða mál heldurðu að verði
efst á baugi á þessu þingi?
„Eins og alltaf á ASÍ-þingum
taka kjaramálin mikinn tíma og
þar sem kjarasamningar eru nú
nýafstaðnir má búast við að
kjaramálin verði í brennidepli. Þá
má einnig búast við mikilli um-
ræðu um skipulagsmál."
Áttu von á að konur láti meira
að sér kveða á þessu þingi, en á
fyrri þingum ASÍ?
„Á seinni árum hefur orðið mik-
il vakning meðal kvenna og ég á
því von á að þær láti meira að sér
kveða á þessu þingi en oft áður.
Satt að segja finnst mér tími til
kominn, þar sem konur starfa í
stórum félagasamtökum, hvort
sem það er innan ASÍ eða á öðrum
vettvangi, að þær geri sér grein
fyrir, að eina ráðið til að ná ein-
hverjum árangri í baráttumálum
kvenna, eins og til dæmis i launa-
málum, er að þær verða að skipa
sér sjálfar í forystusveitina. Þær
geta ekki alltaf samþykkt með
þögn og þolinmæði, það sem karl-
arnir ákveða fyrir þær og að það
séu þeir sem hafi forystu á öllum
sviðum. Ég held að konur séu nú
farnar að gera sér grein fyrir
þessu og því á ég von á að þær
muni láta talsvert til sín taka á
þessu þingi. Það er alveg mál til
komið að snúa kvennabaráttunni
inn á þá braut að konur fari sjálf-
ar að berjast fyrir rétti sínum. Við
getum ekki endalaust gert þær
kröfur að karlar taki ákvarðanir
fyrir okkur. Við eigum bara að
segja: Hér erum við, við þekkjum
okkar rétt og við ætlum að sækja
hann,“ sagði Aðalheiður Bjarn-
freðsdóttir að lokum.
Sv.G.
Sveinn Jónsson (Lv.) einn elsti starfsmaður Eimskips í Sundahöfn, vígir
gámakranann og gefur honum nafnið Jaki. Halldór H. Jónsson stjórnarfor-
maður Kimskips, sem flutti ivarp við vígsluathöfnina, er lengst til hægri á
myndinni og Hörður Sigurgestsson forstjóri Eimskips í miðið.
og síðan losaður eftir löndun.
Gámunum fylgdu síðan tæki til að
vinna með þá, mun stórvirkari en
áður höfðu þekkst. Samt vantaði
það sem mestu máli skipti — af-
kastamikinn krana, sem nýttist
flestum tegundum skipa auk bif-
reiða og lesta i landi, og sem væri
auðveldur í meðförum fyrir einn
stjórnanda."
Þróaðar voru ýmsar gerðir
krana, meðal annars af PAC-
ECO-gerð, en fyrirmynd þeirra
var ákveðin gerð kolakrana. Hegr-
inn, gamli kolakraninn I Reykja-
víkurhöfn, var einn slíkra. Fyrsti
PACECO-kraninn af þeirri gerð
var tekinn í notkun í Alameta I
Kaliforníu fyrir rúmum 25 árum.
Hann afkastaði 400 tonnum á
klukkustund og með tilkomu hans
styttist viðkomutími stærri skipa
úr því að vera allt að þrjár vikur í
um það bil sólarhring. Jaki, gáma-
krani Eimskips í Sundahöfn, er
einn af um 800 PACECO-krönum
sem nú eru starfræktir í yfir 100
höfnum víðs vegar um heim.
Kranabóma Jakans er i 26 metra
hæð yfir hafnarbakka þegar hún
er lárétt en teygir sig í 61 metra
þegar hún er reist. Kraninn vegur
alls 450 tonn. Hann getur lyft
gámum sem eru 32,5 tonn að
þyngd en hámarkslyftigeta er
nokkuð meiri. Reiknað er með að
raunveruleg afkastageta verði um
20—30 gámaeiningar á klukku-
stund. Allur vélabúnaður er
rafknúinn og er kraninn tengdur
við veitukerfi borgarinnar. Raf-
lagnir eru um 6 km að lengd.
Endanleg ákvörðun um að reisa
þennan krana i Sundahöfn var
tekin um áramótin 1983/1984 og
þótti stjórnendum fyrirtækisins
sú ákvörðun vera eðlilegt fram-
hald þeirrar uppbyggingar sem
átt hefur sér stað á Sundahafn-
arsvæðinu undanfarin ár. Vinna
við undirbyggingu kranasporanna
hófst f mars 1984 og annaðist
Reykjavíkurhöfn þá framkvæmd.
Kranasporin liggja á steinsteypt-
um bitum, sem hvíla á steyptum
staurum, er reknir voru niður á
klöpp. Kranasporin voru lögð síð-
astliðið vor en kraninn sjálfur
reistur i sumar og var hann til-
búinn til notkunar 18. október sl.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR
'f*. ■
*
Samdráttur hefur orðið í landbúnaði.
Sýrland:
Breytinga að vænta á utan-
ríkisstefnu Sýrlendinga
eftir flokksþing Baath?
í SÝRLANDI eru nú í undirbúningi kosningar til stjórnarráðs landsins,
en í því situr tuttugu og einn fulltrúi. Þessir fuiltrúar verða kjörnir á
500 manna flokksráðsfundi Baath, sem verður í desembermánuði og
samkvæmt hcimildum er nú verið að velja þessa fimm hundruð fulltrúa.
Stjórnmálafréttaritarar
segja, að Assad Sýrlandsfor-
seti hafi i hyggju að treysta
stöðu sína með þessu móti og
hann ætli sér tvímælalaust að
ráða mestu um, hvaða menn
komast í ráðið og tryggja sér að
þeir séu sér hollir. Þá mun
sjálfsagt koma fram á flokks-
þingi þessu, hver er núverandi
staða Rifads, bróður Sýrlands-
forseta, en menn hafa skiptar
skoðanir á hver hin raunveru-
legu völd og áhrif hans séu.
Rifad var í fyrirsvari mjög vold-
ugra „varnarsveita" sem í voru
um fjörutíu þúsund manns og
hafði það meginverkefni að verja
höfuðborgina. Rifad hefur verið
erlendis síðan í maímánuði sl. og
ýmsir hafa sagt að hann hafi
verið í útlegð. Hefur meðal ann-
ars verið bent á því til stuðnings,
að fækkað hafi verið í varnar-
sveitum hans i fimmtán þúsund
manns og fleira hafi verið gert
til að minnka völd hans. Eftir
öllum sólarmerkjum að dæma
nú, virðast þeir bræður Hafez og
Rifad hafa náð samkomulagi og
Rifad er nú annar varaforseti
Sýrlands. Á hinn bóginn er ekki
þar með sagt að Hafez Assad
telji það sjálfsagt lengur að
bróðirinn taki við embættinu af
honum, en áður voru uppi há-
værar raddir um þann vilja for-
setans.
Aftur á móti hafa nýlega verið
gefnar út opinberar yfirlýsingar
um að Rifad sé senn væntanleg-
ur heim og muni þá taka til
óspilltra málanna að gegna
skyldustörfum sínum.
Ekki er búizt við að frétta-
streymi af flokksráðsfundinum
verði neitt að ráði, alténd ekki
meira en stjórnvöld kæra sig um
að koma til skila. Mjög ströng
ritskoðun er i Sýrlandi, fáar er-
lendar fréttastofur hafa fengið
að starfa og öll fréttaöflun þar
er erfiðleikum bundin. Þó eru
stöku háttsettir embættismenn
reiðubúnir að tjá sig sé þeim
tryggð fullkomin nafnleynd.
Það er svo ekki leyndarmál að
Assad og aðrir sýrlenzkir ráða-
menn hafa hvað eftir annað hitt
að máli Richard Murphy, aðstoð-
Hafez Assad
arutanrikisráðherra Bandaríkj-
anna. Hefur verið rætt um fyrir-
komulag brottflutnings sýr-
lenzks herliðs frá Líbanon, eins
og fram hefur komið í fréttum,
svo og brottför alls ísraelsks liðs
frá Suður-Líbanon. Það hefur
komið fram í mörgu, að Sýr-
lendingum er áfram um að endir
verði bundinn á átökin og
ágreininginn í Líbanon, enda
hefur vera gæzluliðs þeirra þar
kostað skildinginn. Þá hefur
Assad alveg nýlega átt viðræður
við brezka sendinefnd um hugs-
anleg vopnakaup og álitið er að
það muni einnig bera á góma i
viðræðum hans við Mitterand,
en Frakklandsforseti kemur f
heimsókn til Damaskus síðari
hluta þessa mánaðar. Er haft
fyrir satt að Sýrlendingar bindi
miklar vonir við heimsókn Mitt-
erands og að þeir vilji óumdeil-
anlega bæta samskiptin við
Frakka.
Eins og alkunna er hefur Sýr-
land verið einn traustasti banda-
maður Sovétríkjanna í Araba-
heiminum. Ekki er sýnileg nein
breyting á og ekki er lengra síð-
an í október, að Assad var í
heimsókn í Moskvu. Á því leikur
þó enginn vafi, að Sýrlendingar
eru að hverfa að einhverju leyti
frá einangrunarstefnu sinni og
þó alveg sérstaklega fjandsam-
legri stefnu gegn Vesturlöndum
svo og þeim Arabalöndum sem
hafa verið kölluð hófsöm í af-
stöðu sinni til tilvistar ísraels-
ríkis. Þegar Jórdanía tók að nýju
upp stjórnmálasamband við Ég-
ypta fyrir skömmu vakti það
reiði Sýrlendinga. Þá hafa full-
trúar íraks — erkifjanda Sýr-
lands og Bandaríkjanna — rætt
um að taka upp stjórnmálasam-
band á ný. Meðal annars i Ijósi
þessara breytinga kann að vera
að Assad sjái, að sá kostur er
vænstur, að taka upp ögn mild-
ari stefnu bæði gagnvart Vestur-
löndum og Arabarikjunum.
Ræður þá einnig töluverðu að
efnahagsástandið i landinu er
erfitL Ástæður þess eru meðal
annars að vegna stefnu stjórn-
valda að verja slíku fé til her-
mála hefur landbúnaðarfram-
leiðsla dregizt saman og gríðar-
legur kostnaður hefur verið
vegna gæzluliðsins í Libanon
eins og áður var vikið að.
Með því að styðja írani i stríð-
inu við írak hefur Sýrland svo
misst allan fjárhagslegan stuðn-
ing frá írak og hefur ekki lengur
aðgang að olíulindum íraka.
Hafa Sýrlendingar því fengið
olíu frá Iran og er nú svo komið
að olíuskuldir Sýrlendinga við
íran nema milljörðum dollara.
í blöðum í Sýrlandi er ekki rit-
að um flokksráðsþingið en ýms-
ar sögusagnir eru á kreiki engu
að síður. Meðal almennings virð-
ist vera jákvæð afstaða til þess
að Sýrlendingar breyti nokkuð
um stefnu í utanríkismálum. Og
stöku rödd er farin að nefna að
kannski væri æskilegast ef lsra
elar og Sýrlendingar gætu kom-
izt að samkomulagi um framtíð-
arskipun landsvæða sem löngum
hefur verið deilt um. En um það
er að svo komnu talað hljótt.
(Heimildir m.a. AP, Syrian
Times, Jordan Times o.fl.)