Morgunblaðið - 14.07.1991, Blaðsíða 6

ieei li'ji flOjHttUNBLAWÐ tllMí WX v ,
eftir Urði Gunnarsdóttur
Myndir: Rúnar Þór Björnsson
HÚN segist spinna úr öllu
því sem hægt sé að spinna
úr og dregur fram fullan
kassa af bandi því til sönn-
unar. Ég spyr hana hvers
vegna og hún segir „fyrir
sálina. Það er svo langur
veturinn hérna frammi í
dal“. Frá því árið 1983 hefur
hún safnað hári og spunið
af geitum og kindum, hund-
um og hestum, köttum, kan-
ínum og ref. Hún heitir Lene
Zachariessen, þrítug bónda-
kona fyrir norðan. Norð-
maður í húð og hár en legg-
ur þó sitt af mörkum til að
viðhalda íslensku handverki.
Segir að sér finnist Islend-
ingar eigi að gera meira af
því að viðhalda gömlum
hefðum og spinnur sjálf á
rokk og handlitar ullina úr
kýrkeytu.
Lene fluttist hingað til lands
árið 1981, þá tvítug. Hún
vann eitt ár á bóndabæ í
Svarfaðardal og kynntist
þá manni sínum, Óskari
Gunnarssyni, bóndasynin-
um í Dæli í Skíðadal, en dalurinn
sá gengur inn úr Svarfaðardal.
„Ég var búin að prófa allt mögu-
legt áður en ég fluttist hingað, fór
í verslunarskóla, myndlistaskóla,
lýðháskóla og lærði að teikna hús.“
Lene og Óskar eiga nú tvö börn
og búa ásamt foreldrum Óskars.
Lene gengur í öll störf, utan- og
innanhúss og segist gætu þegið
að sólarhringurinn lengdist ofurlít-
ið. Og ekki eyðir hún tímanum
fyrir framan sjónvarpið þvi slíkur
gripur er ekki til í Dæli.
Lene hefur spunnið band frá
því árið 1983 og segist hafa byij-
að smátt. „Mér gekk erfíðlega að
finna einhvern sem gæti kennt
mér að spinna á rokk, en á endan-
um fannst eldri maður sem kenndi
tengdamóður minni og bún svo
mér. Það er þolinmæðisverk að
spinna og ég er með tvo rokka,
íslenskan fyrir fínt band og hollen-
skan fyrir það grófara."
Lene verður sér út um hráefni
með ýmsu móti. „Þetta er ágætis
aukabúgrein, hér er mikið af hrá-
efni sem kostar ekki neitt. Nóg
er af ullinni en auk þess strýk ég
af hundunum annars lagið og þeg-
Ung norsk bóndakona viðheldur gömlum íslenskum hefðum við að vinna hand, spinnur
á rokk og litar ör hráefni sem hön fær ör fjósinu og ofan af fjalli.
Og hárin fær hón af flestum ferfætlingum, refir og kettir eru har ekki undanskildir
„Mér gekk erfiðlega að
finna einhvern sem gæti
kennt mér að spinna á
rokk.“ Lene spinnur í
stofunni á Dæli.
ar hestar koma í hlaðið strýk ég
laus hár af þeim, þrátt fyrir að
mörgum finnist ég vera skrýtin
fyrir vikið. Ég hef spunnið hunds-
hár fyrir eldri mann sem var búinn
að safna hárum af hundinum sín-
um í fjórtán ár og er núna að
pijóna úr þeim peysu. Þá hef ég
fengið hár af ref frá manni sem
er með refabú. Það er hræðilega
vond lykt af refshárunum, svo að
þau verður að þvo vel og viðra í
um þijá mánuði,“ segir Lene eins
og ekkert sé sjálfsagðara. Og
fleira lyktar illa, því til að halda
í gamlar íslenskar hefðir viðlitun
bands, notar hún kýrkeytu. í því
liggur ullin í nokkrar vikur áður
en hún er þvegin rækilega. „Það
er mesta furða hversu auðvelt er
að ná lyktinni úr og ullin verður
svo mjúk og glansandi. Þetta er
voðalegt bras en ég hef óskaplega
gaman af þessu.“ Til að ná fram
fleiri litaafbrigðum setur Lene
jurtaliti út í keytuna, t.d. fjalla-
grös. Allt eftir íslenskri forskrift.
Bandið og skartgripi sem Lene
hefur unnið úr hrosshári, selur hún
gestum og gangandi, auk þess sem
hún fer með vörurnar á útimarkað-
inn á Dalvík. „Það er hálfgert eit-
urlyfjaverð á þessu hjá mér,“ seg-
ir hún afsakandi og bendir á band
úr kanínuhári sem hún selur á
þrjátíu krónur grammið. „íslend-
ingar kunna ekki að meta han-
dunna vöru, þeir hugsa ekki um
vinnuna sem liggur að baki heldur
finnst að hún eigi að vera ódýr.“
Svona atorkusöm kona hlýtur
að vinna annað en ull. Jú, reynd-
ar, hún verkar skinn og skraut-
skrifar, tekur myndir og teiknar
dálítið. Ó1 upp tvær villuráfandi
gæsir sem skotglaður maður skaut
síðan í óþökk hennar. En hún
pijónar sjaldan, hefur ekki tíma
til þess. „Við erum ekki með sjón-
varp og mér finnst tímaeyðsla að
sitja bara og pijóna, eina leiðin til
þess er að að horfa á sjónvarp
samtímis.“