Morgunblaðið - 14.07.1991, Blaðsíða 28

28 C
MORGUNBLAÐIÐ VELVAKANDI SUNNUDAGUR 14. JÚLÍ 1991
___u*J8 < <-»'ni\\v ,_
Á FÖRNUM VEGI
Hópurinn við Hallvarðsbúð
fullfrágengna.
// SctjancU BoLi er að tata, krtina.-"
TM Reg. U.S. Pat Off.—all rights reserved
° 1991 Los Angeles Times Syndicate
Það er gagnsiaust að ætia Þessi er frá því þegar ég
sér að stíga ofaná ’ann ... átti hvorki ekki fyrir mód-
eli, fyrirsætu eða hita.
,, (VtC? VAK ALCT l' PESSU FÍM/t ÞAHGAÐ
TIL éG Of>NAB>l XfZANS iSS ldAf>iNM■"
~ Neyðarskýlið
Hallvarðsbúð reist
Skjaldarbjarnarvík er í norðan-
verðri Strandasýslu milli
fjallanna Randar og Geirólfsnúps.
Upp af Skjaldarbjarnarvík ganga
tveir dalir Sunndalur (Sunnudal-
ur) og Nordalur, nokkurt undir-
lendi er upp af víkinni algróið
blágresi og logagult af brennisól-
ey. Engir grasbítar eru þar á ferð
svo gróður hefur náð sér vel og
á stökum stað má sjá Ioðvíðir og
fjalldrapa teygja greinar líkt og
fuglsklær upp á himininn. Sjálf
víkin skiptist í þrjár minni víkur
þ.e. Hafnir, Fauskavík og Arvík.
Skjaldarbjarnarvík dregur nafn
af landnamsmanninum Skjaldar-
Birni Herfinnssyni sem flýði Nor-
eg undan yfirgangi Haralds
hárfagra.
í Skjaldarbjarnarvík þar sem hul-
iðsverur, selurinn og tófan eiga sér
griðland, í blómskrúði sumarsins og
harðbýli norðanvetrarins, er risið
neyðarskýlið Hallvarðsbúð, sem
framvegis mun vera í umsjá Slysa-
varnafélags íslands. Hallvarðsbúð
var reist við Hafnir skammt frá svo-
nefndum Þúfum á Þúfnatanga, þar
sem Skjaldar-Bjöm er heygður
ásamt skipi sínu og hundi. Þúfurnar
eru þijár og er Bjöm heygður í þeirri
efstu, hundurinn í miðjunni en skip
hans alskjaldað í þeirri neðstu. Einn-
ig á Guðmundur góði að hafa verið
á ferð í Skjaldarbjamarvík sem
prestlingur og fótbrotnaði svo illa
að hæll vísaði þangað sem tær voru
áður.
Allstór hópur heimamanna auk
félaga úr Slysavarnafélaginu Fiska-
kletti úr Hafnarfirði sigldu um
tveggja tíma siglingu, í ljómandi
góðu veðri og spegilsléttum sjó, með
varðskipinu Ægi frá Norðurfirði. Um
borð í varðskipinu var boðið í mat
og gestum leyft að skoða skipið að
vild. Var siglingin hin ánægjulegasta
í alla staði og eiga varðskipsmenn
heiður skilinn fyrir framlag sitt. Einn
skuggi var þó á, undirritaður var
staddur í skut skipsins ásamt fleira
fólki er messagutti kom með rusla-
fötu og sturtaði úr henni í sjóinn,
þrátt fyrir að ruslakassar væru til
staðar. Ætla mætti að þessi ósiður
væri með öllu aflagður ekki síst á
varðskipum sem standa vörð um
hafið og umgengni við það. Meðan
Ægir sigldi inn í Skjaldarbjamarvík
sigldi trilla sem farið hafði fyrr um
daginn á móti ferðafólkinu. Varð-
skipsmenn fluttu neyðarskýlið í land
á gúmmíbátum, en það var smíðað
veturinn áður af Ragnari Jónssyni
(frá Munaðarnesi) í Hafnarfirði og
flutt norður í flekum. Við komuna í
Skjaldarbjamarvík hófust röskir
fískaklettsmenn handa við bygging-
una, reistu þeir skýlið á um fimm
tímum, daginn eftir var það síðan
málað og innréttað.
Skýlið er reist fyrir fé sem fengist
hefur vegna áheita á Hallvarð Halls-
son sem bjó í Skjaldarbjarnarvík. Það
hefur reynst vel að heita á Hallvarð
og hafa áheit aukist jafnt og þétt
gegnum árin. Sjóðurinn sem mynd-
ast hefur er í vörslu Pálínu Guðjóns-
dóttur í Munaðamesi og geymdur á
reikningi nr. 80023 í Sparisjóði Ár-
neshrepps. Pálína bjó sem barn í
Skjaldarbjarnarvík og voru foreldrar
hennar síðustu ábúendur þar. Var
óvenju fróðlegt að hafa Pálínu og
mann hennar, Jón Jens Jónsson, með
í ferðinni. Pálína sagði okkur frá
staðháttum og Jón Jens sem er fyrr-
verandi refaskytta sagði okkur veiði-
sögur og frá atferli refsins. Jón Jens
sagði að hann væri orðinn svo linur
gagnvart refum að hann vildi nú
helst bara horfa á og fylgjast með
þeim.
I Geirólfsnúp er svonefnd Eyvind-
arhilla þar sem munnmæli herma að
Fjalla-Eyvíndur hafi leynst í skjóli
Hallvarðs Hallssonar sem skýlið er
kennt við. Hallvarður var að mörgu
leyti kynlegur kvistur í lífstrénu og
margar sögur til um hann eða tengd-
ar honum á einn eða annan hátt.
Hallvarður var fæddur árið 1723
að talið er, en hann dó 29. maí árið
1799. Faðir hans var Hallur Hallsson
á Horni sem frægastur er allra galdr-
amanna á Homströndum. Hallvarður
var talinn forn í skapi, einrænn og
ómannblendinn en vinfastur. Hann
var mikill vexti og herðabreiður með
kolsvart hár og skegg en fölleitur á
Yíkverji skrifar
að er ekki þörf að kvarta þegar
blessuð sólin skín.
Þannig kvað hagorður maður
fyrir margt löngu. Það var á þeim
árúm þegar efnahagsvandinn var
daglegt brauð hjá heimilum og ein-
staklingum í landinu. Það var áður
en hagsýslustofnanir og stjórnmál-
amenn hófu þennan vanda í hásæti
tölfræðilegrar umfjöllunar í muster-
um valdsins.
Blessuð sólin hefur skinið lengur
og heitar á þessu sumri en Vík-
veiji dagsins man til áður. Sæla
vindar þýðir hafa leikið um byggðir
og ból og létt lund landans. Það er
ekki amalegt á þeim árstíma þegar
helft þjóðarinnar er í orlofi. Samt
sem áður hafa fjölmargir fundið hjá
sér þörf til að kvarta yfir tilve-
runni, eins og fréttir fjölrniðia tí-
unda bezt.
Ríkisbúskapurinn hefur misser-
um saman eytt milljörðum umfram
tekjur. Samansafnaður ríkissjóðs-
hallinn hefur myndað hátt skulda-
fjall. Skriður vaxta og gjaldþrota
hafa hrunið úr fjallinu yfir heimili
og fyrirtæki. Ekki bætir úr skák
að helzti bjargvættur-þjóðarinnar,
þorskurinn, hefur skroppið saman
að stofnstærð og sjávarvörur fallið
í verði í Vínlandi hinu góða. Blikur
eru á lofti sem kunna að skerða
söluverðmæti útflutnings á gamal-
grónum Evrópumarkaðí með inn-
flutningstollum, ef viðskiptakjör
okkar þróast á verri veg á þeim
vettvangi. Allur er þessi veruleiki í
hlutverki skraddara sem sníður
þjóðinni kjarastakk til næstu fram-
tíðar.
Sólin hefur skinið á umhverfið
og gróðurríkið skartar sínu feg-
ursta. En svo er ekki að sjá að sól
sé í sinni mannfólksins þegar það
er litið gegn um vandamálagler-
augu fjölmiðla síðustu vikur og
mánuði.
XXX
úsundir landsmanna hafa not-
að góða veðrið til útivistar og
til að rækta garða og lendur. Það
er ánægjulegt og lofsvert hve mikið
hefur áunnizt við skógrækt víða um
land, meðal annars umhverfis sum-
arbústaði, sem þéttbýlisbúar hafa
komið upp til að halda nauðsynleg-
um tengslum við landið og náttúr-
una. Samt halda fróðir menn því
fram að árleg gróðureyðing hér á
landi sé meirj en sem nemur ný-
ræktinni. Það er sum sé halli á
þessum gróðurvettvangi sem ýms-
um öðrum í höndum þjóðarinnar.
Vaxandi áhugi á umhverfis- og
gróðurvernd, skógrækt og endur-
ræktun glataðs gróðurlendis benda
engu að síður til þess að við séum
á réttri leið í þessum efnum.
Stjórnmálamenn hafa og heitið
því að taka til hendi við garðrækt-
ina í ríkisbúskapnum og hægja á
umframeyðslunni; ná jafnvel jöfn-
uði á tveimur til þremur árum. Án
aðgerða tala þeir um útgjalda-
sprengingu, sem rústað geti ríkis-
búskapinn. „Það er alveg ljóst að
við þurfum að skera niður milljarða
á milljarða ofan til að geta lokið
dæminu með þolanlegum hætti“ er
haft eftir forsætisráðherranum.
Vonandi hafa landsfeður árangur
sem erfiði. Vonandi ráðast þeir ekki
á garðinn þar sem hann er lægst-
ur, hjá sjúkum og öldruðum. Það
eru önnur og verðugri verkefni sem
hafa eiga forgang undir hníf nauð-
synlegs niðurskurðar. En við sjáum
hvað setur þegar frumvarp til fjár-
Iaga sér dagsins ljós með haustinu.