Morgunblaðið - 26.06.1992, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. JÚNÍ 1992
LP þakrennur
Allir
fylgihlutir
LP þakrennukerfiö frá okkur er
heildarlausn. Níösterkt, fallegt,
endist og endist.
Verðið kemur þér á óvart.
' Leitið upplýsinga
BLIKKSMIÐJAN
snzzm
SMIÐSHÖFÐA 9
112 REYKJAVÍK
SÍMI: 91-685699
Fíkniefnavandi til sölu?
eftir Guðna R.
Björnsson
Þú svalar lestrarþörf dagsins
á síðum Moggans!
STERKAR
ÞAKRENNUR
SEM ENDAST OG ENDAST
LP þakrennukerfið
sameinarkosti
ólíkraefna-kjarninn úrstáli,
húðað zinki og plasti.
STYRKURINN í stálinu
ENDINGIN í plastinu
HEILDARLAUSN
• Auðvelt í uppsetningu.
• Engin suða - ekkert lím.
• 4 litamöguleikar:
Rautt, svart, hvitt, brúnt.
• Ávallt til á lager.
• Verðið kemur þér á óvart.
Leitið upplýsinga hjá
sölumönnum okkar
BLIKKSMIÐJAN

SMIÐSHÖFÐA 9
112 REYKJAVÍK
SIMI: 91-685699
utan, frá þjóðum sem nú ráða ekki
neitt við neitt.
ísland til fyrirmyndar
Mál sem tengjast fíkniefnum
hafa komið við sögu í landsmálaum-
ræðunni undanfarið. Enn og aftur
heyrast raddir sem hrópa upp frelsi
í verslun og viðskiptum og vilja nú
rýmka enn frekar um sölu- og dreif-
ingarreglur í áfengi. Á sama tíma
þurfa landsmenn að horfa upp á
vaxandi ofbeldi og ógæfu einstakl-
inga vegna sölu eða framleiðslu
áfengis og annarra fíkniefna.
Oft spyr maður sig hvort ekki
sé hægt að finna hina einu sönnu
leið til að koma skikkan á vímuvam-
ir, sem allir sættast á. Eins og
umræðan hefur verið undanfarið
bendir hún til hins gagnstæða. Illa
upplýstir einstaklingar vaða uppi í
fjölmiðlum og vilja færa ísland end-
anlega inn á braut óreglu og skipu-
lagsleysis í vímuvörnum. M.ö.o. þá
liggur fyrir þessum aðilum að gefa
eftir alla þá mótspyrnu sem verið
hefur gegn frekari dreifmgu og
neyslu fíkniefna á íslandi og „fyrir-
myndin“ er að sjálfsögðu fengin að
Víða í hinum vestræna heimi er
nú verið að koma á sameiginlegri
stefnu í hinum ýmsu þjóðfélagsmál-
um. Þar reyna menn að læra hvor
af öðrum og láta samanburð á
reynslunni ráða því hvaða stefna
verði ofan á í samþykktum þjóð-
anna. Ekki er viað til annars en að
ísland hafi sitt að segja í þessum
samningaviðræðum og reyndar er
litið til okkar lands með miklum
áhuga hvað varðar stefnuna í vímu-
vörnum. Þau áfengislög sem við
höfum búið við frá 1954 eru ein
meginástæðan fyrir þessum áhuga
grannríkjanna. Sýnt þykir að með
þessum lögum, sem reyndar eru
grundvölluð á svipaðri stefnu í Nor-
egi og Svíþjóð, hefur náðst óvenju
sterkt tæki til að halda niðri því
tjóni sem af áfengisneyslu getur
hlotist. Þessi markaða stefna í
áfengismálum er nú að verða óska-
fyrirmynd hjá öðrum Evrópuríkjjim
því yfirleitt eru sérfræðingar á því,
að t.d. ríkiseinokun á sölu fíkni-
efna, verðstýring og takmarkað
aðgengi sé sterkasta vopnið gegn
fíkniefnavandanum.
Sérfræðingar í vímuvörnum í
nágrannaríkjum okkar hafa í fiest-
um tilfellum viðurkennt að neysla
áfengis og annarar vímuefna valdi
tjóni sem erfítt sé að meta í pening-
um. Víða hafa þjóðirnar tekið nokk-
um tíma í að viðurkenna þessa stað-
reynd, svo sem Frakkland og Ítalía,
þar sem áfengið telst vera landbún-
aðarvara og Danmörk, þar sem allt
er svo „hyggeligt", en nú hafa
skýrslur og rannsóknarniðurstöður
verið dregnar undan stólum í þess-
um löndum. Allt í einu eru fíkniefn-
in, með áfengið í broddi fylkingar,
orðin varhugaverð neysluvara.
Hveijum hefði dottið í hug fyrir
örfáum árum að þetta yrði viður-
kennt hjá þjóðum, sem kunnu að
nota áfengi!?
En vitneskjan, reynslan, sér-
fræðiþekking og ekki síst þörf á
hagræðingu í heilbrigðismálum hef-
ur fengið menn og konur, einmitt
í því ágæta landi Dana, til að staldra
við og reyna, ef ekki er of seint,
að sporna við fótum með þjóðar-
átaki í vímuvömum. Leitað er eftir
reynslu annarra þjóða og í stuttu
máli þá er niðurstaðan sú að sterk
staða ríkisvalds í sölu og dreifingu
áfengis, ásamt átaki í forvörnum,
er farsælust þar sem henni verður
við komið.
Hvað erum við íslendingar að
hugsa um að gera á sama tíma?
Jú! Háværari en nokkm sinni heyr-
ast raddir um að nú verði að líta
til og læra af þeim þjóðum sem
hafa gert áfengið að „list“, það sé
öllum fyrir bestu, a.m.k. íslensku
„listamönnunum“ og íslenskum at-
vinnuvegi. Fyrirmyndir þessa radd-
hóps er væntanlega Spánn, Frakk-
land og Ítalía, svo ekki sé minnst
á Danmörku. Til að gera stutta
sögu enn styttri og forðast frekari
leynimakk em hér á ferð örfáir ein-
staklingar sem vilja í skjóli frjálsrar
verslunar græða á löglegri fíkni-
efnasölu. Og þeir vilja ekkert um
vímuvarnir vita, blessaðir.
Fíkniefni eru ekki snúðar
Á þinginu verður fjallað um ævi
og verk Gunnars frá ýmsum sjónar-
homum. Böðvar Guðmundsson
skáld og fræðimaður kemur sér-
staklega til landsins frá Danmörku
í boði félagsins og ræðir stöðu
Gunnars í danskri bókmenntasögu.
Helgi Skúlason og Helga Bachman
flytja leikgerð Bjama Benedikts-
sonar frá Hofteigi og Lárusar Páls-
sonar sem þeir nefndu Myndir úr
Guðni R. Björnsson
Framleiðsla, sala og neysla á
fíkniefnum er ekki sambærileg í
viðskiptalegu tilliti, samanborið við
flesta aðra vöruflokka. Um þessa
vafasömu vöm gilda vissulega svip-
uð lögmál og um framboð og eftir-
spurn en munurinn liggur í öðru.
Engin önnur neysluvara veldur eins
miklu líkams- og heilsutjóni. Neyt-
andinn getur orðið háður vörunni,
oftast líkamlega, varan veldur lík-
amlegri eða andlegri fíkn. Seljand-
inn er því í einstakri einokunarað-
stöðu, varan selur sig sjálfkrafa sé
hennar neytt. Og allar rannsóknir
benda til að fíkniefni, áfengi, tók-
bak eða önnur vímuefni, geri neyt-
andann háðan efninu og muni í
auknum líkindum valda ótímabær-
um hliðarverkunum. Sá sem fram-
leiðir eða selur fíkniefni, lögleg eða
ólögleg, er einfaldlega að stunda
hræðilega siðlaus viðskipti.
Kostnaður þjóðfélagsins vegna
neyslu á þessari „vöra“ er mun
meiri en salan gefur af sér og kemst
engin önnur vara nálægt því í sam-
anburði. Og ríkið borgar brúsann
af þessum viðskiptum fremur en
öðmm með auknum útgjöldum í
heilbrigðis- löggæslu- og félagsmál-
um. Verður Jón Jónsson tilbúinn til
að greiða það tjón sem verður vegna
þeirra fíkniefna sem hann selur, eða
treystir hann á að ríkiskassinn
standi áfram straum af kostnaði?
Eru m.ö.o. einhveijar líkur til að
afnám ríkissölu áfengis verði þjóð-
arbúinu til hagsbóta? Ef fíkniefni
væru snúðar væri það líklegri niður-
staða en verði hins vegar einokun
ÁTVR á framleiðslu og verslun með
áfengi aflétt er hér því ekki um
einkavæðingu á fíkniefnavanda að
ræða heldur hitt, sem verra er,
einkavæðingu á fjármagnsgróða.
Ef Jón Jónsson fæy alla peningana
„En verði hins vegar
einokun ÁTVR á fram-
leiðslu og- verslun með
áfengi aflétt er hér því
ekki um einkavæðingu
á fíkniefnavanda að
ræða heldur hitt, sem
verra er, einkavæðingu
á fjármagnsgróða. Ef
Jón Jónsson fær alla
peningana hverjum á
þá að selja fíkniefna-
vandann, ef ekki hon-
um sjálfum?“
hveijum á þá að selja fíkniefna-
vandann, ef ekki honum sjálfum?
Fíkniefnavandi til sölu?
Sumarþing Félags áhuga-
manna um bókmenntir
FÉLAG áhugamanna um bókmenntir efnir til sumarþings um Gunn-
ar Gunnarsson skáld (1889-1975) í Borgartúni 6 laugardaginn 27.
júní nk. Þingið hefst kl. 10.15, stendur allan daginn og er öllum opið.
Fjallkirkjunni. Auk Böðvars tala
Thor Vilhjálmsson rithöfundur,
Gunnar Jóhannes Árnason heim-
spekingur, Halla Kjartansdóttir ís-
lenskufræðingur og bókmennta-
fræðingarnir Soffía Auður Birgis-
dóttir, Þórir Óskarsson og Þorleifur
Hauksson. í lok þingsins stýrir
Matthías Viðar Sæmundsson dós-
ent pallborðsumræðum.
(Úr fréttatilkynningu)
Höfundur er uppeldisfræðingur.
THELGARTÍLBOD
►
I
I
¥
I
i
Ef einhver árangur á að nást í
fíknivörnum er mjög hæpið að koma
fyrst upp einkaaðilum sem hafa
mikilla hagsmuna að gæta af sölu
efnanna. Líklegt er að t.d. hertar
aðgerðir í vímuvörnum myndu bitna
á söluhagnaði þessara hagsmuna-
aðila. Árangur forvarnarstarfs
myndi við þannig aðstæður miðaðst
við þarfir og kröfur framleiðenda
fíkniefnanna og áður en varði væm
þeir farnir að stjórna vímuvörnum
á íslandi. Dæmin sýna að þar sem
framleiðendur bjórs hafa tekið upp
viðvaranir gegn ölvunarakstri og
barnadrykkju, í þeim tilgangi að
sýna jákvæða ímynd fyrirtækisins,
eru þeir ekki tilbúnir að ganga alla
leið og hvetja til lífs án vímuefna.
Hvaða árangur hefði t.d. orðið í
reykingarvörnum ef sígarettufram-
leiðendur hefðu stjórnað þeim?
Einkavæðing fíkniefnagróðurs
væri ósigur allra þeirra sem nú
berjast fyrir forvarnarstarfi meðal
barna og unglinga, ósigur fyrir þá
sem vinna við meðferð, ávana- og
neyðarvarnir, ósigur fyrir foreldra
og uppalendur, ósigur fyrir afkomu
og uppvöxt. Hveijum er gróðasjón
nokkurra einstaklinga svona mikils
virði? Fíkniefnavandinn er sameign
okkar allra og engum ætti að vera
gerður hagur í ógæfu þeirra sem
misnota fíkniefni. Engin fíkniefna-
gróði er svo mikill að hann greiði
niður vandann sem fylgir fíkniefn-
um, þess vegna verður að halda
einkaaðilum frá verslun með áfengi
og önnur fíkniefni. Fíkniefnavand-
inn er ekki til sölu!
P
i
m
SKOGRÆKTARFEIAG
REYKJAVÍKUR
Fossvogsbletti 1,/yrir neban Borgarspítalann,
st'mi 641770, beim simi söludeildar 641777.
Þessa helgi bjóðum við gljámispil (limgerði) úr beði 60-80 sm. hátt á kr. 90,-
stykkið. Verð áður kr. 210,- Tilboðið gildir fyrir sérmerktar plöntur meðan birgðir endast.
Söludeildin er opin í dag til kl. 19 ogum helgina jrá 9-17.