Morgunblaðið - 24.01.1993, Blaðsíða 38

38
KNATTSPYRNA / ENGLAND
MORGUNBLAÐID IÞRO M I IR^ygtyyj^fiUg^. JANÚAR 1993
■ l ■■■■ 1 ■IJBMIUI
Rauði herinn afvopnadur
Spurningin er hvort „hershöfðingjanum" Graeme Souness tekst að koma mönnum sínum til vopna á ný
eða hvort ævintýrið um Liverpool — sigursælasta knattspyrnulið Bretlandseyja frá upphafi — er á enda
ÞAÐ er draumur allra þjálfara að skapa sigurlið; lið sem nælir
f meistaratitil eða jafnvel titla, ekki bara eitt keppnistímabil,
heldur ár eftir ár. Þetta tókst forráðamönnum enska félagsins
Liverpool. Sigurganga liðsins bæði heima og erlendis þótti hreint
ótrúleg síðustu tvo áratugina; liðið var nánast áskrifandi að bikur-
unum í Englandi og einnig sigursælt í Evrópukeppni, en nú hef-
ur heldur betur hallað undan fæti. í fyrsta skipti í þrjá áratugi
er Liverpool-liðið nú nefnt í sömu andrá og falldraugurinn, þó
flestir fullyrði reyndar að liðið sé allt of gott til að falla. Áhangend-
ur liðsins, sem er að finna um gjörvalla heimsbyggðina, spyrja
hvað sé eiginlega á seyði. Hvernig þetta hafi getað gerst.
Galdurinn
Aðalþjálfari og ábyrgðarmaður
Liverpool-liðsins, það sem
Englendingar kalla managerog iðu-
lega er nefnt fram-
kvæmdastjóri á ís-
lensku, er Graeme
Halígn'msson Souness. Hann er
einn þekktasti
knattspyrnumaður Breta fyrr og
síðar, fyrrum fyrírliði Liverpool og
skoska landsliðsins. Hann er yfir-
þjálfari; leggur línur, kaupir og sel-
ur menn — er reyndar duglegri við
það en flestir starsfbræðranna —
og kemur fram út á við. Staða liðs-
ins nú er verri en nokkru sinni í
næstum þijá áratugi, þannig að
starf stjórans er erfítt um þessar
mundir. Sumir stuðningsmanna
liðsins trúa ekki lengur á Souness
og vilja láta reka hann, kenna hon-
um um hvernig komið er, en aðrir
vilja gefa honum tíma. Segja að lið-
ið hafí þegar verið á hraðri niður-
leið þegar Souness tók við, í apríl
1991, og segja hann rétta manninn
til að koma skútunni á réttan kjöl
á ný. Rétt er að benda á að Sou-
ness og David Moores, sem tók við
formennsku í stjóm félagsins fyrir
nokkram misserum, eru miklir vin-
ir, og á því má byggja þá skoðun
að Skotanum verði treyst áfram.
Formaðurinn ber fullt traust til vin-
ar síns. Aðrir benda á að enginn
nógu hæfur sé í augsýn til að taka
við.
Venjulegt lið
Hvað sem þessu líður virðist aug-
ljóst að það sem styrkur Liverpool
byggðist á — hefðin — er ekki leng-
ur til staðar. í dag er lið Liverpool
bara venjulegt lið; menn líta jafnvel
á það eins og hvem annan mót-
heija og heimsókn á Anfield Road
hræðir menn ekki lengur. Áður lyrr
héldu andstæðingamir veislu ef eitt
stig náðist á Anfield, en það er lið-
in tíð. Staðreyndin er sú að sé ekki
hugsað um knattspyrnulið af ítrustu
nærgætni er voðinn vís. Oft hefur
verið sagt að lengi lifí í gömlum
glæðum, en það átti ekki við hið
sigursæla Liverpool-lið. Þar voru
kraftar manna nýttir til hins ýtr-
asta í ákveðinn tíma og þeir síðan
kvaddir og þakkað samstarfið. Ef
til vill ekki jafn „mannleg" fram-
koma og margur hefði óskað sér,
en þegar stefnt er að því að gera
út sigursælt lið verða menn að
hugsa þannig. Annað hvort era
menn nógu góðir eða ekki nógu
góðir. Ekkert er til þar á milli; vin-
skapur og annað í þeim dúr skiptir
ekki máli — þó svo hann eigi ef til
vill þátt í því að Graeme Souness
haldi starfí sínu nú. Og það sem
gerðist, að margra mati, var það
að forveri Souness í stjórastarfinu,
Kenny Dalglish, uggði ekki að sér
hvað endurnýjun liðsmanna varðar.
Leikmenn urðu of gamlir þegar
hann var við völd.
þann er þessar línur ritar að málið
væri einfalt. í liði Liverpool væra
einfaldlega allir bestu leikmennirnir
sem völ væri á hveiju sinni og allt-
af væri séð til þess að liðsheildin
væri skipuð mönnum sem næðu vel
samaii. Ágætis skýring, en það að
ná vel saman er vissulega nokkuð
teygjanlegt hugtak. Dæmi er til um
menn sem léku hlið við hlið í liðinu
í um áratug en töluðust helst ekki
við. Vora óvinir, en þegar inn á
völlinn var komið hugleiddu þeir
það ekki, heldur braust þá fram ást
þeirra á félaginu og metnaður fyrir
þess hönd. Þetta voru þeir Emlyn
Hughes, lengi fyrirliði, og Tommy
Smith, sem báðir voru i liði félags-
ins er það sigraði fyrsta sinni í
Evrópukeppni meistaraliða, í Róm
vorið 1977. Stjóri félagsins í dag,
Souness, hefur einmitt kvartað und-
an því að nú sé svo komið að þeir
sem nú klæðist rauðu skyrtunni
hafi ekki nægilegan metnað fyrir
hönd félagsins. Séu ekki nægilega
stoltir yfír því fyrir hvern þeir starfa
og svíki um leið áhangenduma. Of
margir leikmanna dagsins í dag
hugsi nær einvörðungu um hve
mikið þeir beri úr býtum fjárhags-
lega.
Bill Shankly, sem lagði granninn
að stórveldinu, sagði á sínum tíma
að það besta við velgengni Liver-
pool hefði verið að hún færði stuðn-
ingsmönnum félagsins hamingju.
Fátækt er mikil í borginni, og knatt-
spyman er það sem lengi hefur
haldið fólkinu gangandi. Ótrúleg
Fögnuður
Kenny Dalglish fagnar glæsilegu marki sínu í 1:0 sigri gegn Chelsea á Stam-
ford Bridge í London 3. maí 1986, en með sigrinum tryggði Liverpool sér enska
meistaratitilinn. Þetta var fyrsta keppnistímabil Dalglish í sæti framkvæmda-
stjóra, og fáeinum dögum síðar varð liðið einnig bikarmeistari.
Sú spuming hefur löngum brunn-
ið á mörgum hvernig í ósköpunum
forráðamenn Liverpool hafí farið
að því að halda alltaf úti svo góðu
liði sem raun bar vitni. Hver er
galdurinn, spurðu menn. Mark
Lawrenson var einn lykilmanna
liðsins á fyrri helmingi síðasta ára-
tugar, og hann sagði eitt sinn við
Á brattann að sækja
Graeme Souness kallar til sinna manna úr varamannaskýlinu í leik gegn Wimbledon á dögunum. Til vinstri er Phil
Boersma, hægri hönd stjórans, og til hægri baráttujaxlinn smávaxni Sammy Lee, en báðir eru þeir einnig fyrrum leik-
menn félagsins. Lee er einn af þjálfurum þess nú.
sigurganga átrúnargoðanna fékk
fólk til að gleyma eymdinni.
Meiðsll
Eitt þeirra vandamála sem Sou-
ness hefur þurft að glíma við eftir
að hann tók við stjórninni var nán-
ast óþekkt áður hjá félaginu. Menn
hafa meiðst unnvörpum og sem
dæmi má nefna að Souness hefur
aldrei tekist að stilla upp sama liði
tvo leiki í röð í vetur! I framhaldi
af því má rify'a upp til gamans að
þegar liðið varð enskur meistari
fyrir rúmum áratug tóku aðeins
fjórtán leikmenn þátt í leikjunum
42! Þá kunnu knattspyrnuáhuga-
menn byijunarlið Liverpool utanað.
Það sem vekur furðu er hve
margir leikmannana hafa átt við
meiðsli í hásin og hnjám að stríða.
Sumir hafa viljað kenna Souness
um, en hann segir slíkar skýringar
ekki geta staðist. Hann hafi í engu
breytt æfingaaðferðum sem notað-
ar hafi verið hjá félaginu árum sam-
an og því hljóti annað að koma tii.
En hvað? Ekki nema von að menn
spyiji.
Það er staðreynd, sem enginn
getur á móti mælt, að varnarleikur
Liverpool var ætíð gríðarlega sterk-
ur á velgengnisárunum. Enda verð-
ur að byggja sterkt lið upp frá aft-
asta manni. Það hefur sýnt sig í
vetur; liðið er í hópi þeirra sem
skora mest, en hefur hins vegar
fengið á sig einna flest mörkin. Það
er því af sem áður var, þegar fáir
höfðu roð við varnarmönnum fé-
lagsins. Nú er vörnin brothætt og
lítinn stuðning að hafa frá miðju-
mönnunum.
Víkjum aðeins að sögu þessa sig-
ursæla félagsliðs.
Það var skoska goðsögnin Bill
Shankly sem lagði grunninn að
stórveldinu. Hann kom til starfa
1959, þegar liðið var í 2. deild og
byggði upp lið sem varð þrívegis
enskur meistari og tvívegis bikar-
meistari undir stjórn hans. Það var
svo eftir að félagið nældi í enska
bikarinn í seinna skiptið, 1974, sem
hann tilkynnti afsögn sína öllum á
óvart. Margir í áhangendahópnum
urðu örvinglaðir; héldu að nú hryndi
allt. Að engin færi í fötin hans
Shanklys. Miklar vangaveltur voru
uppi um hver tæki við stjórn liðs-
ins, en forráðamenn félagsins fóru
að ráðum Shanklys sjálfs og réðu
aðstoðarmann hans, Bob nokkurn
Paisley. Shankly var mikill kjaft-
askur, stórorður oft og tíðum og
yfirlýsingaglaður. Paisley var algjör
andstæða — var lítið fyrir að vera
í sviðsljósinu sjálfur; sagði leikmenn
tala fyrir sig inni á vellinum, og
hann þurfti sannarlega ekki að
skammast sín fyrir „orðbragð“
þeirra því undir stjórn hans varð lið
Liverpool það sigursælasta í sögu
enskrar knattspyrnu.
Breyting
Þegar Paisley hætti vorið 1983
tók aðstoðarmaður hans, Joe Fag-
an, við. Sigurgangan hélt áfram,
en Fagan, sem var orðinn gamall,
var aðeins við stjórnvölinn í tvö ár,
til vors 1985. Fastlega var reiknað
með að hefðinni yrði haldið, að
Ronnie Moran, aðstoðarmaður Fag-
ans, hreppti hnossið, en svo fór
ekki. Það kom gríðarlega á óvart
þegar félagið tilkynnti hver hefði
verið ráðinn: Kenny Dalglish,
stjarna liðsins sem leikmaður í tæp-
an áratug. Og það sem meira var;
hann varð það sem Englendingarn-
ir kalla player-manager, sem sagt
bæði leikmaður og framkvæmda-
stjóri liðsins. Efasemdarraddir urðu
háværar. Maðurinn er að eðlisfari
mjög feiminn og óframfærinn, og
síðar kom í ljós að hann átti í nokkr-
um erfiðleikum með samskipti við