Morgunblaðið - 22.06.1993, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/ATVINNULÍF ÞRIÐJUDAGUR 22. JÚNÍ 1993
Nýsköpun
Kræklingar aldir til
útflutnings
*
Islenskur kræklingur eftirsóknarverðari en annar?
SKIPULEGAR framkvæmdir við kræklingaeldi í atvinnuskyni
eru hafnar hér á landi í fyrsta sinn. Kristján Daðason, málara-
meistari í Reykjavík, hefur sett út lögn í Hvalfirði með það
fyrir augum að rækta þar krækling til útflutnings. Takmarkið
er koma upp 4500 tonna framleiðslugetu, en það tekur krækling-
inn tvö ár að ná seljanlegri stærð. Að sögn Kristjáns er ekkert
því til fyrirstöðu að slíkt eldi verði stundað víða um land, því
útflutningsmarkaðir eru nægir. Væntanlegt útflutningsverð-
mæti er um 20 krónur kílóið til framleiðanda.
Rannsóknir
*
Islensk verkefni
kynntí
norrænu tímariti
FJÖGUR rannsóknarverkefni þar
sem Islendingar eru þátttakendur
eru kynnt í nýjasta hefti tímarits-
ins New Scandinavian Technology.
Tímaritið gefið er út af Norræna
iðnaðarsjóðnum í Osló í samvinnu
við rannsóknarráð á Norðurlönd-
um og dreift til fyrirtækja í Evr-
ópu, Bandaríkjunum, Kanada og
Japan.
Meðal verkefna sem fjallað er um
í ritinu eru rannsóknir á léttum efnum
t.d. keramiki, plastefni og áli. Dæmi
um slíkt verkefni er hönnun á plast-
hlíf utan um spenna hjá Sigurplasti
hf. Þá et sagt frá rannsóknum á fram-
leiðslu á tefjastyrktu áli sem Iðn-
tæknistofnun hefur tekið þátt í ásamt
Alpan hf. með fyrirtækjum á Bret-
landi, Ítalíu, Þýskalandi og Svíþjóð.
Síðan er fjallað um samvinnu Sér-
steypunnar hf. á og Rannsóknarstofn-
unar byggingariðnaðarins sem hafa
unnið að því að þróa létta milliveggi
með einangrun. Loks eru kynntar til-
raunir Iðntæknistofnunar með fram-
leiðslu á hnífum úr keramiki. Að sögn
Emils B. Karlssonar, kynningarstjóra
Iðntæknistofnunar, er tímaritinu
dreift í um 30 þúsund eintökum til
fyrirtækja í rannsóknar- og þróunar-
starfi. Tilgangurinn er að koma á
samstarfi við fyrirtæki bæði vegna
áframhaldandi þróunarstarfs, mark-
aðssetningar eða einkaleyfis. „Þetta
hefur hingað til skilað miklum og
góðum árangri t.d. í þróun á steypu-
aðferð á málmum. Það hafa fjölmarg-
ir aðilar haft samband við Iðntækni-
stofnun bæði í Bandaríkjunum og
Evrópu og óskað eftir samstarfí. Síð-
an hafa íslensk verkefni einnig vakið
athygli hjá öðrum sérritum sem fjalla
um málma og málmsteypur.
Að sögn Kristjáns gengur eldið
þannig fyrir sig að kræklingarnir
festa sig á kaðla sem lagðir eru
út frá baujum. Þegar þeir hafa
klakist þar eru kræklingamir
færðir í búr til varnar fugli og ísi,
og látnir vaxa í 24-30 mánuði þar
til þeir komast í söluhæfa stærð.
Engin fóðrun nauðsynleg
Kristján sagðist hafa sett út
lagnirnar um páska, en krækl-
ingurinn tekur sér bólfestu kring-
um fyrstu viku septembermánaðar
og fjórum til fimm mánuðum síðar
kemur tími á að setja kræklinginn
í búr. Ekki þarf að egna fyrir
kræklingana eða laða þá að með
neinum hætti, því þeir setjast sjálf-
ir á kaðlana. Ekki þarf heldur að
fóðra þá sérstaklega. „Ég er með
eitt ból úti núna, en á ývö önnur
til,“ sagði Kristján. „Ég reikna
með að það fáist um 15 tonn af
kræklingi út úr einu bóli, en kfló-
verðið frá framleiðanda er kringum
tuttugu krónur á Frakklandsmark-
að.“
Frakkland er að sögn Kristjáns
stærsti markaðurinn fyrir krækl-
ing. „Ég hef trú á að þetta geti
borið sig ef rétt er haldið á spöðun-
um,“ sagði Kristján. Aðspurður
sagði hann að eldi í þessu formi
hefði ekki áður verið stundað hér
á landi. „Fyrst ætlaði ég bara að
fara að gera rannsóknir með þetta,
en svo komst ég að því að það var
búið, og hafði þar verið á ferðinni
hópur sem nefndi sig NAPI á veg-
um Rannsóknarráðs ríkisins
1985-1987. Þetta efldi mig hins
vegar bara, og ég sá ekkert því
til fyrirstöðu að hefjast handa.“
Mætti stunda víða um land
Aðspurður kvaðst Kristján hafa
trú á að kræklingaeldi mætti
stunda víða hér á landi, en fram-
leiðslan þyrfti að fara fram í
nokkru magni ef hún ætti að bera
sig. Ekkert væri því til fyrirstöðu
að menn hæfust handa, því mark-
aðurinn væri nægur. „í mínum
áætlunum er gert ráð fyrir framtíð-
arframleiðslu upp á 4500 tonn, sem
myndi fela í sér fjárfestingu upp
á 150 milljónir," sagði Kristján.
„Eins og málin liggja fyrir nú er
gert ráð fyrir að kræklingurinn
verði fluttur út í skelinni, en það
væri hægt að vinna þetta hér
heima og skapa atvinnu fyrir jafn-
vel einhveija tugi manna.“
Samkeppnisaðila sagði Kristján
einkum vera að finna í Noregi,
Danmörku, Hollandi, Englandi og
Irlandi. „Það standa hins vegar
vonir til þess að íslenskur krækl-
ingur verði eftirsóknarverðari en
annar,“ sagði hann. „Hér er hreinni
sjór og ég held að kræklingurinn
sé bragðmeiri, því hann er lengur
að vaxa hér. Þótt fjarlægð frá
mörkuðum kunni að gera eldi hér
erfiðara fyrir hef ég trú á að það
megi vinna bug á því.“
Varðandi mögulega erfiðleika
sem kræklingaeldi gætu verið bún-
ir nefndi Kristján eitrunartilfelli í
kuðungum sem rekja má til tríbú-
týltinmengunar frá botnmálningu
skipa. Það væri atriði sem þyrfti
að kanna betur ef stunda ætti eld-
ið í nágrenni við hafnir. í Hvalfirði
væri sú hætta hins vegar ekki fyr-
ir hendi.
Góðandagim!

EDESA ÞVOTTAVEL

STERK SNÖGG
06 HLJ0DLAT
VERD FRA KR. 38.900stgr
STIQLAUS ULLARÞVOTTUR
HITASTILLIR
17 ÞVOTTAKERFI
TEKUR5 K6 u;
AF ÞV0TTÍ /Jr{
KRUMPUVÖRN
550 SN/MIN
RAFTÆKfAVERSLU N
STOFNI.-D I9L«, fsi ANT)S HF
SKÚTUV0G11 104 REYKJVAÍK, SfMI:S88660
Kynnið ykkur kjör og skilmála samkeppnis- og útflutningslána
IÐNLANASJÓÐUR
ÁRMÚLA 13 a '108 REYKJAVÍK-SÍMI 68 04 00
Þú færð vextina af Launabréfum
senda heim á þriggja mánaða fresti.
Launabréf gáfu bestu ávöxtun tekjusjóða síðastliðna 12 mánuði.
Kynntu þér kosti Launabréfa, eignarskattsfrjálsra bréfa sem
byggja einvörðungu á ríkistryggðum verðbréfum.
Þú færð Launabréf hjá Landsbréfum hf. og umboðsmönnum
í Landsbanka íslands um allt land.
LANDSBRÉFHF.
Landsbankinn stendur með okkur |
Suðurlandsbraut 24, 108 Reykjavík, slmi 91 -679200, fax 91-678598 5
Löggilt verdbréfafyrirtæki. Aðili ad Verðbréfaþingi íslands. 3