Morgunblaðið - 14.07.1995, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 14. JÚLÍ1995 25
AÐSENDAR GREINAR
íslenska — einkunn 5
NÚ HEFIR það
gerst einu sinni enn
að úrslit hafa birst úr
samræmdum prófum
grunnskóla og eins og
stundum áður kemur
þar sumt á óvart.
Úrslit samræmdra
prófa í íslensku 1995
eru sérstök að því leyti
að aðeins rúmur helm-
ingur nemenda nær
einkunninni 5 eða
lægri, þ.e. aðeins tæp-
ur helmingur gerir
betur en að ná lág-
markseinkunn. Hvorki
hefi ég enn séð dreif-
ingu einkunnanna né
hvernig nemendur réðu við ein-
staka þætti íslenskuprófsins. Auð-
vitað má segja að rétt væri að segja
ekki margt um þetta mál fyrr en
allir þættir þess eru ljósir en þessi
úrslit eru nú samt á þann veg að
varla verður orða bundist.
Fátt hefir verið um þetta mál
sagt á opinberum vettvangi utan
hvað formaður Samtaka móður-
málskennara var spurður álits og
birtist sumt af því í Morgunblaðinu
laugardaginn 24. júní sl. Um það
svar og fleiri hliðar málsins er einn-
ig fjallað í forystugrein Morgun-
blaðsins þrem dögum síðar.
I viðtali við formann SM er rétti-
lega bent á þá rýrnun sem hefir
orðið á beinni tilsögn í móðurmálinu
í grunnskólunum undanfarin ár.
Þar er líka minnt á þá staðreynd
að þessi þáttur grundvallarmennt-
unar, móðurmálið, er slíkur lykill
að öllu öðru bóknámi að í mörgum
löndum er lögð alveg sérstök
áhersla á að þessi þáttur fái sér-
stakan sess í skólunum. Það hefir
lengi verið baráttumál íslenskra
móðurmálskennara að fá svigrúm
til að haga kennslu sinni á annan
hátt — og skilvirkari — en nú er.
Til þess að geta breytt þeim starfs-
háttum þarf einnig að breyta
starfsskilyrðum þessara kennara.
Undir þessi sjónarmið er tekið í
forystugrein Morgunblaðsins og er
það vel. Fleiri augu munu þó þurfa
að opnast fyrir þessum staðreynd-
um málsins áður en
breyting verður en þeir
tímar munu koma.
Þess hefir verið get-
ið til að kennaraverk-
fallið sl. vetur hafi
valdið nokkru um hve
árangur var nú slakur
— einkum í málfræði
og bókmenntum að því
að haft er eftir for-
manni SM í Morgun-
blaðinu. Það er að vísu
alveg rétt að þetta eru
þættir sem þurfa mik-
illar þjálfunar við en
skyldi ekki líka vera
svo t.d. um stærðfræð-
ina? Það verður þó að
segja að ekki fara nemendur 10.
bekkjar viðlíka hrakfarir í stærð-
fræðiprófinu og þeir hafa margir
farið í móðurmálsprófinu. Það er
svo varla tæk röksemdafærsla sem
kemur fram í forystugreininni 27.
júní að það liggi í orðinu sjálfu —
móðurmál — að það lærist fyrst
og fremst af foreldrum og öðrum
heima fyrir. Upprunaskýring orða
rímar ekki alltaf við lífshætti nú-
tímamanna. Samræmda prófið í
þessu móðurmáli byggist að vísu á
því að nemendurnir skilji mælt
mál. En það er einkum að mæla
hvort nemendur hafi lært (og þá
helst í skóla) ýmislegt um málið
eða um verk sem hafa verið skrifuð
á þessu máli. Þá reynir auðvitað
líka á það að börnin hafi tamið sér
lestur svo vel sé, að þau séu fljót
að afla sér hvers konar vitneskju
sem fæst af bókum. Auðvitað verð-
ur „ábyrgð á móðurmálskennslunni
... aldrei varpað á skólana eina“.
Hitt verður að hafa í huga að mörg
heimili eru ekki í nándar nærri jafn-
góðum færum að kenna og æfa
móðurmálið og þau voru fyrir daga
sjónvarpsins, svo dæmi sé tekið.
Fróðlegt væri að sjá greinargerð
um það hvernig skólakerfið hefir
markvisst brugðist við þessum ger-
breyttu heimilishögum. Mér segir
svo hugur um að hér sé allmikilla
aðgerða þörf og það fyrr en seinna.
Undanfarna daga hefi ég verið
að skoða einkunnarblöð margra
Ósamræmi er milli
kennaraeinkunnar
og einkunnar sam-
ræmdu prófanna.
Valdimar Gunnarsson
telur að prófið svari
ekki til þeirrar kennslu
sem skólamir buðu
nemendum.
þeirra sem þreyttu samræmdu
prófín þetta síðastliðna vor. Þá
stingur sérstaklega í augu hve mik-
ið ósamræmi er milli einkunnar
þeirra sem skólinn gefur nemanda
og þeirrar einkunnar sem hann
hlýtur fyrir úrlausn sína á sam-
ræmda prófinu í íslensku. Ég full-
yrði að þetta misræmi er ekki skýr-
anlegt til fulls nema menn viður-
kenni að á einhvern hátt hefír próf-
ið að tama ekki svarað til þeirrar
kennslu og þeirrar námslýsingar
sem skólarnir buðu nemendum sín-
um. Nú er e.t.v. ekki ástæða til að
finna neinn „sökudólg“ í þessu
máli heldur ber að hyggja að því
hvernig koma má í veg fyrir að
svona atburðir endurtaki sig.
Mín tillaga er sú að eftirleiðis
fái nemendur ekki einkunnir fyrir
frammistöðu á samræmdum próf-
um í lok grunnskóla. Sé talin
ástæða til að halda slíkum prófum
— og fyrir því eru mörg gild rök
— legg ég til að einkunnum þessum
verði normaldreift svo sem gert var
fyrrum og þær verði einungis birtar
grunnskólunum svo hver skóli geti
séð hvernig hann stendur á lands-
vísu. Að því séðu getur hver skóli
gefið nemenda einkunn og þá lagað
einkunnagjöf eftir því sem árangur
nemenda á landsvísu gefur til
kynna. Þannig getur jafnvel hver
kennari gert sér grein fyrir því
hvort einkunnir sem hann hefði
hugsað sér að gefa nemendum
væru sambærilegar við þær ein-
kunnir sem gefnar væru í öðrum
skólum. Hann gæti þannig hækkað
eða lækkað einkunnagjöf sína
þannig að hún verði líkari því sem
annars staðar gerist. Með þessu
móti væri ekki verið að meta hvern
nemanda á landsvísu heldur skóla.
Stundum kemur það fyrir að
nemandi fær mörgum heilum lægra
í einni grein á samræmdu prófi
heldur en hann fær í skólaeinkunn.
Oft eru þetta einstök „slys“ og eiga
sér einfaldar skýringar háðar hverj-
um einstaklingi. Þannig hafa sést
tvennur svo sem: 8 í skólaeinkunn
en 4 á samræmdu prófi í sömu
grein. Hvor einkunnin skyldi nú
lýsa betur getu nemandans? Komi
misræmi í þessa átt oft fyrir í sama
skóla hlýtur hins vegar að vera
ástæða til að endurskoða einkunna-
gjöf skólans.
Þetta vor eru alltof algengar
talnatvennur af þessu tagi og fyrst
og fremst í móðurmálinu. Það er
reyndar ekki fátítt að nemandi sé
með sömu einkunnir í samræmdu
prófunum og frá skólanum — nema
í íslensku. Þar er einkunn sam-
ræmda prófsins þráfaldlega lægri,
jafnvel miklu lægri.
Nú hefir því tvennt gerst og ber
að draga lærdóm af hvoru tveggja:
Einhvers konar óhapp hefir orðið
í samræmda prófinu í íslensku
þetta árið. Það gefur tilefni til að
endurskoða gersamlega fyrirkomu-
lag samræmdu prófanna.
í annan stað hefir verið vakin
athygli á því hversu móðurmáls-
kennsla skólanna á undir högg að
sækja, einmitt þegar hún má síst
við því. Þess vegna ber að taka
tillit til ábendinga formanns SM
og annarra sem láta sig þessi mál
miklu varða og þekkja gerst til
þeirra. Þess vegna verður nú hið
fyrsta að renna miklu styrkari stoð-
um undir þjálfun og leiðbeiningu í
öllum þáttum móðurmálsins í öllu
skólakerfinu, allt frá leikskólum og
að minnsta kosti upp í framhalds-
skóla.
Höfundur er móðurmálskennari
og settur skólameistari viðMA.
Valdimar
Gunnarsson
Opið bréf til Björns Bjarna-
sonar menntamálaráðherra
Ragnhildur Sara páll
Þorleifsdóttir Svansson
Bergstað
NÚ ER orðið ljóst
að menntamálaráðu-
neytinu hefur ekki tek-
ist að leysa mál flug-
virkjanema sem taka
seinni hluta náms síns
í Svíþjóð. Málið hefur
verið í þæfingi í tvo
mánuði hjá ráðuneyt-
inu en loks barst svar
á mánudag frá
menntamálaráðuneyt-
inu að ríkið myndi ekki
greiða Svíum þann
reikning sem þeir
krefjast til að taka
áfram við nemum frá
íslandi. Allir nemarnir
höfðu gert ráðstafanir
í upphafi síns náms að
flytja búferlum til Svíþjóðar. Skóla-
stjóri_ Iðnskólans í Reykjavík, Ing-
var Asmundsson, vísaði í maí síð-
astliðnum allri ábyrgð af skólanum
yfir á menntamálaráðuneytið og
sænsk stjórnvöld. Hvernig stendur
á því að eftir tveggja mánaða þóf
milli ráðuneytisins og sænskra yfir-
valda skuli staðan vera sú sama
og hún var í byrjun? Nú, eftir svar
menntamálaráðuneytisins, virðist
enginn ætla að taka ábyrgð á þessu
máli. Hvergi hefur komið fram
hvemig reynt var að leysa þetta
mál og hvort ekki hefði getað fund-
ist málamiðlun sem tryggði þessum
nemum inngöngu í skólann nú í
haust. Er það stefna íslenskra
stjórnvalda að draga námsmenn á
asnaeyrum eins og reyndin hefur
verið í þessu máli? Er það stefna
íslenskra stjórnvalda að bjóða upp
á nám sem mönnum er ekki gert
kleift að ljúka með eðlilegum hætti?
Menntamálaráðuneytið hefur vit-
að það allan tímann að í Svíþjóð
hafa fjölskyldur beðið í óvissu eftir
svari og hefur ráðuneytið stöðugt
Við krefjumst þess,
segja Ragnhildur Sara
Þorleifsdóttir Berg-
stað og Páll Svansson,
að yfirvöld menntamála
leysi málið strax.
talið kjark í þær, þessi mál myndu
leysast innan tíðar. Staðan á mánu-
dag var sú að enginn í menntamála-
ráðuneytinu vildi kannast við það
að nokkur nemi væri kominn út,
þaðan af síður með fjölskyldu sína.
Afstaða Iðnnemasambandsins er
skýr. Þau fyrirheit sem nemunum
voru gefín í upphafí hafa verið svik-
in, áframhald námsins er ótryggt
og þeir hafa verið Ieiddir inn í mikl-
ar fjárhagslegar skuldbindingar
sem hafa varanleg áhrif á líf þessa
fjölskyldna næstu ár. Sem dæmi
má nefna fimm manna fjölskyldu
sem fór út í febrúar síðastliðinn
m.a. til að leggja stund á sænsku-
nám til undirbúnings fyrir flug-
virkjanámið og aðlögunar fyrir
næstu tvö ár. Þessi fjölskylda stend-
ur nú uppi með tveggja ára leigu-
samning, lánsloforð frá Lánasjóði
íslenskra námsmanna sem hún get-
ur ekki uppfýllt, hundruð þúsunda
sem hafa farið í flutninga á búslóð
og öðrum kostnaði sem fylgir því
að flytja búferlum og nema í öðru
landi. Björn! Hvaða skilaboð hefur
þú til þessa fólks? Það kemst ekki
heim og það getur ekki búið úti
vegna þess að þið ráðamenn
menntamála hafið dregið það á
asnaeyrunum mánuð eftir mánuð
og lýsið því síðan yfir að þetta sé
á þess ábyrgð, það hafi vitað um
áhættuna allan tímann. Ætlar þú
að segja okkur Bjöm, að ung hjón
með þijú komaböm taki þá áhættu
að stefna framtíð fjölskyldunnar í
þvílíka hættu sem nú er staðreynd?
Nú er mál að linni og krefjumst við
þess að yfírvöld menntamála finni
varanlega lausn á næstu dögum sem
tryggi þeim nemum sem eiga að
hefja sitt nám nú í haust inngöngu
í þann skóla sem um ræðir. Ef ekki,
hafa yfírvöld gert sig sek um mann-
réttindabrot á námsfólki og fjöl-
skyldum þeirra, málið er þá ekki
lengur ágreiningsatriði milli tveggjí
ríkja heldur dómsmál á milli náms-
manna og íslenska ríkisins.
Ragnhildur er framkvæmdastjóri
og P&ll er ritsljóri.
Bílamarkaöurinn
Smiðjuvegi 46E
v/Reykjanesbraut.
Kopavogi, sími
567-1800
Löggild bílasala
Opið laugard. kl. 10-17
og sunnudag kl. 13-18
Verið velkomin.
Við vinnum fyrir þig.
Daihatsu Applause 4x4 ’91, gráblár, 5
g., ek. 51 þ. km. Rafm. í rúðum o.fl. V.
980 þús.
Ford Explorer XLT '93, hvítur, sjálfsk.,
aðeins ek. 8 þ. mílur, rafm. í rúðum, álfelg-
ur o.fl. V. 3.450 þús.
Nissan Sunny 2000 GTI '92, rauður, 5
g., ek. 55 þ. km., sóllúga, álfelgur, rafm.
í öllu, ABS o.,fl. V. 1.230 þús.
Toyota Corolla GL Special Series '92,
steingrár, 5 g.f ek. 49 þ. km, álfelgur, rafm.
í rúðum o.fl. V. 890 þús.
Range Rover 4ra dyra '87, grásans, 5 g.,
ek. 130 þ. km. Gott eintak. Tilboðsverð
kr. 1.400 þús.
M. Benz 230E '91, svarblár, sjálfsk., ek.
aðeins 41 þ. km., ABS-bremstur, fjarst.
læsingar og þjófav., sóllúga, geislasp. o.fl.
V. 3,3 millj. Sk. ód.
Subaru Legacy 1800 st. '90, 5 g., ek. 72
þ. km, rafm í rúðum o.fl. V. 1.180 þús.
Volvo 740 GL '87, grænn, sjálfsk., ek. 103
þ. km. Rafm. í rúðum o.fl. V. 980 þús.
Toyota Corolla XL '89, grár, 5 d., sjálfsk.,
ek. 73 þ. km. V. 660 þús.
Toyota Corolla XLI Liftback S Series ’94,
rauður, 5 g., ek. 22 þ. km, rafm. í rúðum,
þjófavkerfi, álfelgur o.fl. V. 1.250 þús.
Grand Cherokee Limited V-8 '94, græn-
sans, sjálfsk., ek. aðeins 9 þ. km, leður-
innr., álfelgur, geislpasp., einn með öllu.
Sem nýr. V. 4.550 þús.
Toyota Carina E (2.0) '93, rauður, sjálfsk.,
ek. 35 þ. km, ABS bremsur, álfelgur o.fl.
V. 1.590 þús.
Saab 900i '89, 4ra dyra, sjálfsk., ek. 100
þ. km. V. 780 þús.
Nissan Primera 2000 SLX '92, blár, 5 g.,
ek. 70 þ. km, rafm. í rúðum og læsingum,
álfelgur o.fl. V. 1.190 þús.
Nissan Bluebird 1-6 SLX '88, 5 g., ek.
126 þ. km, rafm. í rúðum og læsingum.
Gott eintak. V. 690 þús. Sk. ód.
Nissan Patrol diesel Turbo '90, 5 dyra,
33“ dekk, læstur að aftan. V. 2,4 millj.
Ford Econoline 150 4 x 4, ’84, innróttað-
ur ferðabíll, 8 cyl. (35I), sjálfsk., ek. 119
þ. km. Tilboðsverð 980 þús.
Daihatsu Charade TS ’91, 4 g., ek. 37
þ. km. V. 570 þús.
Peugeot 405 1,9 GRX 4x4 '93, stein-
grár, 5 g., ek. aðeins 39 þ. km, rafm. f
rúðum, álfelgur, geislaspilari o.fl. V. 1.390
þús.
Toyota Corolla XL Liftback '88, 5 g., ek.
111 þ. km. V. 550 þús.
Toyota Corolla 1,6 GLi '93, 5 g., ek. 23
þ. km, rafm. í rúðum o.fl. V. 1.190 þús.
Toyota 4Runner SR5 EFi '85, sjálfsk., ek.
120 þ. km., 35“ dekk, sóllúga, loftk., 5:71
hlutföll. V. 1.080 þús.
Subaru Justy J-12 4 x 4 '91, 5 dyra, 5 g.,
ek. 51 þ. km. V. 740 þús. Sk. á dýrari bíl.
Toyota 4Runner diesel Turbo ’94, 5 g.,
ek. eðeins 13 þ. km, sóllúga, rafm. í rúðum
o.fl. Sem nýr. V. 3.150 þús.
MMC Tredia 4x4 Sedan ’87, 5 g., ek.
129 þ. km, mikið endurnýjaður, nýskoðað-
ur. V. 360 þús.
Honda Accord 2.0 EX '87, sjálfsk., ek.
155 þ. km (langkeyrsla), rafm. í rúðum
o.fl. Fallegur bill. V. 650 þús. Sk. ód.
M. Benz 190E, '93, sjálfsk., ek. aöeins
29 þ. km, sóllúga o.fl. V. 2.550 þús.
Daihatsu Feroza EL '90, 5 g., ek. 114 þ.
km. Tilboðsverð 850 þús.
MMC Colt GLi '92, 5 g.. ek. 51 þ. km.
V. 840 þús.
Toyota Corolla Touring XL '91, 5 g., ek.
78 þ. km. V. 1050 þús.
- kjarni málsins!