Skírnir - 17.06.1911, Side 70

166
Visindastörf Jóns Sigurðssonar.
og enginn fslendingur fáist til þess konar rannsókna.
Til þeirra þarf auðvitað naargt, bæði sögufróðleik, mál-
fræðisþekkingu og bókmentavit bæði að því er snertir
ísland og Danmörk, því að þaðan voru þau komin til
íslands. Alla þessa þekkingu höfðu þeir félagar.
Eins og þegar heíir verið sýnt, gaf Jón út rit merkra
dáinna höfunda; auðvitað var þar um vísindaleg heim-
ildarrit að ræða. En hann hafði líka opin augu fyrir
annars konar ritum og andlegum verkum. Hann hafði
einkum gaman, eins og sagt var, af smáskrítnum Ijóðum
og gamanvísum, af háðvísum og þess konar, ef ekki var
ruddalegt. Þetta lá í eðli hans. Það er því auðskilið að
honum þótti vænt um kvæði Jóns Thorodd-
s e n s; það háð og gaman, sem þar kemur framm, þótt
ekki sé ætíð með öllu græskulaust, átti einmitt við hann
og hans lund. Því var það skiljanlegt, að hann fekk
Bókmentaíelagið til að gefa út kvæði Jóns Thoroddsens
(1871) og skáldrit hans, Mann og konu (1876). Þetta var
þar að auki fullkomlega samkvæmt tilgangi og lögum
félagsins. Jón sá sjálfur um prentunina, ritaði æfi skálds-
ins (framan við Mann og konu) og hnýtti upplýsingum
við sumstaðar. Jón segir um kvæðin: »Flestum þótti
mikið til kvæða þessara [o: þeirra sem prentuð liöfðu
verið] koma, þóttu þau bæði skáldleg og einkennileg, ís-
lensk í anda og með þjóðkennilegum blæ«. Þetta eru
ástæður Jóns; þær eru góðar og gildar, en þessi orð lýsa
ekki siður Jóni Sigurðssyni sjálfum en skáldinu; 'það sem
var »íslenskt og þjóðkennilegt« átti engan betri talsmann
og elskhuga en hann.
Kvæði annars skálds, »þjóðskáldsins« Jóns Þ o r-
lákssonar á Bægisá, hafði Jón löngu áður og einn
tínt saman eftir bestu heimildum og gefið út í 2 bindum
(Khöfn 1842—43). Eins og hver veit, sem lesið hefir
kvæði Jóns Þorlákssonar, er margt í þeim nokkuð klúrt
og óviðfeldið; útgefandinn býst við þeirri aðfinningu, að
hann hafi tekið of mikið upp í bókina af þess konar, en
hann svarar þar til því, »að mér fyrir mitt leyti þykir