Skírnir - 17.06.1911, Side 103

Jón Sigurðsson sem stjórnmálamaður.
199
m. spirituosa, kaffi, tóbak, sykur og fleira1), ef við ættum
að annast fjárhag vorn sjálfir.
Um 1860 fór stjórnin að hugsa um fjárhagsmálið fyrir
alvöru; bar einkum til þess það, að ríkisþingið danska
var orðið dauðleitt á því að fjalla um íslenzk fjármál,
sem þingmenn eftir margítrekaðri yfirlýsingu sjálfra þeirra
báru eigi hið minsta skyn á, og auk þess þóttu þeim út-
gjöldin fara æ vaxandi; því það var eitt af hygginda-
brögðum Jóns Sigurðssonar, að heimta alt af meira og
meira lagt til landsins, og voru einkum embættismenn
ósparir á því að biðja um launahækkun. Þetta leiddi til
þess, að skipuð var í nafni konungs 20. sept. 1861 nefnd
5 manna, sem átti að segja álit sitt og gera tillögur um
fyrirkomulag á fjárhagssambandinu milli Islands og kon-
nngsríkisins fyrir fult og alt. I þessa nefnd var Jón Sig-
urðsson skipaður, en nefndarmenn gátu ekki orðið sam-
ferða; hann stóð uppi einn síns liðs með kröfur sínar,
sem hinum þóttu alt of gífurlegar.
Meðnefndarmenn hans vildu byggja á ástandinu,
eins og það þá var orðið fyrir rás viðburðanna, en það
var að sumra þeirra dómi svo, að staða landsins væri
blönduð og einkennileg, með því það væri í sérstöku sam-
bandi við Danmörku, en Jón Sigurðsson hélt því fram, að
byggja yrði á sögulegum grundvelli, sem sé sáttmála þeim,
sem gerður var 1262; hann krefst þess því eðlilega, að
Danmörk borgi Islandi andvirði allra seldra konungsjarða og
stólsjarða ásamt rentum, því þær voru eftir hans skoðun
á sambandinu, eign landsins eptir sem áður, eða andvirði
þeirra, en alls eigi konungsins, og enn síður ríkisins eign;
því næst heimtaði hann bætur fyrir það tjón, sem ein-
okunin hafði bakað íslandi; til endurgjalds fyrir þetta tjón
heimtaði hann 50,800 dala árgjald, og alls krat'ðist hann
að ríkissjóður svaraði árlegu föstu tillagi, er næmi um
120 þúsund dölum, en hins vegar ætlaðist hann til, að af
b Bréf hls. 198.