Skólablaðið - 01.05.1914, Blaðsíða 6

70
SKÓLABLAÐIÐ
vel og við sögu þess og tungu. Eg veit, að það
er enn sagt, að heimskt sé heima alið barn, en sannara var
það máltæki, meðan engar voru bækur til. Hitt var líka
sagt, að hollur sé heimafenginn baggi. þau orð eru sönn
og þurfa ekki að eiga við matinn einan, því margt hefur
fleira en maðkað korn orðið oss íslendingum óholt og dýrt
er flutst hefur til vor handan um hafið. Ekki hafa allar ferðirnar
„til hallanna úr moldarbænum" orðið til frægðar né gæfu,
farmönnunum sjálfum né öðrum. Löngum höfum vér því
miður fengið að kenna á því, að þangað „fór svo margur
mannvænn og stór, en hrumari og heimskari heim kom en fór“.
— Eg segi ekki þetta til að amast við utanferðum, né til þess
að niðra „Væringjunum“, „landanum sem vill mannast á
heimsins hátt“, né vanþakka það, sem vér eigum þessum
mönnum upp að inna að fornu og nýju, en fyrir hina, sem
ekki eiga þess kost eða ekki langar til þess er gott að
muna, að vér þurfum ekki „að leita lengst í álfum“ að
mentun né gæfu yfirleitt, því að „vort lán býr í oss sjálf-
um — ef vit er nóg“ ef vér kunnum að greina kjarnann frá
hisminu. — Ferðamaður nokkur kom inn í kirkjugarð á
Vestur-jótlandi, þar sem landið er harðbýlast í Danmörku
og fólkið kjarnbest. Á viðhafnariitlum legsteini las hann þar
þeissi orð neðan undir mannsnafni: „Hann var kennari hjá
oss í 50 ár. Hann ól upp dugandi, tápmikla danska kynslóð
og græddi upp 50 dagsláttur af móa og mýri“. þar neðan
undir stóðu einkunnarorð æfinnar: „Drottinn er minn styrk-
ur“. Eg færi þennan legsteín í huganum heim í einhvern
sveitakirkjugarðinn hérna og set á hann íslenskt mannsnafn
og orðalag og mér finnst hann fara þar svo vel og vera
þar svo mikil þörf á honum, að eg held að eg vildi ekki
skifta á honum fyrir háreistan minnisvarða í einhverjum
„Miklagarðinum“ út í löndum. Eg finn, að það má líka
vinna stórvirki og góðvirki hér heima í fámenninu og í kyr-
þey, og guð einn veit hvað þyngst verður á metunum, er
upp verða gerðir reikningarnir. Gjarna vildi eg óska, að
eitthvað líkt því, sem á steininum stóð, mætti setja á leiðið
yðar allra, þegar skeiðið er runnið á enda. En umfram alt